BỆNH TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY THỰC QUẢN – GERD

Tổng quan

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) xảy ra khi axit dạ dày thường xuyên chảy ngược vào thực quản (ống nối miệng và dạ dày) của bạn. Tình trạng trào ngược axit có thể gây kích ứng niêm mạc thực quản của bạn. 

Nhiều người thỉnh thoảng bị trào ngược axit. GERD là tình trạng trào ngược axit nhẹ xảy ra ít nhất hai lần một tuần, hoặc trào ngược axit từ trung bình đến nặng xảy ra ít nhất một lần một tuần. 

Hầu hết mọi người có thể kiểm soát sự khó chịu của GERD bằng cách thay đổi lối sống và dùng thuốc không kê đơn. Nhưng một số người bị GERD có thể cần dùng thuốc mạnh hơn hoặc phẫu thuật để giảm bớt các triệu chứng.

Trào ngược axit xảy ra khi cơ vòng ở đầu dưới của thực quản giãn ra không đúng lúc, tạo điều kiện cho axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Điều này có thể gây ra chứng ợ nóng và các dấu hiệu và triệu chứng khác. Trào ngược thường xuyên hoặc liên tục có thể dẫn đến bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).

Triệu chứng 

Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của GERD bao gồm: 

Cảm giác nóng trong ngực (ợ chua), thường sau khi ăn, có thể tồi tệ hơn vào ban đêm 

• Tức ngực 

• Khó nuốt 

• Thức ăn bị trào ngược hoặc chất lỏng chua 

• Cảm giác có một khối u trong cổ họng của bạn 

Nếu bạn bị trào ngược axit vào ban đêm, bạn cũng có thể gặp phải: 

• Ho mãn tính 

• Viêm thanh quản 

• Khởi phát cơn hen suyễn hoặc làm cơn hen suyễn trầm trọng hơn 

• Giấc ngủ bị gián đoạn

Nguyên nhân 

GERD xảy ra do trào ngược axit thường xuyên. Khi bạn nuốt, một dải cơ tròn xung quanh đáy thực quản (cơ vòng thực quản dưới) sẽ giãn ra để cho phép thức ăn và chất lỏng chảy vào dạ dày của bạn. Sau đó cơ vòng đóng lại. 

Nếu cơ vòng giãn ra bất thường hoặc yếu đi, axit dạ dày có thể trào ngược lên thực quản của bạn. Axit trào ngược liên tục sẽ kích thích niêm mạc thực quản của bạn, thường khiến nó bị viêm.

Các biến chứng 

Theo thời gian, tình trạng viêm mãn tính trong thực quản của bạn có thể gây ra: 

• Hẹp thực quản. Tổn thương thực quản dưới do axit dạ dày tạo thành các mô sẹo. Các mô sẹo thu hẹp đường dẫn thức ăn, dẫn đến khó nuốt. 

• Loét thực quản. Axit dạ dày có thể làm mòn mô trong thực quản, gây ra vết loét hở. Vết loét thực quản có thể chảy máu, gây đau và khó nuốt. 

• Những thay đổi tiền ung thư đối với thực quản (Barrett thực quản). Thiệt hại do axit có thể gây ra những thay đổi trong mô lót dưới thực quản. Những thay đổi này có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư thực quản.

Chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán GERD dựa trên khám sức khỏe và tiền sử các dấu hiệu và triệu chứng của bạn. Để xác định chẩn đoán GERD hoặc để kiểm tra các biến chứng, bác sĩ có thể đề nghị: 

• Nội soi đường tiêu hóa trên. Bác sĩ đưa một ống mỏng, linh hoạt được trang bị đèn và máy ảnh (ống nội soi) xuống cổ họng của bạn, để kiểm tra bên trong thực quản và dạ dày của bạn. Kết quả xét nghiệm có thể bình thường khi có trào ngược, nhưng nội soi có thể phát hiện ra tình trạng viêm thực quản hoặc các biến chứng khác. Nội soi cũng có thể được sử dụng để thu thập một mẫu mô (sinh thiết) để xét nghiệm các biến chứng như Barrett thực quản. 

• Thử nghiệm thăm dò axit lưu động (pH). Một thiết bị theo dõi được đặt trong thực quản của bạn để xác định tình trạng trào ngược axit xảy ra khi nào và kéo dài bao lâu. Thiết bị này được kết nối với một máy tính nhỏ mà bạn đeo quanh eo hoặc đeo qua vai. Nó có thể là một ống mỏng, linh hoạt được luồn qua mũi vào thực quản của bạn hoặc một chiếc kẹp được đặt trong thực quản của bạn trong quá trình nội soi và sẽ được thải qua phân sau khoảng hai ngày. 

• Áp kế thực quản. Thử nghiệm này đo sự co thắt nhịp nhàng của cơ trong thực quản khi bạn nuốt. Áp kế thực quản cũng đo lường sự phối hợp và lực tác động bởi các cơ của thực quản. 

• Chụp X-quang hệ tiêu hóa trên. Chụp X-quang được thực hiện sau khi bạn được uống một dung dịch chất cản quang, điều này giúp tạo một lớp phủ ở đường tiêu hóa của bạn. Lớp phủ cho phép bác sĩ nhìn thấy hình dạng của thực quản, dạ dày và ruột trên của bạn. Bạn cũng có thể được yêu cầu nuốt một viên bari để có thể giúp chẩn đoán hẹp thực quản.

Điều trị

Bác sĩ có thể sẽ khuyên bạn trước tiên nên thử thay đổi lối sống và dùng thuốc không kê đơn. Nếu bạn không thấy thuyên giảm trong vòng vài tuần, bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc kê đơn hoặc phẫu thuật.

Thuốc không kê đơn 

Các tùy chọn bao gồm: 

• Thuốc kháng axit giúp trung hòa axit trong dạ dày. Thuốc kháng axit, chẳng hạn như Mylanta, Rolaids và Tums, có thể giúp giảm đau nhanh chóng. Nhưng chỉ riêng thuốc kháng axit sẽ không chữa lành thực quản bị viêm do axit dạ dày làm tổn thương. Việc lạm dụng một số thuốc kháng axit có thể gây ra các tác dụng phụ, chẳng hạn như tiêu chảy hoặc đôi khi các vấn đề về thận. 

• Thuốc giúp giảm sản xuất axit. Những loại thuốc này - được gọi là thuốc chẹn thụ thể H-2 - bao gồm cimetidine (Tagamet HB), famotidine (Pepcid AC) và nizatidine (Axid AR). Thuốc chẹn thụ thể H-2 không hoạt động nhanh như thuốc kháng axit, nhưng chúng giúp giảm đau lâu hơn và có thể làm giảm sản xuất axit từ dạ dày trong tối đa 12 giờ. 

• Thuốc ngăn chặn sản xuất axit và chữa lành thực quản. Những loại thuốc này - được gọi là thuốc ức chế bơm proton - là thuốc chẹn axit mạnh hơn thuốc chẹn thụ thể H-2 và cho phép các mô thực quản bị tổn thương có thời gian chữa lành. Thuốc ức chế bơm proton không kê đơn bao gồm lansoprazole (Prevacid 24 HR) và omeprazole (Prilosec OTC, Zegerid OTC).

Thuốc kê đơn 

Các thuốc kê đơn để điều trị GERD bao gồm: 

• Thuốc chẹn thụ thể H-2 liều cao. Chúng bao gồm famotidine (Pepcid) và nizatidine. Những loại thuốc này thường được dung nạp tốt nhưng sử dụng lâu dài có thể làm tăng nhẹ nguy cơ thiếu hụt vitamin B-12 và gãy xương. 

• Thuốc ức chế bơm proton liều cao. Chúng bao gồm esomeprazole (Nexium), lansoprazole (Prevacid), omeprazole (Prilosec, Zegerid), pantoprazole (Protonix), rabeprazole (Aciphex) và dexlansoprazole (Dexilant). Mặc dù thường được dung nạp tốt, những loại thuốc này có thể gây tiêu chảy, đau đầu, buồn nôn và thiếu hụt vitamin B-12. Sử dụng lâu dài có thể làm tăng nguy cơ gãy xương hông. 

• Thuốc để tăng cường cơ vòng thực quản dưới. Baclofen có thể làm dịu GERD bằng cách giảm tần suất giãn cơ thắt thực quản dưới. Các tác dụng phụ có thể bao gồm mệt mỏi hoặc buồn nôn.

Phẫu thuật 

GERD thường có thể được kiểm soát bằng thuốc. Nhưng nếu thuốc không có tác dụng hoặc bạn muốn tránh sử dụng thuốc lâu dài, bác sĩ có thể đề nghị: 

• Phẫu thuật Fundoplication. Bác sĩ phẫu thuật sẽ quấn phần trên của dạ dày của bạn xung quanh cơ thắt thực quản dưới, để thắt chặt cơ và ngăn trào ngược. Phương pháp này thường được thực hiện bằng thủ thuật xâm lấn tối thiểu (nội soi). 

Phẫu thuật Fundoplication

• Dùng thiết bị LINX. Một vòng các hạt nhỏ có từ tính được bao bọc xung quanh phần tiếp giáp của dạ dày và thực quản. Lực hút giữa các hạt đủ mạnh để giữ kín chỗ tiếp giáp với axit trào ngược, nhưng đủ yếu để cho thức ăn đi qua. Thiết bị LINX có thể được cấy ghép bằng phương pháp phẫu thuật xâm lấn tối thiểu. 

Thiết bị LINX là một vòng hạt kim loại có thể co giãn để giữ cho axit dạ dày không trào ngược lên thực quản, nhưng cho phép thức ăn đi vào dạ dày.