DẬY THÌ MUỘN

Dậy thì muộn là gì?

Tuổi dậy thì là thời điểm cơ thể bạn phát triển từ một đứa trẻ thành một người trưởng thành. Bạn sẽ biết rằng bạn đang trải qua tuổi dậy thì thông qua sự thay đổi của cơ thể.

Thông thường, những thay đổi này bắt đầu ở độ tuổi từ 8 đến 14 đối với trẻ gái và từ 9 đến 15 tuổi đối với trẻ trai. Độ tuổi này là bình thường và đó là lý do tại sao bạn có thể phát triển sớm hơn (hoặc muộn hơn) vài năm so với bạn bè của mình.

Tuy nhiên, đôi khi, mọi người vượt qua độ tuổi bình thường để dậy thì mà không có bất kỳ dấu hiệu thay đổi nào về cơ thể. Đây được gọi là tình trạng dậy thì muộn.

Các bác sĩ có thể giúp thanh thiếu niên dậy thì muộn phát triển để chúng có thể bắt kịp các bạn cùng lứa tuổi.

Các dấu hiệu của tuổi dậy thì là gì?

Nếu bạn là con gái, bạn sẽ nhận thấy:

• Ngực của bạn phát triển

• Lông mu của bạn mọc

• Bạn có một sự phát triển vượt bậc

• Bạn có kinh nguyệt

• Cơ thể của bạn sẽ có đường cong, hông rộng hơn

Nếu bạn là một chàng trai, bạn sẽ nhận thấy:

• Bạn bắt đầu mọc lông mu và lông mặt

• Bạn có một sự phát triển vượt bậc

• Tinh hoàn và dương vật của bạn trở nên lớn hơn

• Hình dạng cơ thể của bạn thay đổi - vai của bạn sẽ mở rộng và cơ thể của bạn sẽ trở nên cơ bắp hơn

Những thay đổi này là do hormone sinh dục - testosterone ở nam và estrogen ở nữ - được cơ thể sản xuất với số lượng nhiều hơn so với trước đây.

Dậy thì muộn

Dấu hiệu dậy thì muộn

Các dấu hiệu dậy thì muộn ở nam giới bao gồm:

• Dương vật và tinh hoàn không bắt đầu phát triển ở tuổi 14

• Thời gian phát triển bộ phận sinh dục kéo dài hơn 5 năm

• Tầm vóc thấp so với các bạn cùng lứa tuổi, những người hiện đang phát triển nhanh hơn

Ở trẻ em gái, các dấu hiệu bao gồm:

• Không phát triển ngực ở tuổi 14

• Không bắt đầu hành kinh trong vòng 5 năm kể từ khi ngực bắt đầu phát triển hoặc đến 16 tuổi

Nguyên nhân nào gây ra tình trạng dậy thì muộn?

Tuổi dậy thì có thể bị trì hoãn vì một số lý do.

Tiền sử gia đình

Thông thường, sự tăng trưởng và phát triển của bạn thường theo truyền thống gia đình. Một chàng trai hoặc cô gái có thể nhận thấy rằng cha mẹ, chú, cô, anh, chị, em hoặc anh chị em họ của mình cũng phát triển muộn hơn bình thường. Điều này được gọi là sự trì hoãn tăng trưởng thể chất và nó thường không cần điều trị. Những thiếu niên này theo thời gian sẽ phát triển bình thường, chỉ muộn hơn hầu hết các bạn cùng lứa tuổi.

Các tình trạng y tế

Các vấn đề y tế cũng có thể khiến trẻ chậm dậy thì.

• Một số người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, xơ nang, bệnh thận, hoặc thậm chí hen suyễn có thể dậy thì ở độ tuổi lớn hơn. Đó là vì bệnh lý có thể khiến cơ thể họ khó phát triển hơn. Phương pháp điều trị thích hợp và kiểm soát tốt hơn các tình trạng này có thể giúp giảm nguy cơ dậy thì muộn.

• Một người bị suy dinh dưỡng - không ăn đủ thức ăn hoặc không cung cấp đủ các chất dinh dưỡng - cũng có thể phát triển muộn hơn so với những người có chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng. Ví dụ, thanh thiếu niên mắc chứng chán ăn thần kinh thường sụt cân quá mức khiến cơ thể không thể phát triển bình thường. Những cô gái cực kỳ tích cực tập luyện các môn thể thao có thể là phát triển muộn vì tập thể dục khiến họ quá gầy. Cơ thể con gái cần đủ chất béo trước khi bước qua tuổi dậy thì hoặc có kinh.

• Dậy thì muộn cũng có thể xảy ra do các vấn đề ở tuyến yên hoặc tuyến giáp. Các tuyến này tạo ra các hormone quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể.

Một số người bị dậy thì muộn thường có vấn đề với nhiễm sắc thể của họ. Các vấn đề với nhiễm sắc thể có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển bình thường. Ví dụ:

• Hội chứng Turner xảy ra khi một trong hai nhiễm sắc thể X của phụ nữ bất thường hoặc bị thiếu. Điều này gây ra các vấn đề về sự phát triển của bé gái và quá trình sản xuất hormone sinh dục của buồng trứng. Những phụ nữ mắc hội chứng Turner không được điều trị sẽ lùn hơn bình thường, có thể không trải qua tuổi dậy thì theo cách thông thường và có thể mắc các vấn đề y tế khác.

• Nam giới mắc hội chứng Klinefelter được sinh ra với một nhiễm sắc thể X thừa (XXY thay vì XY). Tình trạng này có thể làm chậm quá trình phát triển. Những chàng trai mắc chứng bệnh này thường cao so với tuổi, có thể gặp vấn đề trong học tập và có thể mắc các bệnh lý khác.

Dậy thì muộn ảnh hưởng tới cuộc sống của trẻ em

Chẩn đoán dậy thì muộn

Tin tốt là nếu gặp vấn đề dậy thì muộn, bác sĩ thường có thể giúp các thanh thiếu niên phát triển bình thường. Nếu lo lắng rằng con không phát triển như mong muốn, hãy hẹn gặp bác sĩ.

Bác sĩ sẽ:

• Kiểm tra sức khỏe

• Xem xét bệnh sử, bao gồm cả việc những người khác trong gia đình bạn có biểu hiện tương tự hay không.

• Hỏi về loại thuốc bạn đang dùng.

• Kiểm tra biểu đồ tăng trưởng của bạn để kiểm tra nguyên nhân

Bác sĩ cũng có thể:

• Yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra các vấn đề về tuyến giáp, tuyến yên, nhiễm sắc thể hoặc các vấn đề khác.

• Yêu cầu chụp X-quang tuổi xương để xem liệu xương của bạn có phát triển bình thường hay không.

Điều trị dậy thì muộn

Thông thường, các bác sĩ khó tìm thấy vấn đề nào về thể chất. Hầu hết thanh thiếu niên bị dậy thì muộn chỉ phát triển muộn hơn một chút so với mức trung bình và sẽ bắt kịp sau này.

Nếu bác sĩ phát hiện ra vấn đề, họ có thể đưa trẻ đến gặp bác sĩ nội tiết nhi khoa, bác sĩ chuyên điều trị cho trẻ em và thanh thiếu niên có vấn đề về tăng trưởng hoặc đến một chuyên gia khác để kiểm tra hoặc điều trị thêm.

Một số người phải vật lộn với việc chờ đợi những thay đổi của tuổi dậy thì. Vì vậy, các bác sĩ có thể đưa ra phương pháp điều trị bằng hormone:

• Con trai có thể nhận được một đợt điều trị ngắn hạn với testosterone (thường là tiêm hàng tháng trong 4–6 tháng) để xuất hiện những thay đổi của tuổi dậy thì.

• Các bé gái có thể nhận được liều thấp estrogen trong vòng 4-6 tháng để bắt đầu phát triển ngực.

Sau khi quá trình điều trị kết thúc, nội tiết tố của thanh thiếu niên sẽ tiếp tục đảm nhận nhiệm vụ trong quá trình dậy thì. Nếu không, bác sĩ sẽ thảo luận về điều trị thay thế hormone sinh dục lâu dài.

Liệu pháp hormone giúp điều trị dậy thì muộn