CÁCH NHẬN BIẾT PHÁT BAN DO NẮNG

Phát ban do nắng là gì?

Phát ban do ánh nắng là một loại bệnh da liễu do ánh sáng, khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời sẽ gây ra phản ứng trên da của chúng ta. Một dạng phát ban do ánh nắng phổ biến được gọi là phát ban do ánh sáng đa hình (PMLE), đôi khi còn được gọi là phát ban do ngộ độc ánh nắng mặt trời.

PMLE là phát ban đỏ, ngứa xuất hiện do tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.

Nhiều người coi PMLE là tình trạng dị ứng với ánh nắng mặt trời là không chính xác. Trên thực tế, như đã đề cập, PMLE là một loại bệnh da liễu liên quan tới ánh sáng (photodermatosis). Tình trạng này đề cập đến một rối loạn da liên quan đến ánh nắng mặt trời. Đây là một trong những dạng phổ biến nhất, xảy ra với khoảng 10 – 20% số người.

Các loại phát ban nắng khác có thể:

• có nguyên nhân di truyền

• liên quan đến việc sử dụng một số loại thuốc

• có liên quan đến việc tiếp xúc với các hợp chất trong một số loại thực vật

Chúng tôi giải thích cách phát hiện phát ban do ánh nắng, nguyên nhân gây ra và cách kiểm soát các triệu chứng khi chúng xuất hiện.

Các triệu chứng của phát ban nắng là gì?

Phát ban do nắng thường xuất hiện vài giờ hoặc vài ngày sau khi phơi nắng. Nó có thể gặp phải ở bất cứ đâu trên cơ thể tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Một số loại phát ban do nắng xảy ra trên vùng da thường được che phủ vào mùa thu và mùa đông, chẳng hạn như ngực hoặc cánh tay của bạn.

Đặc điểm của phát ban có thể khác nhau giữa những người tùy thuộc vào loại da, nhưng chúng có thể bao gồm:

• một nhóm các vết sưng nhỏ hoặc mụn nước

• mảng da đỏ ngứa

• các vùng da có cảm giác như đang bị bỏng

• các mảng da nổi lên hoặc thô ráp

Nếu một người cũng bị cháy nắng nặng, họ cũng có thể cảm thấy sốt hoặc đau đầu.

Một số người bị phát ban do ánh nắng sống chung với chứng bệnh da liễu hiếm gặp gọi là mày đay do nắng (phát ban do dị ứng với ánh nắng mặt trời). Những người bị mề đay do nắng có thể cảm thấy các triệu chứng sau cùng với phát ban do nắng:

• ngất xỉu

• khó thở

• đau đầu

• các triệu chứng dị ứng khác

Những triệu chứng này thường sẽ xảy ra trong vòng vài phút sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời đối với những người bị nổi mề đay do mặt trời.

Hình ảnh phát ban do ánh nắng

Điều gì gây ra phát ban nắng?

Các bác sĩ vẫn chưa tìm ra chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng phát ban do nắng.

Bức xạ tia cực tím từ mặt trời hoặc các nguồn nhân tạo như đèn chiếu nắng có thể gây ra phản ứng ở một số người nhạy cảm với loại ánh sáng này. Phản ứng miễn dịch là kết quả gây ra phát ban.

Một số yếu tố nguy cơ đối với một số loại phát ban do ánh nắng mặt trời có thể bao gồm:

• nữ giới

• có làn da sáng

• sống ở các khu vực phía Bắc, chẳng hạn như Scandinavia, Trung Âu và Hoa Kỳ

• có tiền sử gia đình bị phát ban do ánh nắng mặt trời

• sống ở vùng cao

Khi nào bạn nên liên hệ với bác sĩ?

Nếu bạn bị phát ban sau khi ra ngoài nắng, điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ, chẳng hạn như bác sĩ da liễu. Họ có thể loại trừ các tình trạng khác như viêm da tiếp xúc hoặc lupus.

Bác sĩ của bạn cũng có thể kiểm tra khu vực này để xem đó có thể là loại phát ban do ánh nắng mặt trời nào. Nếu trước đây bạn chưa từng bị phát ban do nắng và đột nhiên bị phát ban, hãy gọi cho bác sĩ của mình.

Bạn nên được chăm sóc y tế ngay lập tức nếu tình trạng phát ban trở nên lan rộng và đau đớn hoặc nếu bạn cũng bị sốt. Đôi khi, phát ban do nắng có thể có các triệu chứng giống các bệnh khác nghiêm trọng hơn, vì vậy tốt nhất bạn nên nhờ chuyên gia y tế kiểm tra cho mình.

Điều trị và biện pháp khắc phục tại nhà

Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe không phải lúc nào cũng khuyên bạn nên điều trị phát ban do ánh nắng mặt trời. Hầu hết các trường hợp, nó có thể tự khỏi mà không cần điều trị trong vài ngày. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào từng tình trạng phát ban cụ thể và liệu bạn có bị ngộ độc nắng nghiêm trọng hay không.

Các biện pháp khắc phục sau đây có thể giúp bạn thoải mái hơn khi vết phát ban có thể nhìn thấy:

• Thoa kem chống ngứa. Nếu tình trạng phát ban gây ngứa, kem corticosteroid chống ngứa không kê đơn (OTC) như hydrocortisone có thể hữu ích. Thuốc kháng histamin đường uống OTC cũng có thể có tác dụng.

• Thử chườm lạnh hoặc tắm nước mát. Những hoạt động này cũng có thể giúp giảm triệu chứng ngứa.

• Tránh gãi vào bất kỳ vết phồng rộp nào. Nếu bạn có bất kỳ vết phồng rộp nào hoặc nếu vết phát ban gây đau, đừng gãi hoặc làm vỡ vết phồng rộp. Điều này có thể dẫn đến nhiễm trùng. Bạn có thể che vết phồng rộp bằng gạc để giúp bảo vệ chúng và dùng thuốc giảm đau OTC như ibuprofen (Advil, Motrin) hoặc acetaminophen (Tylenol)

• Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm nhẹ nhàng. Khi da bắt đầu lành lại, bạn có thể sử dụng các loại kem dưỡng ẩm dịu nhẹ để giảm ngứa do da khô hoặc da bị kích ứng.

Những biện pháp khắc phục này không hiệu quả cho tất cả mọi người. Nếu các phương pháp điều trị không mang lại hiệu quả mong muốn, bạn có thể cần liên hệ với bác sĩ. Họ có thể kê cho bạn một loại kem chống ngứa hoặc thuốc uống mạnh hơn để làm dịu các triệu chứng.

Đối với những người đang thường xuyên dùng thuốc để điều trị một tình trạng khác, bác sĩ có thể cho bạn biết liệu phát ban do ánh nắng mặt trời của bạn có phải là tác dụng phụ của thuốc hay không.

Nếu phát ban do nắng là do dị ứng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc dị ứng hoặc corticosteroid để giúp giải quyết bất kỳ triệu chứng nào mà bạn có thể gặp phải. Đôi khi, bác sĩ sẽ kê toa thuốc chống sốt rét hydroxychloroquine, vì nó đã được chứng minh là có thể giải quyết các triệu chứng của một số loại bệnh da liễu.

Phòng ngừa

Có những biện pháp phòng ngừa bạn có thể thực hiện để giảm thiểu nguy cơ bị phát ban do ánh nắng mặt trời một lần nữa:

• Dùng kem chống nắng. Thoa kem chống nắng có chỉ số SPF ít nhất là 30 khoảng nửa tiếng trước khi ra ngoài nắng và thoa lại sau mỗi 2 tiếng (sớm hơn nếu bạn đi bơi hoặc ra nhiều mồ hôi).

• Bảo vệ làn da của mình với áo sơ mi dài tay và mũ rộng vành. Bạn cũng có thể muốn nghĩ đến việc mặc quần áo được làm đặc biệt có khả năng chống nắng.

• Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều, khi tia nắng mặt trời gay gắt nhất. Để được bảo vệ thêm, hãy tránh ánh nắng mặt trời cho đến sau 4 giờ chiều.

• Tùy thuộc vào loại phát ban do ánh nắng mặt trời, bạn có thể dần dần tiếp xúc với nhiều ánh sáng hơn vào mùa xuân. Điều này có thể giúp giảm khả năng phát ban. Hỏi ý kiến của bác sĩ để được tư vấn tốt nhất.

Triển vọng của phát ban do nắng là gì?

Phát ban do nắng thường tự khỏi nhưng có thể tái phát khi tiếp xúc với ánh nắng.

Phát ban do nắng thường biến mất trong vòng vài ngày, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Nếu tình trạng phát ban của bạn tái phát mặc dù đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa hoặc có vẻ như không cải thiện khi điều trị, hãy gọi cho bác sĩ để được kiểm tra.