TÚI MẬT

TỔNG QUAN

Túi mật là gì?

Túi mật là một cơ quan nhỏ, hình quả lê, có chức năng lưu trữ và giải phóng mật. Mật là chất lỏng mà gan tạo ra để giúp tiêu hóa chất béo trong thực phẩm bạn ăn.

Túi mật nằm ở đâu?

Túi mật nằm ở phần trên bên phải của bụng ngay dưới gan của con người.

Hình ảnh vị trí của túi mật trong cơ thể

Chức năng

Chức năng của túi mật là gì?

Túi mật là một phần của hệ tiêu hóa. Chức năng chính của nó là lưu trữ mật giúp hệ tiêu hóa phân hủy chất béo (mật là một hỗn hợp chủ yếu là cholesterol, bilirubin và muối mật).

Túi mật giúp ích gì cho các cơ quan khác?

Túi mật được kết nối với các bộ phận khác của hệ tiêu hóa thông qua một loạt các ống dẫn mật được gọi là đường mật.

Đường mật là một hệ thống giống như ống dẫn mật từ gan đến ruột non của cơ thể.

Quá trình hoạt động của mật

• Trước khi bạn bắt đầu ăn, túi mật chứa đầy dịch mật. 

• Khi bạn bắt đầu ăn, túi mật nhận được tín hiệu để co bóp và ép dịch mật dự trữ qua đường mật. 

• Cuối cùng, mật tìm được đường đến ống mật lớn nhất của cơ thể (ống mật chủ). Mật đi qua ống mật chủ vào tá tràng, phần đầu tiên của ruột non, nơi nó trộn với thức ăn đang chờ được tiêu hóa. Sau khi bạn ăn, túi mật trống rỗng và giống như một quả bóng xì hơi, chờ được làm đầy trở lại.

Các vấn đề sức khỏe liên quan đến túi mật

Các vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến túi mật là gì?

Một số tình trạng có thể gây ra các vấn đề trong túi mật, phổ biến nhất là sỏi mật. Sỏi mật thường vô hại nhưng đôi khi có thể dẫn đến các triệu chứng bệnh.

Ngoài ra các vấn đề ảnh hưởng khác đến túi mật có thể xảy ra bao gồm:

• Sỏi mật: Sỏi mật là vật thể giống như viên sỏi làm từ chất liệu mật phát triển trong túi mật hoặc ống dẫn mật. Chúng có thể nhỏ như hạt cát đến lớn bằng quả bóng gôn. Chúng thường vô hại nhưng có thể gây đau, buồn nôn hoặc viêm.

• Viêm túi mật: Viêm túi mật là tình trạng có thể xảy ra khi một viên sỏi mật chặn mật từ túi mật. Viêm túi mật gây sốt, đau và thường phải phẫu thuật để điều trị.

• Viêm tụy do sỏi mật: Viêm tụy do sỏi mật là tình trạng tuyến tụy bị viêm. Nó xảy ra khi một viên sỏi mật đi xuống ống mật chủ và chặn ống tụy tại một điểm ngay trước khi thoát vào ruột non.

• Ung thư túi mật: Ung thư túi mật thường hiếm gặp. Bạn có thể cảm thấy đau ở phần tư trên bên phải của bụng.

Những dấu hiệu hoặc triệu chứng của các vấn đề về túi mật là gì?

Các triệu chứng của các tình trạng bệnh liên quan đến túi mật thường khác nhau. Một số người không cảm thấy các ảnh hưởng với sỏi mật nhưng nếu sỏi mật chặn dòng chảy của mật, chúng có thể ảnh hưởng đến túi mật hoặc tuyến tụy. Cơ thể sẽ gặp các triệu chứng như:

• Đau bụng trên bên phải

• Đau giữa bụng trên

• Đau bụng trên bên phải lan ra vai hoặc lưng bên phải

• Đau sau khi ăn một bữa ăn nhiều dầu mỡ

• Vàng da

• Buồn nôn và nôn 

• Sốt ruột 

• Ớn lạnh 

• Nước tiểu màu nâu nhạt hoặc phân màu nhạt

Các vấn đề về túi mật được điều trị như thế nào?

Hầu hết các vấn đề về túi mật đều được điều trị bằng cách cắt bỏ túi mật. Túi mật không phải là một cơ quan thiết yếu và bạn có thể sống bình thường mà không có túi mật. 

Khi bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ túi mật, mật sẽ chảy ra khỏi ống mật trực tiếp vào hệ tiêu hóa thay vì được lưu trữ trong túi mật trước.

Bác sĩ phẫu thuật có thể thực hiện phẫu thuật cắt túi mật theo hai cách:

• Cắt túi mật mở: Với phẫu thuật mở, bác sĩ phẫu thuật sẽ phẫu thuật thông qua một đường rạch lớn. Phẫu thuật cắt túi mật mở được thực hiện nếu túi mật bị viêm nặng hoặc có sẹo.

• Cắt túi mật nội soi: Với phẫu thuật nội soi, bác sĩ phẫu thuật thông qua một vài vết rạch nhỏ. Phẫu thuật nội soi thường giúp phục hồi nhanh hơn, ít đau hơn và sẹo nhỏ hơn. Trong hầu hết các trường hợp, phẫu thuật cắt túi mật sẽ được thực hiện nội soi.

Lưu ý

Cân nặng của tôi có ảnh hưởng đến khả năng mắc sỏi mật không?

Những người thừa cân (đặc biệt là phụ nữ) có nhiều khả năng bị sỏi mật do những người thừa cân có thể có nhiều cholesterol hơn trong mật của họ gây ra sỏi mật. 

Những người thừa cân cũng có thể có túi mật lớn hơn và không hoạt động tốt. 

Giảm cân quá nhanh cũng có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi mật.

Chế độ ăn uống sẽ thay đổi như thế nào sau khi phẫu thuật cắt túi mật?

Túi mật có thể không cần thiết, nhưng nó giúp bạn tiêu hóa thức ăn béo. Ngay sau khi cắt bỏ túi mật, bạn cần nên tránh sử dụng đồ ăn chiên rán và nhiều dầu mỡ.

Sau khi phẫu thuật, lượng calo chất béo không nên chiếm quá 30% trong chế độ ăn uống. Người bệnh cần dành nhiều khẩu phần ăn với các loại thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt và rau.