UNG THƯ BUỒNG TRỨNG

Tổng quan

Ung thư buồng trứng là sự phát triển của các tế bào trong buồng trứng. Các tế bào này nhân lên nhanh chóng, có thể xâm nhập và phá hủy các mô khỏe mạnh.

Hệ thống sinh sản của phụ nữ gồm hai buồng trứng, một buồng trứng ở mỗi bên tử cung. Các buồng trứng - có kích thước bằng một quả hạnh – có chức năng sản xuất trứng cũng như các hormone estrogen và progesterone.

Điều trị ung thư buồng trứng thường bao gồm phẫu thuật và hóa trị.

Cơ quan sinh sản nữ

Triệu chứng

Ở giai đoạn đầu của ung thư buồng trứng, nó có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào. Khi các triệu chứng của ung thư buồng trứng xảy ra, chúng thường trùng lặp với các tình trạng khác phổ biến hơn.

Các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư buồng trứng có thể bao gồm:

• Chướng bụng hay sưng tấy

• Nhanh chóng có cảm giác no khi ăn

• Sụt cân

• Cảm giác khó chịu ở vùng xương chậu

• Mệt mỏi

• Đau lưng

• Thay đổi thói quen đi tiêu, chẳng hạn như táo bón

• Tiểu nhiều

Ung thư buồng trứng gây nhiều triệu chứng khó chịu

Nguyên nhân

Hiện nay vẫn chưa rõ nguyên nhân gây ra ung thư buồng trứng, các chuyên gia đã xác định được một số yếu tố nguy cơ.

Ung thư buồng trứng xảy ra khi các tế bào trong hoặc gần buồng trứng có những thay đổi (đột biến) trong ADN của chúng. ADN của tế bào chứa hướng dẫn các hoạt động cho tế bào. Những đột biến này khiến các tế bào phát triển và nhân lên nhanh chóng, tạo ra một khối (khối u) tế bào ung thư. Các tế bào ung thư tiếp tục sống trong khi các tế bào khỏe mạnh sẽ chết. Chúng có thể xâm lấn các mô lân cận và vỡ ra khỏi khối u ban đầu để lây lan (di căn) đến các bộ phận khác của cơ thể.

Các loại ung thư buồng trứng

Phân loại ung thư buồng trứng dựa vào loại tế bào phát triển và giúp bác sĩ xác định phương pháp điều trị nào là tốt nhất. Các loại ung thư buồng trứng bao gồm:

• Ung thư biểu mô buồng trứng. Đây là loại ung thư buồng trứng là phổ biến nhất. Nó được chia thành nhiều loại, bao gồm u dịch trong buồng trứng (serous tumors) và ung thư biểu mô thể nhầy (mucinous carcinoma).

• Các khối u mô đệm (stromal tumors). Những khối u hiếm gặp này thường được chẩn đoán ở giai đoạn sớm hơn các loại ung thư buồng trứng khác.

• Các khối u tế bào mầm (germ cell tumors). Bệnh ung thư buồng trứng hiếm gặp này có xu hướng xảy ra ở độ tuổi trẻ hơn.

Yếu tố nguy cơ

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ ung thư buồng trứng bao gồm:

• Tuổi cao. Nguy cơ ung thư buồng trứng tăng lên khi bạn già đi. Nó thường được chẩn đoán ở những người lớn tuổi.

• Gen di truyền. Một tỷ lệ nhỏ ung thư buồng trứng là do gen di truyền mà bạn thừa hưởng từ cha mẹ của mình. Các gen làm tăng nguy cơ ung thư buồng trứng bao gồm BRCA1 và BRCA2. Những gen này cũng làm tăng nguy cơ ung thư vú.

Một số gen khác được biết là làm tăng nguy cơ ung thư buồng trứng, bao gồm thay đổi gen liên quan đến hội chứng Lynch và các gen BRIP1, RAD51C, RAD51D.

• Tiền sử gia đình bị ung thư buồng trứng. Nếu bạn có người thân đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư buồng trứng, bạn có thể có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

• Thừa cân hoặc béo phì. Thừa cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ ung thư buồng trứng.

• Liệu pháp thay thế hormone sau mãn kinh. Liệu pháp thay thế hormone để kiểm soát các triệu chứng mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ ung thư buồng trứng.

• Lạc nội mạc tử cung. Lạc nội mạc tử cung là một tình trạng thường gây đau đớn, trong đó mô lót bên trong tử cung phát triển bên ngoài tử cung của bạn.

• Tuổi bắt đầu và kết thúc kinh nguyệt. Bắt đầu hành kinh khi còn nhỏ hoặc bắt đầu mãn kinh ở độ tuổi cao hơn, hoặc cả hai, có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư buồng trứng.

• Chưa mang có thai. Nếu bạn chưa từng mang thai, bạn có thể bị tăng nguy cơ ung thư buồng trứng.

Nhiều yếu tố có thể liên quan tới ung thư buồng trứng

Chẩn đoán

Các xét nghiệm và phương pháp được sử dụng để chẩn đoán ung thư buồng trứng bao gồm:

• Khám vùng chậu. Khi khám vùng chậu, bác sĩ sẽ đưa các ngón tay đeo găng tay vào âm đạo và đồng thời ấn một tay lên bụng để cảm nhận (sờ nắn) các cơ quan vùng chậu. Bác sĩ cũng quan sát cơ quan sinh dục ngoài, âm đạo và cổ tử cung của bạn.

• Xét nghiệm hình ảnh. Các xét nghiệm, chẳng hạn như siêu âm hoặc chụp CT vùng bụng và xương chậu, có thể giúp xác định kích thước, hình dạng và cấu trúc của buồng trứng.

• Xét nghiệm máu. Xét nghiệm máu có thể đánh giá chức năng của các cơ quan, từ đó giúp xác định sức khỏe tổng thể của bạn.

Bác sĩ cũng có thể xét nghiệm máu của bạn để tìm các dấu hiệu cho thấy ung thư buồng trứng. Ví dụ, xét nghiệm kháng nguyên ung thư (CA) 125 có thể phát hiện một loại protein thường được tìm thấy trên bề mặt của tế bào ung thư buồng trứng. Những xét nghiệm này không giúp chẩn đoán ung thư, nhưng chúng có thể hỗ trợ chẩn đoán và đánh giá tiên lượng của bạn.

• Phẫu thuật. Đôi khi bác sĩ không thể chắc chắn về chẩn đoán của bạn cho đến khi bạn tiến hành phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng và xét nghiệm các dấu hiệu ung thư.

• Xét nghiệm di truyền. Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm mẫu máu để tìm những thay đổi gen làm tăng nguy cơ mắc ung thư buồng trứng. Nó có thể giúp bác sĩ đưa ra quyết định về kế hoạch điều trị của bạn. 

Sau khi được xác nhận chẩn đoán, bác sĩ sẽ dựa vào các xét nghiệm để xác định giai đoạn ung thư của bạn. Các giai đoạn của ung thư buồng trứng thường được xác định bằng chữ số La Mã từ I đến IV. Giai đoạn thấp nhất cho thấy ung thư chỉ giới hạn trong buồng trứng. Đến giai đoạn 4, ung thư đã di căn đến các vùng khác của cơ thể.

Thăm khám vùng chậu

Điều trị

Điều trị ung thư buồng trứng thường kết hợp phẫu thuật và hóa trị. Các phương pháp điều trị khác có thể được sử dụng trong một số trường hợp nhất định.

Phẫu thuật

Các phương pháp để điều trị ung thư buồng trứng bao gồm:

• Phẫu thuật cắt bỏ một bên buồng trứng. Đối với ung thư giai đoạn đầu chưa lan ra ngoài buồng trứng, phẫu thuật bao gồm việc cắt bỏ buồng trứng bị ảnh hưởng và ống dẫn trứng của nó. Phương pháp này có thể bảo toàn khả năng có con của bạn.

• Phẫu thuật cắt bỏ cả hai buồng trứng. Nếu ung thư xuất hiện ở cả hai buồng trứng, nhưng không có dấu hiệu của ung thư khác, bác sĩ sẽ cắt bỏ cả hai buồng trứng và cả hai ống dẫn trứng. Quy trình này khiến tử cung của bạn không còn nguyên vẹn, vì vậy bạn vẫn có thể mang thai bằng cách sử dụng phôi hoặc trứng đông lạnh của chính mình hoặc bằng trứng từ người hiến tặng.

• Phẫu thuật cắt bỏ cả hai buồng trứng và tử cung. Nếu ung thư của bạn lan rộng hơn hoặc nếu bạn không muốn có con, bác sĩ sẽ cắt bỏ buồng trứng, ống dẫn trứng, tử cung, các hạch bạch huyết gần đó và một phần mô mỡ ở bụng (omentum).

• Phẫu thuật ung thư giai đoạn muộn. Nếu ung thư của bạn đã tiến triển nặng, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để loại bỏ càng nhiều khối u càng tốt. Đôi khi hóa trị được thực hiện trước hoặc sau khi phẫu thuật.

Hóa trị

Hóa trị là phương pháp điều trị bằng thuốc để tiêu diệt các tế bào phát triển nhanh trong cơ thể, bao gồm cả tế bào ung thư. Thuốc hóa trị có thể được tiêm vào tĩnh mạch hoặc uống.

Hóa trị thường được áp dụng sau khi phẫu thuật để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại. Nó cũng có thể được sử dụng trước khi phẫu thuật.

Trong một số trường hợp, thuốc hóa trị có thể được làm nóng và truyền vào bụng trong khi phẫu thuật (trị liệu intraperitoneal tăng thân nhiệt: HIPECC). Thuốc được giữ trong một khoảng thời gian nhất định và được rút ra. 

Hóa trị điều trị ung thư

Trị liệu đích

Trị liệu đích là phương pháp tập trung vào những điểm yếu của tế bào ung thư. Bằng cách tấn công những điểm yếu này, trị liệu đích có thể tiêu diệt các tế bào ung thư.

Nếu bạn đang xem xét liệu pháp nhắm mục tiêu cho ung thư buồng trứng, bác sĩ có thể kiểm tra tế bào ung thư để xác định liệu pháp nhắm mục tiêu nào có nhiều khả năng ảnh hưởng đến bệnh ung thư của bạn nhất.

Liệu pháp hormone

Liệu pháp hormone sử dụng thuốc để ngăn chặn tác động của hormone estrogen lên các tế bào ung thư buồng trứng. Một số tế bào ung thư buồng trứng sử dụng estrogen để phát triển, do đó, việc ngăn chặn estrogen có thể giúp kiểm soát ung thư.

Liệu pháp hormone có thể là một lựa chọn điều trị cho một số loại ung thư buồng trứng phát triển chậm. Nó cũng có thể là một lựa chọn nếu ung thư tái.

Liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch sử dụng hệ thống miễn dịch để chống lại ung thư. Hệ thống miễn dịch không tấn công các tế bào ung thư vì chúng tạo ra các protein gây mù. Liệu pháp miễn dịch hoạt động bằng cách can thiệp vào quá trình đó.

Liệu pháp miễn dịch có thể là một lựa chọn để điều trị ung thư buồng trứng trong một số trường hợp.

Chăm sóc giảm nhẹ

Chăm sóc giảm nhẹ là tập trung vào việc giảm đau và các triệu chứng của bệnh ung thư. Chăm sóc giảm nhẹ có thể được áp dụng khi đang được điều trị tích cực, chẳng hạn như phẫu thuật và hóa trị.

Khi chăm sóc giảm nhẹ được sử dụng cùng với các phương pháp điều trị thích hợp, những người bị ung thư có thể cảm thấy tốt hơn và sống lâu hơn.