KHOÈO CHÂN BẨM SINH

Tổng quan

Khoèo chân bẩm sinh mô tả một loạt các bất thường ở chân thường xuất hiện khi mới sinh, trong đó bàn chân của bé bị vẹo ra khỏi hình dạng hoặc vị trí bình thường. Ở bàn chân khoèo, các mô nối cơ với xương (gân) ngắn hơn bình thường. Khoèo chân là một dị tật bẩm sinh khá phổ biến và thường là một vấn đề riêng biệt ỡ những trẻ sơ sinh khỏe mạnh.

Khoèo chân bẩm sinh có thể nhẹ hoặc nặng. Khoảng một nửa số trẻ em gặp tình trạng này ở cả hai bàn chân. Nếu con bạn bị khoèo chân bẩm sinh, nó sẽ khó đi lại bình thường hơn, vì vậy các bác sĩ thường khuyên bạn nên điều trị sớm ngay sau khi sinh.

Các bác sĩ thường có thể điều trị khoèo chân bẩm sinh thành công mà không cần phẫu thuật, mặc dù đôi khi trẻ em cần được phẫu thuật sau đó.

Triệu chứng

Nếu con bạn có khoèo chân bẩm sinh, các dạng triệu chứng có thể bao gồm:

• Đầu bàn chân thường bị vẹo xuống và hướng vào trong, làm tăng độ cong và quay gót vào trong.

• Bàn chân có thể bị khoèo nghiêm trọng đến mức nó thực sự trông như thể bị lộn ngược.

• Chân hoặc bàn chân bị ảnh hưởng có thể ngắn hơn một chút.

• Các cơ bắp chân ở chân bị ảnh hưởng thường kém phát triển.

Mặc dù có vẻ ngoài như vậy, nhưng bản thân khoèo chân bẩm sinh không gây cảm giác khó chịu hay đau đớn.

Khoèo chân bẩm sinh

Nguyên nhân

Nguyên nhân của bàn chân khoèo chưa được biết rõ (vô căn), nhưng nó có thể là sự kết hợp của di truyền và môi trường.

Yếu tố nguy cơ

Bé trai có nguy cơ gặp phải tình trạng khoèo chân bẩm sinh cao gấp đôi so với bé gái.

Các yếu tố nguy cơ bao gồm:

• Tiền sử gia đình. Nếu một trong hai cha mẹ hoặc những đứa con khác của họ từng bị khoèo chân bẩm sinh, thì đứa trẻ đó cũng có nhiều khả năng mắc chứng này.

• Các tình trạng bẩm sinh. Trong một số trường hợp, khoèo chân bẩm sinh có thể liên quan đến các bất thường khác của khung xương bẩm sinh, chẳng hạn như tật nứt đốt sống, một dị tật bẩm sinh xảy ra khi cột sống và tủy sống không phát triển hoặc đóng lại đúng cách.

• Môi trường. Hút thuốc khi mang thai có thể làm tăng đáng kể nguy cơ bị khoèo chân bẩm sinh ở trẻ.

• Không đủ nước ối khi mang thai. Quá ít chất lỏng bao quanh em bé trong bụng mẹ có thể làm tăng nguy cơ mắc khoèo chân bẩm sinh.

Biến chứng

Khoèo chân bẩm sinh thường không gây ra bất kỳ vấn đề gì cho đến khi con bạn bắt đầu đứng và đi. Nếu khoèo chân bẩm sinh được điều trị, con bạn rất có thể sẽ đi lại được bình thường.  Tuy nhiên trẻ đó có thể gặp một số tình trạng với:

• Sự chuyển động. Bàn chân bị ảnh hưởng có thể hơi kém linh hoạt.

• Chiều dài chân. Chân bị ảnh hưởng có thể ngắn hơn một chút, nhưng nhìn chung không gây ra vấn đề đáng kể về khả năng vận động.

• Cỡ giày. Bàn chân bị ảnh hưởng có thể nhỏ hơn đến 1,5 cỡ giày so với bàn chân không bị ảnh hưởng.

• Kích cỡ bắp chân. Các cơ của bắp chân bên bị ảnh hưởng có thể nhỏ hơn so với bên còn lại.

Tuy nhiên, nếu không được điều trị, khoèo chân bẩm sinh gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn. Chúng có thể bao gồm:

• Viêm khớp. Con bạn có khả năng bị viêm khớp.

• Lo lắng về vẻ bề ngoài. Sự xuất hiện bất thường của bàn chân có thể khiến vẻ bề ngoài của con bạn trở thành mối lo ngại trong những năm thiếu niên.

• Không có khả năng đi lại bình thường. Sự trẹo của mắt cá chân có thể không cho phép con bạn đi bằng lòng bàn chân. Để bù lại, trẻ có thể cần đi bằng mặt ngoài bàn chân hoặc thậm chí cả đầu bàn chân trong những trường hợp nghiêm trọng.

• Các vấn đề bắt nguồn từ việc điều chỉnh bước đi. Việc điều chỉnh cách đi bộ có thể ngăn cản sự phát triển tự nhiên của cơ bắp chân, gây ra vết loét hoặc vết chai lớn trên bàn chân và dẫn đến dáng đi kỳ lạ.

Điều trị khoèo chân cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ

Chẩn đoán

Thông thường, bác sĩ có thể nhận ra tình trạng khoèo chân ngay sau khi sinh chỉ bằng cách nhìn vào hình dạng và vị trí bàn chân của trẻ. Đôi khi, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang để biết rõ hơn về mức độ nghiêm trọng của khoèo chân bẩm sinh, nhưng thông thường là không cần thiết.

Có thể biết rõ hầu hết các trường hợp bàn chân khoèo trước khi sinh khi khám siêu âm định kỳ vào tuần 20 của thai kỳ. Mặc dù không thể làm gì trước khi sinh để giải quyết vấn đề, nhưng biết về tình trạng bệnh có thể giúp bạn có thời gian tìm hiểu thêm về chứng khoèo chân bẩm sinh và liên hệ với các chuyên gia sức khỏe thích hợp, chẳng hạn như bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình nhi khoa và chuyên gia tư vấn di truyền.

Điều trị

Vì xương, khớp và gân của trẻ sơ sinh rất linh hoạt nên việc điều trị khoèo chân bẩm sinh bắt đầu trong một hoặc hai tuần đầu sau khi sinh. Mục tiêu của việc điều trị là cải thiện vẻ ngoài và hoạt động bàn chân của con bạn trước khi trẻ tập đi, với hy vọng ngăn ngừa các khuyết tật lâu dài.

Các lựa chọn điều trị bao gồm:

• Phương pháp Ponseti

• Phẫu thuật

Phương pháp Ponseti

Phương pháp Ponseti

Đây là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho tình trạng khoèo chân bẩm sinh. Bác sĩ của bạn sẽ:

• Di chuyển bàn chân của bé vào vị trí chính xác và sau đó bó bột để giữ chân ở đó

• Đặt lại vị trí và chỉnh lại bàn chân của bé mỗi tuần một lần trong vài tháng

• Thực hiện một thủ thuật tiểu phẫu để kéo dài gân Achilles vào cuối phương pháp này

Sau khi hình dạng bàn chân của bé được định hình lại, bạn sẽ cần duy trì nó bằng một hoặc nhiều cách sau:

• Thực hiện các bài tập kéo giãn với em bé của bạn

• Cho con bạn đi giày và nẹp đặc biệt

• Đảm bảo con bạn mang giày và nẹp nếu cần - thường là toàn thời gian trong ba tháng, sau đó là vào ban đêm và trong những giấc ngủ ngắn trong tối đa ba năm

Để phương pháp này thành công, bạn cần sử dụng nẹp theo chỉ định của bác sĩ để chân không trở về vị trí ban đầu. Nguyên nhân chính khiến thủ thuật này đôi khi không hiệu quả là do không sử dụng nẹp theo chỉ dẫn.

Phẫu thuật

Nếu tình trạng khoèo chân bẩm sinh của bé nghiêm trọng hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị không phẫu thuật, có thể cần thực hiện phẫu thuật xâm lấn nhiều hơn. Bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình có thể kéo dài hoặc định vị lại gân và dây chằng để giúp dễ dàng đưa bàn chân về vị trí như bình thường. Sau khi phẫu thuật, con bạn sẽ phải bó bột trong tối đa hai tháng, và sau đó cần phải đeo nẹp trong một năm hoặc lâu hơn để ngăn ngừa tái phát.

Ngay cả khi điều trị, vị trí của bàn chân cũng có thể không hoàn toàn như bình thường. Nhưng trong hầu hết các trường hợp, trẻ sơ sinh được điều trị sớm sẽ lớn lên, đi giày bình thường và có cuộc sống năng động.