CÒI XƯƠNG

Bệnh còi xương là gì?

Còi xương là một chứng rối loạn về xương do thiếu vitamin D, canxi hoặc photphat. Những chất dinh dưỡng này rất quan trọng cho sự phát triển của xương chắc khỏe. Những người bị còi xương có thể có xương yếu, mềm, cũng như chậm phát triển, trong trường hợp nghiêm trọng là biến dạng xương.

Vitamin D giúp cơ thể bạn hấp thụ canxi và photphat từ ruột. Bạn có thể nhận được vitamin D từ các sản phẩm thực phẩm khác nhau, bao gồm sữa, trứng và cá. Cơ thể của bạn cũng sản xuất vitamin khi bạn tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.

Sự thiếu hụt vitamin D khiến cơ thể khó duy trì đủ lượng canxi và photphat. Điều này xảy ra làm cơ thể sản xuất ra các hormone khiến canxi và photphat được giải phóng khỏi xương của bạn. Khi đó, xương sẽ thiếu những khoáng chất này làm chúng trở nên yếu và mềm.

Bệnh còi xương thường gặp nhất ở trẻ từ 6 đến 36 tháng tuổi. Trẻ em có nguy cơ bị còi xương cao nhất vì chúng đang ở giai đoạn phát triển. Trẻ có thể không nhận đủ vitamin D nếu chúng sống ở vùng có ít ánh sáng mặt trời, ăn theo chế độ ăn chay hoặc không uống các sản phẩm từ sữa. Ở một số trường hợp, tình trạng này còn có tính di truyền.

Bệnh còi xương rất hiếm xảy ra ở Hoa Kỳ. Chúng đã từng rất phổ biến, nhưng nó hầu như biến mất ở các nước phát triển trong những năm 1940 do sự ra đời của các loại thực phẩm tăng cường, chẳng hạn như ngũ cốc có bổ sung vitamin D.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh còi xương?

Các yếu tố nguy cơ gây còi xương bao gồm:

Tuổi

Bệnh còi xương thường gặp nhất ở trẻ từ 6 đến 36 tháng tuổi. Trong khoảng thời gian này, trẻ em thường phát triển nhanh chóng. Đây là lúc cơ thể chúng cần canxi và photphat nhiều nhất để củng cố và phát triển xương.

Ăn kiêng

Bạn có nguy cơ mắc bệnh còi xương cao hơn nếu bạn ăn một chế độ ăn chay không bao gồm cá, trứng hoặc sữa. Nguy cơ này sẽ cao hơn nếu bạn gặp khó khăn trong việc tiêu hóa sữa hoặc bị dị ứng với đường sữa (lactose). Trẻ sơ sinh chỉ bú sữa mẹ cũng có thể bị thiếu vitamin D do sữa mẹ không chứa đủ vitamin D để ngăn ngừa bệnh còi xương.

Màu da

Trẻ em gốc Phi, Quần Đảo Thái Bình Dương và Trung Đông có nguy cơ mắc bệnh còi xương cao nhất vì chúng có làn da sẫm màu. Da sẫm màu không phản ứng mạnh với ánh sáng mặt trời như da sáng, vì vậy nó tạo ra ít vitamin D.

Trẻ em gốc Phi là một trong những đối tượng dễ mắc bệnh còi xương

Vị trí địa lý

Cơ thể chúng ta sản xuất nhiều vitamin D hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, vì vậy bạn có nhiều nguy cơ bị còi xương hơn nếu sống ở khu vực có ít ánh sáng mặt trời. Bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu làm việc trong nhà vào ban ngày.

Gen

Một dạng còi xương có thể được di truyền, có nghĩa là rối loạn được di truyền qua gen của bạn. Loại còi xương này, được gọi là còi xương di truyền, ngăn cản thận của bạn hấp thụ photphat.

Các triệu chứng của bệnh còi xương là gì?

Các triệu chứng của bệnh còi xương bao gồm:

Đau ở xương cánh tay, chân, xương chậu hoặc cột sống
Tăng trưởng thấp còi và tầm vóc thấp
Gãy xương
Chuột rút cơ bắp
Dị tật răng, chẳng hạn như:

Chậm hình thành răng
Lỗ trên răng
Áp xe
Khiếm khuyết trong cấu trúc răng
Số lượng lỗ sâu răng tăng lên

Dị tật xương, bao gồm:

Hộp sọ có hình dạng kỳ lạ
Chân vòng kiềng
Va chạm trong lồng ngực
Xương ức nhô ra
Cột sống cong
Dị dạng xương chậu

Cần liên hệ bác sĩ nếu con bạn có dấu hiệu còi xương. Nếu chứng rối loạn này không được điều trị trong thời kỳ tăng trưởng của trẻ, đứa trẻ có thể có tầm vóc rất thấp khi trưởng thành. Dị tật cũng có thể trở thành vĩnh viễn nếu rối loạn không được điều trị.

Làm thế nào để chẩn đoán bệnh còi xương?

Bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh còi xương bằng cách khám sức khỏe để kiểm tra tình trạng ở xương bằng cách ấn nhẹ vào chúng. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu một số xét nghiệm nhất định để giúp chẩn đoán bệnh còi xương, bao gồm:

Xét nghiệm máu để đo nồng độ canxi và photphat trong máu
Chụp X-quang để kiểm tra dị tật xương

Trong một số trường hợp hiếm hoi, sinh thiết xương cũng sẽ được thực hiện. Điều này liên quan đến việc loại bỏ một phần xương rất nhỏ, phần xương này sẽ được gửi đến các phòng thí nghiệm để phân tích.

Điều trị còi xương như thế nào?

Điều trị còi xương tập trung vào việc bổ sung vitamin hoặc các khoáng chất bị thiếu trong cơ thể. Điều này sẽ loại bỏ hầu hết các triệu chứng liên quan đến bệnh còi xương. Nếu con bạn thiếu vitamin D, bác sĩ sẽ đề nghị chúng tăng cường tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, nếu có thể. Bác sĩ cũng sẽ khuyến khích tiêu thụ các sản phẩm thực phẩm giàu vitamin D, chẳng hạn như cá, gan, sữa và trứng.

Thuốc bổ sung canxi và vitamin D cũng có thể được sử dụng để điều trị bệnh còi xương. Cần sự tư vấn của bác sĩ về liều lượng chính xác, vì nó có thể thay đổi tùy theo kích thước của người mắc bệnh. Đối với việc sử dụng quá nhiều vitamin D hoặc canxi có thể sẽ không an toàn.

Nếu có dị tật về xương, con bạn có thể cần định hình xương để định vị được một cách chính xác khi chúng lớn lên. Trong trường hợp nghiêm trọng, con bạn có thể cần phẫu thuật để điều chỉnh.

Đối với bệnh còi xương di truyền, cần kết hợp bổ sung photphat và hàm lượng lớn vitamin D đặc biệt để điều trị bệnh.

Điều mong đợi sau khi điều trị bệnh còi xương?

Tăng lượng vitamin D, canxi và photphat sẽ giúp điều chỉnh chứng rối loạn. Hầu hết trẻ em bị còi xương đều thấy cải thiện trong khoảng một tuần.

Các dị tật về xương thường sẽ cải thiện hoặc biến mất theo thời gian nếu tình trạng còi xương được khắc phục khi trẻ còn nhỏ. Tuy nhiên, dị tật xương có thể trở thành vĩnh viễn nếu chứng rối loạn này không được điều trị trong thời kỳ tăng trưởng của trẻ.

Làm thế nào để có thể ngăn ngừa bệnh còi xương?

Cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh còi xương là thực hiện một chế độ ăn uống bao gồm đủ lượng canxi, phốt pho và vitamin D. Đối với những người có tình trạng rối loạn thận nên được bác sĩ theo dõi mức canxi và photphat thường xuyên.

Còi xương cũng có thể được ngăn ngừa bằng cách tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vừa phải. Theo dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), bạn chỉ cần để tay và mặt tiếp xúc với ánh sáng mặt trời vài lần một tuần để ngăn ngừa bệnh còi xương.

Hầu hết người lớn tiếp xúc đủ với ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là quá nhiều ánh nắng mặt trời có thể làm hỏng da của bạn và nên sử dụng kem chống nắng để tránh bị bỏng và tổn thương da. Đôi khi, việc sử dụng kem chống nắng có thể ngăn da sản xuất vitamin D, vì vậy bạn nên ăn thực phẩm có chứa vitamin D hoặc bổ sung vitamin D. Các biện pháp phòng ngừa này có thể làm giảm đáng kể nguy cơ phát triển bệnh còi xương.