CHỤP THẬN TĨNH MẠCH

Tổng quan

Chụp thận tĩnh mạch, còn được gọi là chụp niệu đồ tĩnh mạch, là một xét nghiệm chụp X-quang đường tiết niệu của bạn. Xét nghiệm chụp thận tĩnh mạch cho phép bác sĩ quan sát thận, bàng quang và các ống dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang (niệu quản).

Phương pháp chụp thận tĩnh mạch có thể được sử dụng để chẩn đoán các rối loạn ảnh hưởng tới đường tiết niệu, chẳng hạn như sỏi thận, sỏi bàng quang, phì đại tuyến tiền liệt, nang thận hoặc khối u đường tiết niệu.

Trong quá trình thực hiện chụp thận tĩnh mạch, bạn sẽ được tiêm thuốc cản quang tia X (dung dịch cản quang i-ốt) vào tĩnh mạch ở cánh tay. Thuốc nhuộm sẽ đi vào thận, niệu quản và bàng quang và là nổi bật các cấu trúc này. Hình ảnh X-quang được chụp vào những thời điểm cụ thể trong quá trình xét nghiệm, vì vậy bác sĩ có thể quan sát rõ đường tiết niệu của bạn và đánh giá nó hoạt động tốt như thế nào.

Tại sao cần thực hiện

Xét nghiệm chụp thận tĩnh mạch được sử dụng để kiểm tra thận, niệu quản và bàng quang của bạn. Nó cho phép bác sĩ của bạn xem kích thước và hình dạng của những cấu trúc này và xác định xem chúng có hoạt động bình thường hay không.

Bác sĩ của bạn có thể đề nghị tiến hành chụp thận tĩnh mạch nếu bạn đang có các dấu hiệu và triệu chứng - chẳng hạn như đau ở bên hông hoặc lưng, tiểu ra máu - có thể liên quan đến rối loạn đường tiết niệu.

Xét nghiệm chụp thận tĩnh mạch có thể được sử dụng để giúp chẩn đoán các tình trạng ảnh hưởng đến đường tiết niệu, chẳng hạn như:

• Sỏi thận

• Sỏi bàng quang

• Phì đại tuyến tiền liệt

• Nang thận

• Khối u đường tiết niệu

• Rối loạn cấu trúc thận, chẳng hạn như bệnh xốp thận - một dị tật bẩm sinh của các ống nhỏ bên trong thận

Trước đây, chụp thận tĩnh mạch là xét nghiệm hình ảnh được sử dụng thường xuyên nhất để đánh giá các rối loạn đường tiết niệu có thể xảy ra. Kể từ khi sự phát triển của siêu âm thận  và chụp CT - mất ít thời gian hơn và không cần thuốc cản quang tia X - việc sử dụng xét nghiệm chụp thận tĩnh mạch đã trở nên ít phổ biến hơn.

Tuy nhiên, xét nghiệm chụp thận tĩnh mạch vẫn có thể là một công cụ chẩn đoán hữu ích, đặc biệt cho:

• Xác định một số rối loạn cấu trúc đường tiết niệu

• Phát hiện sỏi thận

• Cung cấp thông tin về tắc nghẽn đường tiết niệu

Rủi ro

Xét nghiệm chụp thận tĩnh mạch nói chung là an toàn và hiếm khi xảy ra biến chứng. Tương tự như đối với bất kỳ thủ thuật y tế nào, xét nghiệm này vẫn có nguy cơ biến chứng, bao gồm cả các phản ứng dị ứng.

Ở một số người, việc tiêm thuốc cản quang tia X có thể gây ra các tác dụng phụ như:

• Cảm giác nóng hoặc đỏ bừng

• Có vị kim loại trong miệng

• Buồn nôn

• Ngứa

• Nổi mẩn

Hiếm khi xảy ra các phản ứng nghiêm trọng với thuốc cản quang, bao gồm:

• Huyết áp giảm thấp

• Một phản ứng dị ứng toàn thân đột ngột có thể gây khó thở và các triệu chứng đe dọa tính mạng khác (sốc phản vệ)

• Tim ngừng đập

Trong quá trình chụp X-quang, bạn sẽ tiếp xúc với mức độ bức xạ thấp. Lượng bức xạ bạn tiếp xúc trong quá trình chụp thận tĩnh mạch là rất nhỏ, vì vậy nguy cơ tổn thương các tế bào trong cơ thể là cực kỳ thấp.

Tuy nhiên, nếu bạn đang mang thai hoặc nghĩ rằng mình có thể mang thai, hãy nói với bác sĩ trước khi tiến hành chụp thận tĩnh mạch. Mặc dù nguy cơ đối với thai nhi là nhỏ, nhưng bác sĩ có thể cân nhắc xem tốt hơn là bạn nên chờ đợi hay sử dụng một xét nghiệm hình ảnh khác.

Bạn cần chuẩn bị như thế nào

Trước khi tiến hành chụp thận tĩnh mạch, hãy cho bác sĩ biết nếu bạn:

• Có bất kỳ dị ứng nào, đặc biệt là với iot

• Đang mang thai hoặc nghĩ rằng bạn có thể mang thai

• Đã từng bị phản ứng nghiêm trọng trước đó với thuốc cản quang tia X

Bạn có thể cần phải tránh ăn và uống trong một khoảng thời gian nhất định trước khi tiến hành tiêm tĩnh mạch. Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn nên uống thuốc nhuận tràng vào buổi tối trước khi khám.

Quá trình thực hiện

Trước khi bạn chụp thận tĩnh mạch, một thành viên trong nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ:

• Hỏi bạn những câu hỏi về tiền sử bệnh

• Kiểm tra huyết áp, mạch và nhiệt độ cơ thể của bạn

• Yêu cầu bạn thay áo choàng bệnh viện, tháo đồ trang sức, kính đeo mắt và bất kỳ vật kim loại nào có thể ảnh hưởng tới hình ảnh X-quang

• Đặt một đường truyền tĩnh mạch (IV) vào tĩnh mạch trên cánh tay của bạn, qua đó tiêm thuốc cản quang tia X 

• Yêu cầu bạn đi tiểu để đảm bảo bàng quang của bạn trống rỗng trong quá trình thực hiện

Trong quá trình chụp thận tĩnh mạch

Đối với xét nghiệm chụp thận tĩnh mạch, bạn sẽ được yêu cầu nằm ngửa trên bàn khám. Máy X-quang thường được gắn vào bàn. Máy tiếp nhận hình ảnh tia X - bộ phận của máy có chức năng thu được hình ảnh - được đặt trên bụng của bạn. Sau khi bạn đã được nằm thoải mái trên bàn, xét nghiệm sẽ được thực hiện theo cách này:

• Chụp X-quang đường tiết niệu của bạn trước khi tiêm bất kỳ loại thuốc cản quang nào.

• Thuốc cản quang tia X được tiêm qua đường truyền IV của bạn.

• Xét nghiệm hình ảnh X-quang được thực hiện trong các khoảng thời gian định giờ khi thuốc cản quang chảy qua thận đến niệu quản và vào bàng quang của bạn.

• Vào cuối xét nghiệm, bạn có thể được yêu cầu đi tiểu lại.

• Sau đó, bạn quay lại bàn khám để đội ngũ chăm sóc sức khỏe có thể chụp hình ảnh X-quang của bàng quang trống rỗng của bạn.

Sau khi chụp thận tĩnh mạch

Khi hoàn tất quá trình chụp thận tĩnh mạch, đường truyền IV sẽ được rút ra khỏi cánh tay và bạn có thể trở lại các hoạt động bình thường của mình.

Kết quả

Một bác sĩ chuyên đọc kết quả tia X (bác sĩ X-quang) sẽ xem xét và giải thích kết quả của hình ảnh X-quang của bạn và gửi báo cáo cho bác sĩ chính. Lên kế hoạch thảo luận về kết quả với bác sĩ của bạn tại một cuộc hẹn tái khám.