BẠCH CƯƠNG TẰM

Tên gọi khác: Cương tàm, cương trùng, thiên trùng, bạch cam toại, tử lăng, cương nghĩ tử, chế thiên trùng, Sao cương tằm, Sao giai tam, Tằm cô chỉ

Tên khoa học: Bombyx cum Botryte

Họ: Tằm Bombycidae

Đặc điểm tự nhiên

Con tằm dùng làm bạch cương tằm khi chết thường được cho vào vôi sấy khô cứng. Vì thế bạch cương tằm hình con tằm hình ống tròn, cong queo, vỏ ngoài màu xám trắng hoặc màu nâu xám dài khoảng 3 – 9,5 cm, đường kính 5mm. Có chất cứng nhưng giòn, khi bẻ đôi, ở vết bẻ có màu xanh nâu, mùi hơi khắm, vị hơi đắng.

Nên chọn lấy những con tằm bị chết trắng nằm thẳng cứng đờ trong nong mới là thuốc tốt. Những con tằm chết do nguyên nhân khác, hoặc là tằm bủng tằm xấu được đem luộc rồi phơi khô trộn ít bột nếp, hoặc tẩm vôi cho trắng ra, để làm giả, sử dụng sẽ không mấy công hiệu.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng: Tằm

Thu hái: Vào giữa tháng 4 – 5, người ta thường chọn những con tằm chết cứng do bị nhiễm vi khuẩn
Chế biến: Có nhiều cách bào chế:

Theo Trung y: Ngâm vào nước vo gạo một ngày đêm cho nhớt dầu nổi lên mặt nước, sấy khô nhỏ lửa, chùi sạch lông vàng và miệng đen rồi tán bột (theo Lôi Công).

Theo kinh nghiệm Việt Nam: ngâm nước vo gạo một đêm, quấy nhẹ tay cho tơ và nhớt ra hết, vớt ra, đem phơi hoặc sấy khô. Dùng vào thuốc thang hoặc tán bột làm hoàn tán.
Dùng vôi để bảo quản, để nơi khô ráo, chú ý tránh ẩm thấp, bụi bẩn.

Thành phần hóa học

Trong Bạch cương tàm chứa: chất protid khoảng 67%, chất béo 4.5%, độ tro 6.34%.

Công dụng

Trong Y Học Cổ Truyền, bạch cương tàm là vị thuốc quý, thường được sử dụng ở nhiều quốc gia châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam, với những tác dụng sau đây:

+Co giật, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, hoa mắt do sốt.

+Trẻ em khóc đêm, hay giật mình.

+Chữa viêm họng, viêm thanh quản.

+Chữa ho lâu ngày do viêm phế quản mãn.

+Chữa lao hạch.

+Chữa di tinh, liệt dương ở nam giới.

+Chữa băng huyết, khí hư, sinh xong đau bụng ở nữ giới.

+Dùng ngoài chửa lở ngứa, nổi ban, có thể uống chung một số vị thuốc như Phòng phong, Thuyền thoái, Tang diệp, Cúc hoa.

+Hỗ trợ trong điều trị tai biến mạch máu não.

Liều dùng

Ngày dùng 6 – 12g.

Lưu ý

Các trường hợp huyết hư không nên sử dụng.