ĐỐI PHÓ VỚI MỤN Ở SINH VIÊN ĐẠI HỌC

Đại học là thời điểm có nhiều thay đổi, bao gồm những lớp học mới, bạn bè mới và quyền tự do mới.

Nhưng bạn cũng có thể tìm thấy một số điều cũ kỹ, chẳng hạn như mụn thời trung đang ngoan cố đeo bám làn da của mình.

Mụn có xu hướng phổ biến hơn và thường nghiêm trọng hơn trong thời niên thiếu. Nghiên cứu cho thấy nó có xu hướng lên đến đỉnh điểm sớm hơn đối với nữ giới, thường ở độ tuổi từ 14 đến 17. Đối với nam giới, mụn có xu hướng lên đến đỉnh điểm ở độ tuổi từ 16 đến 19.

Nhưng đối với nhiều người, mụn không hoàn toàn biến mất cho đến khoảng 25 tuổi - và đôi khi thậm chí là không. Bằng chứng cho thấy khoảng 64% người trưởng thành vẫn bị mụn ở độ tuổi 20, trong khi khoảng 43% tiếp tục bị mụn ở độ tuổi 30.

Nếu bạn đang phải đối phó với mụn khi đang học trường đại học, thì rất có thể bạn đã từng nổi mụn trước đây. Nhưng mụn của bạn có vẻ nghiêm trọng hơn bạn nghĩ, hoặc có lẽ nó đột ngột quay trở lại sau nhiều năm có làn da sạch mụn.

Cố gắng để hiểu rõ về mụn thời đại học của mình? Tìm kiếm các mẹo để giúp làm cho nó biến mất? Đọc để biết thêm chi tiết.

Tại sao mụn lại bùng phát ở sinh viên đại học?

Đầu tiên, nhắc lại: Mụn thường xuất hiện khi bụi bẩn và tế bào da chết làm bít lỗ chân lông trên da của chúng ta. Việc này đồng nghĩa với dầu tự nhiên (bã nhờn) trên da của bạn không có nơi nào để đi. Khi dầu tích tụ, nó tạo ra một môi trường tuyệt vời cho vi khuẩn Propionibacterium acnes phát triển.

Các tế bào bạch cầu của cơ thể nhanh chóng xuất hiện để dập tắt bữa tiệc và tấn công vi khuẩn. Cuộc chiến của này gây ra mủ và viêm nhiễm mà chúng ta gọi là mụn nhọt.

Vậy, tại sao sinh viên đại học lại gặp phải những điều này? 

Căng thẳng

Một nghiên cứu nhỏ nhưng được trích dẫn rộng rãi năm 2003 cho thấy sinh viên đại học có xu hướng bị mụn nặng hơn trong khoảng thời gian thi cử căng thẳng. Mối liên hệ giữa mụn trứng cá và căng thẳng vẫn tồn tại mạnh mẽ ngay cả sau khi đã kiểm soát việc học sinh ngủ và ăn uống như thế nào.

Chỉ riêng căng thẳng không gây ra mụn, nhưng nó có thể làm tình trạng mụn của bạn trở nên tồi tệ hơn hoặc gây ra phát sinh mụn mới. Theo nghiên cứu, căng thẳng có thể ảnh hưởng đến mụn theo ba cách:

• tăng viêm, có thể làm tăng sưng

• khiến các tuyến da của chúng ta sản xuất nhiều dầu hơn

• làm chậm quá trình hồi phục da, có nghĩa là các đốm trên da sẽ biến mất chậm hơn

Sinh hoạt chung

Khi sống với bạn cùng phòng, việc chia sẻ đồ dùng có vẻ dễ xảy ra hoặc ít tốn kém hơn. Có thể bạn:

• cho bạn cùng phòng mượn cọ trang điểm trong trường hợp khẩn cấp

• vô tình lấy khăn của họ thay vì của bạn khi rửa mặt

• mượn sữa rửa mặt và kem dưỡng ẩm của họ khi bạn hết

Nhưng bất kỳ điều nào trong số này đều có thể góp phần gây ra mụn. Vi khuẩn, dầu và tế bào da chết có thể dễ dàng truyền từ các sản phẩm dùng chung sang da, gây ra đợt bùng phát mụn mới.

Cũng nên nhớ rằng các sản phẩm chăm sóc da không có tác dụng giống nhau đối với tất cả mọi người, vì vậy nhãn hiệu mà người bạn tin dùng có thể không có tác dụng tương tự đối với bạn — đặc biệt nếu cả 2 có các loại da khác nhau.

Thay đổi nội tiết tố

Cơ thể của chúng ta vẫn tiếp tục phát triển và thay đổi, kể cả sau khi bạn đã 18 tuổi.

Nội tiết tố của cơ thể vẫn đang sản sinh tiếp tục. Một loại hormone cụ thể, androgen, khiến da bạn tiết ra nhiều dầu hơn, khiến lỗ chân lông lấp đầy nhanh hơn. Nồng độ androgen cao có thể dẫn đến mụn viêm khó loại bỏ.

Trong khi đó, Estrogen có thể làm giảm sản xuất dầu và trực tiếp chống lại tác dụng của androgen. Nếu bạn có kinh nguyệt, bạn có thể nhận thấy mụn trứng cá nổi lên ngay trước khi bắt đầu kỳ kinh nguyệt - thời điểm trong chu kỳ của bạn khi nồng độ estrogen giảm, nồng độ progesterone và androgen tăng lên.

Chế độ ăn

Khi vào đại học, lượng thức ăn của chúng ta có thể thay đổi. Bạn có thể có ít thời gian và không gian hơn để tự nấu ăn. Bạn cũng có thể thấy mình đang tận dụng quyền tự do mới của mình để lựa chọn những loại thực phẩm không thường được ăn khi sống ở nhà.

Các chuyên gia tiếp tục tranh luận liệu thực phẩm mà chúng ta ăn có ảnh hưởng gì đến mụn hay không. Một số nghiên cứu gợi ý rằng ăn nhiều một số loại thực phẩm, bao gồm sô cô la và một số sản phẩm từ sữa, có thể làm nổi mụn.

Các nhà nghiên cứu hoàn toàn không biết tại sao, nhưng có thể lượng chất béo và đường cao trong những thực phẩm này làm tăng tình trạng viêm nhiễm. Đường cũng có thể khiến cơ thể bạn giải phóng insulin, do đó có thể kích hoạt việc sản xuất một số tế bào da liên quan đến mụn trứng cá.

Cách quản lý mụn

Chắc chắn, biết thêm một chút về nguyên nhân mụn của bạn đến từ đâu có thể là điều tốt. Nhưng làm thế nào để bạn quản lý và khiến chúng rời đi?

Các loại thuốc trị mụn hiệu quả nhất hiện nay bao gồm:

Thuốc bôi

Thuốc bôi có thể là một tuyến phòng thủ đầu tiên tốt. Những sản phẩm này có dạng kem và gel bạn bôi trực tiếp lên da.

Các biện pháp điều trị tại chỗ phổ biến bao gồm:

• benzoyl peroxide, thường được sử dụng cho mụn trứng cá nhẹ hoặc viêm

• retinoids, thường được sử dụng cho mụn đầu đen và mụn đầu trắng không bị viêm nhiều.

• kháng sinh tại chỗ, thường được sử dụng kết hợp với các phương pháp khác để điều trị mụn mức độ vừa, nặng hoặc kháng trị.

• axit azelaic, thường được sử dụng kết hợp với các phương pháp khác để giúp giảm thiểu sẹo mụn

Thuốc uống

Thuốc uống trị mụn có thể ở dạng viên nén, viên nang hoặc dạng lỏng. Những loại thuốc này có thể mất nhiều thời gian hơn để phát huy tác dụng so với thuốc bôi ngoài da, nhưng chúng có thể giúp giải quyết tình trạng mụn nghiêm trọng hơn khi các phương pháp điều trị tại chỗ không hiệu quả.

Chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể kê toa thuốc kháng sinh uống ngắn hạn như doxycycline (Monodox) hoặc minocycline (Minocin). Với những loại thuốc này, bạn sẽ thường nhận thấy sự cải thiện sau khoảng 12 tuần. Nếu bạn bị mụn trứng cá nghiêm trọng, bạn có thể phải tiếp tục điều trị bằng kháng sinh trong tối đa 6 tháng.

Nhóm chuyên gia y tế có thể sẽ khuyên bạn nên sử dụng các biện pháp khắc phục tại chỗ cùng với thuốc kháng sinh đường uống. Cách tiếp cận kết hợp này để điều trị mụn của bạn có thể giúp giảm thời gian cần dùng thuốc kháng sinh.

Bạn có thể thắc mắc tại sao bạn không thể dùng thuốc kháng sinh trong vài tháng nếu nó giúp bạn khỏi mụn.

Thuốc kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây mụn. Chúng cũng có thể tiêu diệt vi khuẩn hữu ích sống trong ruột của chúng ta. Hơn nữa, dùng kháng sinh trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng đề kháng kháng sinh, một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng.

Nói tóm lại, điều quan trọng là phải tuân theo kế hoạch điều trị của bác sĩ. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào về loại thuốc mình đang sử dụng, các chuyên gia u tế có thể hướng dẫn thêm.

Nếu bạn có kinh nguyệt, bạn cũng có thể điều trị mụn do nội tiết tố bằng thuốc tránh thai estrogen. Estrogen có thể giúp đỡ làn da của bạn tiết ra ít dầu hơn và giảm lượng hormone androgen tăng đột biến.

Các cách tiếp cận khác

Mặc dù nghiên cứu về các biện pháp thay thế trị mụn trứng cá vẫn còn hạn chế, nhưng một số bằng chứng hiện có cho thấy kết quả đáng khích lệ.

Các phương pháp khác có thể giúp trị mụn trứng cá bao gồm:

• Dầu cây chè. Loại tinh dầu này có thể giúp điều trị mụn trứng cá và nó có thể gây ra ít tác dụng phụ hơn so với các loại thuốc như benzoyl peroxide.

• Lột da hóa học (chemical peels). Axit glycolic và axit salicylic có thể giúp giảm mụn trứng cá trong thời gian ngắn.

• Liệu pháp quang động. Loại liệu pháp ánh sáng này có thể nhắm mục tiêu vào vi khuẩn gây mụn trứng cá trên da của chúng ta.

Làm thế nào để ngăn ngừa mụn

Khi bạn đã kiểm soát được tình trạng mụn hiện tại, bạn có thể tự hỏi làm thế nào để ngăn ngừa mụn trong tương lai.

Những lời khuyên này có thể giúp bạn ngăn ngừa nổi mụn trước khi chúng xảy ra:

Xem xét chế độ ăn uống 

Một chế độ ăn uống cân bằng có thể mang lại lợi ích cho tâm trí, cơ thể và làn da của bạn.

Cụ thể hơn, nghiên cứu năm 2020 cho thấy ăn nhiều trái cây và rau quả có thể làm giảm khả năng bị mụn. Đó là bởi vì trái cây và rau quả có nhiều chất xơ, có thể giúp ngăn ngừa sự gia tăng đột biến của insulin, là nguyên nhân gây ra mụn trứng cá.

Một số loại cá cũng có thể cung cấp khả năng bảo vệ chống lại mụn xuất hiện, vì axit béo omega-3 trong cá có thể giúp giảm viêm cùng với việc giúp ngăn ngừa sự gia tăng insulin.

Nhận thêm lời khuyên từ chuyên gia dinh dưỡng để giúp giảm mụn.

Ngủ đủ giấc

Thức đêm có thể là một truyền thống của các sinh viên đại học, nhưng chúng chắc chắn không giúp ích được gì cho làn da của bạn. Trên thực tế, nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa giấc ngủ kém và mất ngủ với việc gia tăng mụn trứng cá.

Thiếu ngủ có thể làm tăng mức độ căng thẳng của bạn. Bên cạnh đó, căng thẳng có thể thúc đẩy giải phóng cortisol và các loại hormone khác không tốt cho làn da của chúng ta.

Tạo thói quen ngủ ít nhất 8 tiếng có thể giúp ngăn ngừa những nốt mụn đó nổi lên.

Cập nhật thói quen chăm sóc da của bạn

Theo Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD), các sản phẩm chăm sóc da như trang điểm và kem chống nắng đôi khi có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông của bạn.

Nếu bạn bị mụn liên quan đến các sản phẩm đang sử dụng, bạn có thể nhận thấy những vết sưng nhỏ trên má, cằm và trán.

Chuyển sang các sản phẩm ghi nhãn “không gây mụn” có thể hữu ích. Noncomedogenic đơn giản có nghĩa là các sản phẩm ít có khả năng làm tắc nghẽn lỗ chân lông của bạn và dẫn đến nổi mụn.

Nó cũng có thể hữu ích khi xây dựng thói quen làm sạch cọ trang điểm và bọt biển của mình mỗi tuần. Nếu ai đó mượn dụng cụ trang điểm của bạn, bạn nên rửa sạch chúng trước khi sử dụng.

Khi nào cần hỗ trợ chuyên nghiệp

Ngay cả với các thói quen chăm sóc da và tự chăm sóc tốt, đôi khi mụn xuất hiện quá nhiều để bạn có thể tự xử lý.

Mụn xuất hiện dai dẳng cũng có thể xảy ra với các tình trạng sức khỏe khác, bao gồm:

• Ghiền nặn gãi da (Dermatillomania). Tình trạng sức khỏe tâm thần này có thể khiến bạn rất muốn gãi và cạy da, điều này có thể khiến các vết mụn hở ra và lây lan vi khuẩn khắp cơ thể bạn.

• Cường androgen. Nếu mụn trứng cá của bạn đi kèm với tăng cân nhanh chóng hoặc lông mọc bất thường, cơ thể bạn có thể có nồng độ androgen rất cao.

• Tăng insulin máu. Nồng độ insulin trong máu cao có thể khiến cơ thể bạn sản xuất quá mức một số tế bào da góp phần gây ra mụn trứng cá.

• Nhiễm trùng nấm men. Một số loại nấm men có thể gây nổi mụn ở nang lông, đặc biệt là lông mặt hoặc lông trên cơ thể.

Bác sĩ da liễu có thể giúp xác định các tình trạng da tiềm ẩn và kê đơn thuốc để giúp điều trị mụn mức độ nghiêm trọng. Hỏi ý kiến bác sĩ da liễu có thể là bước tiếp theo tốt nếu tình trạng mụn của bạn:

• cảm thấy rất sâu, sưng hoặc đau

• lan khắp mặt và cơ thể của bạn

• để lại những vết sẹo lớn

• kéo dài hàng tháng

• không đáp ứng với các phương pháp điều trị không kê đơn

Ngay cả với phương pháp điều trị chuyên nghiệp, vết thâm do mụn sẽ không biến mất chỉ sau một đêm. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn phải tuân thủ sử dụng thuốc đủ lâu để chúng có cơ hội phát huy tác dụng.

Nếu bạn không nhận thấy kết quả sau một vài tháng, hãy hỏi ý kiến của chuyên gia về việc thử một loại thuốc khác.

Mụn cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần

Mặc dù mụn là một tình trạng trên da, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc của bạn.

Theo nghiên cứu năm 2012, một tỷ lệ đáng kể những người đến gặp bác sĩ da liễu để điều trị mụn trứng cá gặp phải tình trạng đau khổ liên quan đến mụn trứng cá:

• 70 % cảm thấy xấu hổ

• 67 % ghi nhận sự thiếu tự tin

• 63 % cảm thấy lo lắng hoặc ngại ngùng

• 57 % nói rằng mụn đã ảnh hưởng đến đời sống xã hội của họ

Nhiều người đổ lỗi cho chính họ về mụn xuất hiện trên da. Ví dụ, bạn có thể nghĩ rằng bạn đang gây ra nó bằng cách không rửa mặt thường xuyên hoặc sử dụng sai sữa rửa mặt, khăn tắm hoặc thuốc trị mụn.

Nhưng trên thực tế, mụn trứng cá là một tình trạng bệnh lý thường do các yếu tố vật lý cơ bản gây ra như nồng độ androgen cao hoặc viêm nhiễm. Vì vậy, bạn có thể đã vệ sinh sạch sẽ mà vẫn nổi mụn.

Nếu bạn cảm thấy khó đối phó với tình trạng đau khổ về cảm xúc liên quan đến mụn trứng cá, các chuyên gia trị liệu có thể hỗ trợ nhiều hơn.

Điểm mấu chốt

Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người, mụn trứng cá không nhất thiết phải biến mất khi bạn đã học xong trường trung học. Trên thực tế, mụn trứng cá có thể đặc biệt phổ biến ở sinh viên đại học do những tình trạng như gia tăng căng thẳng, thay đổi lối sống và thay đổi nội tiết tố.

Khi nói đến các biện pháp điều trị mụn trứng cá, bạn có rất nhiều lựa chọn, bao gồm kem bôi, thuốc viên và thậm chí cả laser. Bạn cũng có thể thực hiện các bước để ngăn ngừa mụn trong tương lai bằng cách có chế độ ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc và thay đổi thói quen chăm sóc da.

Nếu bạn bị mụn mức độ nghiêm trọng hoặc dai dẳng, bác sĩ da liễu có thể cung cấp hỗ trợ chuyên nghiệp bằng cách loại bỏ các tác nhân gây mụn và đưa ra các phương pháp điều trị hữu ích.