CÂY SẢNG

Đặc điểm tự nhiên

Cây Sảng là loại thực vật cây gỗ sống lâu năm, thường mọc ở vùng rừng núi. Cây có chiều cao trung bình từ 3 -10m; có cành hình trụ, cành non có lông, cành già nhẵn, có khía dọc, màu xám. Lá mọc so le hình bầu dục hoặc ngọn giáo, dài 9 – 20cm, rộng 3,5 – 8cm, gốc tròn, đầu tù hơi nhọn, mặt trên nhẵn, mắt dưới có ít lông hình sao, gân phụ tạo thành mạng lưới rõ; lá kèm nhọn, có lông hình sao, dễ rụng.

Cụm hoa mọc ở kẽ lá thành chùm mảnh, dài 4 – 5cm, có lông mềm hình sao. Lá bấc ngắn, hình dải, dễ rụng.

Quả kép gồm 4 – 5 đại xếp thành hình sao, màu đỏ, phủ lông nhung. Khi chín quả đại mở, bên trong nhẵn và bóng; hạt 4-9, hình trứng dẹt, màu đen bóng.

Mùa hoa : tháng 4 – 7, mùa quả : tháng 8 – 10.

Mọc ven suối thung lũng,chủ yếu ở Tây Nam Trung Quốc, Quảng Đông, Hải Nam, Quảng Tây. Sảng là loài cây ưa sáng, khi nhỏ hơi chịu bóng, thường mọc ở các loại rừng thứ sinh, ven rừng ẩm hoặc ở quần hệ rừng non phát triển trên đất sau nương rẫy. Tại Việt Nam cây sảng lá kiếm hiện diện nhiều ở các tỉnh Hà Tây, Phú Thọ, Vĩnh Phúc. Cây sảng sinh trường khỏe mạnh và phổ biến ở những khu rừng thứ sinh trải dài từ Hoà Bình, Quảng Ninh tới Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, cây cũng nằm rải rác ở Ninh thuận.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng: Vỏ cây, lá, hạt của cây sảng được sử dụng để bào chế thuốc.

Thu hái: Người ta thu hái vỏ cây sảng quanh năm.

Chế biến: Sau khi thu hoạch thì vỏ cây sẽ được phơi khô và bảo quản nơi khô ráo dùng trong nhiều tháng.

Thành phần hóa học

Chưa được ghi nhận cụ thể trong tài liệu nghiên cứu. Nhìn chung vỏ cây sảng có chứa chất nhầy, tanin.

Tác dụng

+Tác dụng làm tiêu tan ứ trệ và giảm đau.

+Theo y học cổ truyền, cây sảng lá kiếm hay trôm mề gà là vị thuốc quí. Vị thuốc này được sử dụng rộng rãi trong dân gian ở dạng cây tươi hoặc khô. Nếu bị mụn nhọt, sưng tấy thì lấy vỏ cây đắp để chữa lành. Ngoài ra còn có thể kết hợp cây sảng với dược liệu khác để điều trị các chứng bệnh khác.

+Tại vùng Quảng Tây (Trung Quốc), người dân dùng cây này như vị thuốc để trị bạch đới, trị đòn ngã chấn thương. Tại tỉnh Vân Nam, cây sảng lá kiếm được đem phơi khô dùng thanh nhiệt, mát gan, giải độc.

Công dụng

+Điều trị sưng tấy, mụn nhọt, áp xe ngoài da.

+Điều trị bỏng ngoài da.

+Giảm đau do chấn thương.

Liều dùng

Dùng đường uống: Thuốc sắc, mỗi ngày khoảng 6-12g dược liệu.

Thuốc bôi ngoài da: lượng thích hợp, thuốc sắc đã chuẩn bị sẵn đã rửa.

Lưu ý khi sử dụng

+Người bị viêm da có mủ, có vết thương hở không sử dụng cây sang đắp trực tiếp lên da.

+Phương thuốc chỉ điều trị đáp ứng cho những trường hợp tổn thương đau nhức chứ không có tác dụng chữa viêm loét.

+ Nếu tự ý sử dụng có thể gây nhiễm trùng, dễ dẫn đến hoại tử.

+Tuyệt đối không sử dụng vỏ cây sang điều chế thuốc qua đường uống.