HẠ CANXI MÁU

Hạ canxi máu là một tình trạng đang trở nên phổ biến hơn hiện nay

Tổng quan

Canxi là một trong những chất điện giải của cơ thể, là khoáng chất mang điện tích khi hòa tan trong chất lỏng cơ thể như máu (nhưng hầu hết canxi trong cơ thể không được tích điện). Mặc dù hầu hết canxi của cơ thể được lưu trữ trong xương, một phần nhỏ của chúng được lưu thông trong máu. 

Khoảng 40% canxi trong máu được gắn với protein, chủ yếu là albumin. Canxi gắn với protein đóng vai trò là nguồn dự trữ canxi cho tế bào nhưng không có chức năng hoạt động trong cơ thể. Chỉ có canxi không liên kết với protein mới ảnh hưởng đến các chức năng của cơ thể. Do đó, hạ canxi máu chỉ gây ra vấn đề khi mức canxi không liên kết thấp. Canxi không liên kết thường mang điện tích, do đó chúng thường được gọi là canxi ion hóa.

Nguyên nhân của hạ canxi máu

Hạ canxi máu thường xảy ra khi mất quá nhiều canxi trong nước tiểu hoặc khi không đủ canxi di chuyển từ xương vào máu. Nguyên nhân của hạ canxi máu bao gồm: 

• Nồng độ của hormone tuyến cận giáp thấp (suy tuyến cận giáp), tình trạng này có thể xảy ra khi các tuyến cận giáp bị tổn thương trong quá trình phẫu thuật tuyến giáp 

• Thiếu phản ứng với mức bình thường của hormon tuyến cận giáp (hay còn gọi là hội chứng Martin-Albright) 

• Không có tuyến cận giáp khi sinh (ví dụ, trong hội chứng DiGeorge) 

• Mức độ magie thấp (hạ magie máu), tình trạng này làm giảm hoạt động của hormon tuyến cận giáp 

• Thiếu vitamin D (do tiêu thụ không đủ hoặc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời không đủ) 

• Rối loạn chức năng thận, dẫn đến bài tiết nhiều canxi qua nước tiểu và làm cho thận giảm khả năng chuyển hóa vitamin D 

• Không cung cấp đủ lượng canxi cần thiết cho cơ thể 

• Các rối loạn làm giảm hấp thu canxi 

• Viêm tụy 

• Một số loại thuốc, bao gồm rifampin (một loại thuốc kháng sinh), thuốc chống động kinh (như phenytoin và phenobarbital), bisphosphonates (như alendronate, ibandronate, risedronate và axit zoledronic), calcitonin, chloroquine, corticosteroid và plicamycin có thể gây giảm lượng Canxi trong máu

Các triệu chứng của hạ canxi máu 

Mức canxi trong máu có thể thấp vừa phải mà không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Nếu một người có mức canxi thấp trong thời gian dài, họ sẽ gặp các tình trạng như da khô có vảy, móng tay giòn và tóc bị xơ. Chuột rút cơ liên quan đến lưng và chân cũng là những triệu chứng phổ biến ở những người có mức canxi trong máu thấp. Theo thời gian, hạ canxi máu có thể ảnh hưởng đến não và gây ra các triệu chứng thần kinh hoặc tâm lý, chẳng hạn như lú lẫn, mất trí nhớ, mê sảng, trầm cảm và ảo giác. 

Các triệu chứng này sẽ biến mất nếu mức canxi được phục hồi. Mức canxi quá thấp có thể gây ngứa ran (thường ở môi, lưỡi, ngón tay và bàn chân), đau cơ, co thắt các cơ trong cổ họng (dẫn đến khó thở), cứng và co thắt các cơ (tetany), co giật, và nhịp tim bất thường.

Chẩn đoán Hạ canxi máu 

Đo nồng độ canxi trong máu 

Hạ canxi máu thường được phát hiện bằng xét nghiệm máu định kỳ trước khi các triệu chứng trở nên rõ ràng. Các bác sĩ đo tổng nồng độ canxi (bao gồm canxi liên kết với albumin) và mức albumin trong máu để xác định xem mức độ canxi không liên kết có thấp hay không. 

Xét nghiệm máu còn được thực hiện để đánh giá chức năng thận và để đo hàm lượng magie, phốt phát, hormon cận giáp, và vitamin D trong máu. Ngoài ra, các chất khác trong máu có thể được đánh giá để giúp xác định chính xác nguyên nhân gây nên tình trạng hạ canxi máu của bạn.

Điều trị hạ canxi máu 

• Bổ sung canxi 

• Bổ sung vitamin D 

Thuốc bổ sung canxi, được cung cấp qua đường uống, thường là tất cả những gì cần thiết để điều trị hạ canxi máu. Nếu nguyên nhân gây nên tình trạng hạ canxi được xác định chính xác, điều trị nguyên nhân gốc và thay đổi thuốc điều trị có thể đem lại hiệu quả. 

Khi gặp tình trạng hạ canxi máu nặng và các triệu chứng xuất hiện một cách rõ ràng, canxi thường được tiêm tĩnh mạch để điều trị. Uống bổ sung vitamin D giúp tăng khả năng hấp thụ canxi từ đường tiêu hóa. 

Đôi khi những người bị suy tuyến cận giáp cần được tiêm một dạng hormone tuyến cận giáp tổng hợp để điều trị tình trạng bệnh đồng thời giúp ngăn ngừa tình trạng hạ canxi huyết.