VỪNG

Giới thiệu về dược liệu

Vừng (Sesamum orientale) là một loại cây thân thảo, thuộc họ Vừng (Pedaliaceae), cao khoảng 1-2 mét. Thân của cây có màu xanh và mảnh mai, lá có hình tam giác, lá bắc hình trứng và có góc nhọn. Hoa của vừng có màu trắng hoặc hồng nhạt, có đường kính từ 2-3 cm, được sắp xếp thành các chùm hoa và nở vào mùa xuân và mùa hạ. Quả của cây vừng là một quả đậu hình tròn, có chiều dài từ 2-4 cm, khi chín có màu nâu. Vừng được trồng nhiều ở các nước Đông Nam Á, bao gồm Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận của cây vừng được sử dụng trong y học là hạt, dầu ép từ hạt vừng. Để thu hái hạt, ta cần đợi cây trưởng thành và khi trái đã chín. Sau đó, cắt bỏ phần lá và cành, lấy hạt và phơi khô trên nền đất hoặc tấm lưới mỏng cho tới khi hạt khô và bóng. Để chế biến thành dầu vừng, ta cần rang hạt cho tới khi chúng có màu nâu đậm rồi xay nhuyễn thành bột. Bột hạt vừng được ép nén để tách ra dầu vừng. Dầu vừng cần được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát và không tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp để tránh làm giảm chất lượng của dầu.

Thành phần hóa học

Vừng (Sesamum orientale) là một loại dược liệu được sử dụng nhiều trong y học cổ truyền và hiện đại. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vừng chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng, bao gồm các loại axit béo, chất chống oxy hóa và vitamin và khoáng chất.

Nghiên cứu đã xác định rằng vừng chứa các axit béo thiết yếu, bao gồm axit oleic và linoleic, cùng với các chất chống oxy hóa như sesamin và sesamolin. Vừng cũng là một nguồn giàu vitamin E và khoáng chất như magiê, đồng và canxi. Với những tác dụng này, vừng được sử dụng trong nhiều loại thực phẩm và đồ uống, cũng như trong các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và làm đẹp.

Tác dụng - Công dụng

Theo Y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền, Vừng (Sesamum orientale) có vị ngọt, tính bình, có tác dụng vào kinh tâm và phế. Vừng có khả năng giải độc, thanh nhiệt, giảm ho, giảm đau nhức, bổ huyết, tăng cường sức khỏe và phòng chống bệnh tật. Nó cũng có tác dụng vào các cơ quan khác như gan, mật, thận và phổi. Vừng được cho là có thể giúp cân bằng nội tiết tố, làm đẹp da, tốt cho tiêu hóa, tăng cường trí nhớ và giảm stress.

Theo Y học hiện đại

Vừng đã được nghiên cứu về các tiềm năng đối với sức khỏe của con người bởi nhiều chuyên gia trên toàn thế giới. Dưới đây là một số nghiên cứu mới nhất về công dụng của Vừng:

• Tác dụng kháng viêm: Một nghiên cứu được đăng trong tạp chí PLoS One năm 2018 cho thấy các chất chống oxy hóa trong vừng có thể giảm đau, viêm và sự phát triển của các tế bào ung thư.

• Tác dụng giảm cholesterol: Một nghiên cứu được đăng trong tạp chí Nutrition Research năm 2018 cho thấy rằng việc sử dụng dầu vừng có thể giảm cholesterol LDL (xấu) và tăng cholesterol HDL (tốt) ở người tăng lipid máu.

• Tác dụng giảm huyết áp: Một nghiên cứu được đăng trong tạp chí Journal of Medicinal Food năm 2018 cho thấy rằng việc sử dụng hạt vừng có thể giảm huyết áp ở người bị mỡ trong máu.

• Giảm nguy cơ bệnh tiểu đường: Một nghiên cứu được đăng trong tạp chí Journal of Ethnopharmacology năm 2018 cho thấy rằng việc sử dụng dầu vừng có thể giảm nguy cơ bệnh tiểu đường và cải thiện chức năng insulin ở người bệnh.

• Tác dụng bảo vệ gan: Một nghiên cứu được đăng trong tạp chí BioMed Research International năm 2019 cho thấy rằng các chất chống oxy hóa trong vừng có thể giảm tổn thương gan và cải thiện chức năng gan ở chuột béo phì.

Tuy nhiên, cần phải tiếp tục nghiên cứu để xác định rõ hơn các tác dụng của Vừng trên sức khỏe và phát triển các sản phẩm chứa thành phần từ Vừng có hiệu quả và an toàn.

Cách dùng - Liều dùng

Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ Vừng (Sesamum orientale):

Bài thuốc chữa đau dạ dày

Nguyên liệu: Vừng đen (50g), cam thảo (20g), hoàng cầm (10g), đại táo đỏ (10g).

Cách chế biến: Vừng rang chín, nghiền nhuyễn. Các nguyên liệu còn lại đập dập thành bột.

Liều dùng: Ngày dùng 2 lần, mỗi lần 6g. Uống với nước ấm sau khi ăn.

Bài thuốc chữa đau khớp

Nguyên liệu: Vừng trắng (50g), bột đinh hương (5g), đương quy (10g), cam thảo (10g).

Cách chế biến: Vừng rang chín, nghiền nhuyễn. Các nguyên liệu còn lại đập dập thành bột.

Liều dùng: Ngày dùng 2 lần, mỗi lần 6g. Uống với nước ấm sau khi ăn.

Bài thuốc bổ thận tráng dương

Nguyên liệu: Vừng đen (30g), hạt sen (30g), đỗ trọng (10g), cát cánh (10g), ô mai (10g).

Cách chế biến: Đun cùng với 600ml nước, đun sôi khoảng 30 phút, lọc bỏ cặn và lấy nước uống.

Liều dùng: Ngày dùng 1 lần, mỗi lần 200ml, uống vào buổi tối.

Lưu ý: Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bạn cần tìm hiểu kỹ về công dụng và liều lượng, và nên được sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

Lưu ý

Dưới đây là 5 lưu ý cần biết khi sử dụng Vừng (Sesamum orientale) chữa bệnh:

• Liều lượng: Liều lượng sử dụng Vừng phụ thuộc vào từng loại bệnh và từng tình trạng sức khỏe của mỗi người. Nên tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng, tốt nhất là nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng.

• Tương tác thuốc: Vừng có thể gây tương tác với một số loại thuốc, do đó nên tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng đồng thời với các loại thuốc khác.

• Phản ứng dị ứng: Nếu bạn bị dị ứng với hạt Vừng, bạn nên tránh sử dụng. Đối với những người có tiền sử dị ứng thì nên tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng.

• Bảo quản: Vừng nên được bảo quản trong nơi khô ráo, thoáng mát và tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.

• Sử dụng Vừng theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc hướng dẫn của bác sĩ/chuyên gia y tế. Nên tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.