AMIDAN

TỔNG QUÁT

Amidan là gì?

Amidan của chúng ta là hai khối tròn, nhiều thịt ở phía sau cổ họng (hầu). Một phần của hệ thống miễn dịch của bạn, amidan giống như các hạch bạch huyết. Chúng giúp lọc bỏ vi trùng xâm nhập qua mũi hoặc miệng của bạn để bảo vệ phần còn lại của cơ thể khỏi bị nhiễm trùng.

Đôi khi amidan có thể bị đỏ, sưng tấy hoặc nhiễm trùng. Nếu vấn đề này trở thành mãn tính hoặc không thuyên giảm, bác sĩ của bạn có thể đề nghị phẫu thuật cắt amidan. Thông thường, những người đã cắt bỏ amidan vẫn có thể chống lại nhiễm trùng mà không gặp bất kỳ vấn đề gì. Cơ thể bạn có thể tìm ra những cách khác để chống lại vi trùng.

CHỨC NĂNG

Chức năng của amidan là gì?

Chức năng chính của amidan là chống nhiễm trùng. Amidan của bạn chứa rất nhiều tế bào bạch cầu, giúp tiêu diệt vi trùng. Vì amidan nằm ở phía sau cổ họng, chúng có thể “bắt” vi trùng xâm nhập vào cơ thể qua mũi hoặc miệng.

GIẢI PHẪU HỌC

Amidan nằm ở đâu?

Amidan của bạn ở gần phía sau cổ họng, ngay sau vòm miệng. Amidan chia ra thành 2 phần.

Amidan trông như thế nào?

Nếu bạn vẫn còn amidan, bạn có thể nhìn thấy chúng khi bạn mở to miệng và nhìn vào gương. Chúng là những mô có hình bầu dục, màu hồng nhạt nằm ở mỗi bên cổ họng của bạn.

Amidan có màu gì?

Amidan bình thường, khỏe mạnh có màu hơi hồng. Nhưng amidan của bạn có thể đỏ và sưng lên nếu chúng bị viêm hoặc nhiễm trùng.

Kích thước trung bình của amidan là bao nhiêu?

Kích thước amidan thay đổi đáng kể ở từng người. Nhưng dựa trên một nghiên cứu:

• Kích thước tổng thể trung bình của amidan là 42,81 cm3.

• Kích thước amidan trung bình ở phụ nữ là 37,65 cm3.

• Kích thước amidan trung bình ở nam giới là 52,4 cm3.

Mỗi amiđan của bạn có kích thước lớn hơn một viên kẹo dẻo một chút.

TÌNH TRẠNG VÀ RỐI LOẠN

Một số tình trạng ảnh hưởng đến amidan là gì?

Có một số tình trạng khác nhau có thể ảnh hưởng đến amidan của bạn. Thường gặp nhất là viêm amidan - tình trạng amidan bị nhiễm trùng. Vi khuẩn và vi rút có thể gây ra viêm amidan, và nhiễm trùng có thể là ngắn hạn (cấp tính) hoặc lâu dài (mãn tính). Các triệu chứng viêm amidan phổ biến nhất bao gồm đau họng và sưng amidan.

Các tình trạng khác có thể ảnh hưởng đến amidan của bạn bao gồm:

• Viêm họng hạt. Gây ra bởi một loại vi khuẩn được gọi là Streptococcus, viêm họng liên cầu có thể gây đau họng, đau cổ và sốt.

• Sỏi amidan. Sỏi amidan là những cục nhỏ màu trắng hoặc vàng trong amidan. Chúng có thể dẫn đến đau amidan, hôi miệng hoặc có mùi vị khó chịu.

• Áp xe quanh amidan. Một ổ nhiễm trùng đẩy amidan sang bên kia cổ họng, áp xe có thể gây khó nuốt hoặc khó thở. (Nếu điều này xảy ra, hãy liên hệ với bác sĩ của bạn ngay lập tức. Điều trị kịp thời là điều cần thiết.)

• Tăng bạch cầu đơn nhân. Do vi rút herpes có tên Epstein-Barr gây ra, bệnh tăng bạch cầu đơn nhân có thể dẫn đến sưng amidan, đau họng, mệt mỏi và phát ban trên da.

• Amidan phì đại. Amidan có kích thước lớn hơn bình thường có thể chặn đường thở của bạn, dẫn đến ngủ ngáy hoặc ngưng thở khi ngủ.

• Ung thư amidan. Là dạng phổ biến nhất của ung thư hầu họng, ung thư amidan thường có liên quan đến virus u nhú ở người (HPV). Các triệu chứng bao gồm đau amidan, nổi cục ở cổ và xuất hiện máu trong nước bọt.

Có xét nghiệm nào để kiểm tra sức khỏe của amidan không?

Có. Nếu bác sĩ của bạn nghi ngờ có vấn đề với amidan, họ có thể đề nghị:

• Xét nghiệm nuôi cấy vi khuẩn. Bác sĩ có thể chà bông gạc lên cổ họng và amidan của bạn. Sau đó, họ gửi mẫu đến phòng thí nghiệm để phân tích. Cấy dịch cổ họng có thể kiểm tra các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn khác nhau, bao gồm viêm amidan, viêm họng liên cầu và viêm phổi.

• Xét nghiệm máu. Nếu bác sĩ của bạn cho rằng cơn đau amidan là do bệnh bạch cầu đơn nhân, họ có thể yêu cầu xét nghiệm monospot. Xét nghiệm máu này phát hiện một số kháng thể, có thể giúp xác nhận chẩn đoán của bạn. (Nếu xét nghiệm monospot cho kết quả âm tính, bác sĩ có thể kiểm tra kháng thể Epstein-Barr trong máu của bạn. Điều này cũng có thể giúp xác định xem bạn có bị tăng bạch cầu đơn nhân hay không.)

Các phương pháp điều trị phổ biến cho các tình trạng ảnh hưởng đến amidan là gì?

Điều trị amidan bị viêm hoặc nhiễm trùng tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Ví dụ:

• Nếu bạn bị nhiễm trùng do vi khuẩn, bác sĩ của bạn có thể kê toa thuốc kháng sinh.

• Nếu bạn bị áp xe, bác sĩ của bạn có thể sẽ dẫn lưu nó để tình trạng nhiễm trùng không lây lan.

• Nếu bạn có sỏi amidan, bác sĩ của bạn có thể thử phương pháp tái tạo bề mặt bằng laser. Nếu cách đó không hiệu quả, họ có thể sẽ khuyên bạn nên cắt amidan.

• Nếu bạn bị nhiễm trùng amidan mãn tính (lặp đi lặp lại), bác sĩ của bạn có thể đề nghị cắt amidan.

CHĂM SÓC

Làm thế nào tôi có thể giữ cho amidan của mình khỏe mạnh?

Nói chung, bạn có thể giảm nguy cơ nhiễm vi khuẩn và vi rút khi rửa tay thường xuyên. Bạn cũng nên tránh dùng chung đồ ăn, thức uống hoặc dụng cụ ăn uống với người bị bệnh.

Nếu bạn dễ bị sỏi amidan, bạn có thể cố gắng ngăn ngừa chúng bằng cách vệ sinh răng miệng tốt. Điều này bao gồm đánh răng và dùng chỉ nha khoa hàng ngày, đến gặp nha sĩ để kiểm tra sức khỏe thường xuyên.

Nhưng điều quan trọng cần hiểu là một số người sẽ dễ bị nhiễm trùng amidan hơn. Ngoài việc cắt amidan, có thể không có cách nào chắc chắn để ngăn chặn vấn đề quay trở lại. Đó là lý do tại sao bác sĩ của bạn có thể đề nghị cắt amidan nếu các phương pháp điều trị khác không giải quyết được vấn đề.

Khi nào bạn nên cắt amidan?

Cắt amidan thường được thực hiện nhất ở những trẻ em bị nhiễm trùng amidan thường xuyên. Nhưng người lớn cũng có thể thực phẫu phẫu thuật cắt amidan.

Các bác sĩ thường khuyến nghị cắt amidan cho những người bị viêm họng mãn tính. Ví dụ: nếu bạn đã bị một số bệnh nhiễm trùng cổ họng trong 1 – 3 năm qua, có thể đã đến lúc cân nhắc việc cắt bỏ amidan.

LƯU Ý

Amidan của bạn có kích thước nhỏ nhưng lại sở hữu sức mạnh to lớn. Khi chúng hoạt động bình thường, amidan giúp bảo vệ cơ thể bạn khỏi nhiều tình trạng nhiễm trùng khác nhau. Nhưng nếu amidan của bạn bị nhiễm trùng thường xuyên, có lẽ đã đến lúc bạn nên cân nhắc việc cắt amidan. Để tìm hiểu thêm về amidan và các thủ thuật có thể thực hiện để điều trị chúng, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn.