HOẠI TỬ CHỎM XƯƠNG ĐÙI

Nguyên nhân

Chứng hoại tử chỏm xương đùi ở hông phát triển khi nguồn cung cấp máu đến chỏm xương đùi bị gián đoạn. Nếu không được nuôi dưỡng đầy đủ, xương ở đầu xương đùi bị chết và xẹp dần. Hậu quả là sụn khớp bao bọc xương hông cũng bị xẹp xuống, dẫn đến tình trạng viêm khớp gây tàn phế.

Bệnh hoại tử này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng phổ biến hơn ở những người trong độ tuổi từ 40 đến 65. Nam giới phát triển bệnh hoại tử xương đùi này thường xuyên hơn nữ giới.

Các yếu tố nguy cơ

Không phải lúc nào cũng xác định được nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu nguồn cung cấp máu, nhưng các bác sĩ đã xác định được một số yếu tố nguy cơ có thể khiến một người có nhiều khả năng bị hoại tử xương:

• Chấn thương. Trật khớp háng, gãy xương hông và các chấn thương khác ở hông có thể làm hỏng mạch máu và làm giảm lưu thông đến chỏm xương đùi.

• Sử dụng rượu quá mức. Uống quá nhiều rượu theo thời gian có thể gây ra các chất béo tích tụ trong mạch máu và có thể làm tăng nồng độ cortisone, dẫn đến giảm lượng máu cung cấp cho xương.

• Thuốc corticosteroid. Nhiều bệnh, bao gồm hen suyễn, viêm khớp dạng thấp và lupus ban đỏ hệ thống, được điều trị bằng thuốc steroid. Mặc dù không biết chính xác lý do tại sao những loại thuốc này có thể dẫn đến hoại tử xương, nhưng nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ giữa căn bệnh này và việc sử dụng corticosteroid lâu dài.

• Tình trạng sức khỏe khác. Bệnh hoại tử xương có liên quan đến các bệnh khác, bao gồm bệnh Caisson, bệnh hồng cầu hình liềm, rối loạn tăng sinh tủy, bệnh Gaucher, lupus ban đỏ hệ thống, bệnh Crohn, thuyên tắc động mạch, huyết khối và viêm mạch. 

Triệu chứng

Chứng hoại tử chỏm xương đùi phát triển theo từng giai đoạn. Đau hông thường là triệu chứng đầu tiên. Điều này có thể dẫn đến đau âm ỉ, đau nhói ở vùng bẹn hoặc mông. Khi bệnh tiến triển nặng, việc đi đứng và dồn trọng lượng lên vùng hông bị đau sẽ trở nên khó khăn hơn và cử động khớp háng cũng sẽ bị đau.

Có thể mất từ ​​vài tháng đến hơn một năm để bệnh tiến triển. Điều quan trọng là phải chẩn đoán sớm bệnh hoại tử xương để có phương pháp điều trị hiệu quả hơn. 

Chẩn đoán

Sau khi thảo luận về các triệu chứng và tiền sử bệnh, bác sĩ sẽ kiểm tra hông để tìm ra những chuyển động cụ thể nào gây ra cơn đau cho bạn.

Bệnh nhân bị hoại tử xương thường đau dữ dội ở khớp háng nhưng phạm vi cử động tương đối tốt. Điều này là do chỉ có chỏm xương đùi có liên quan đến giai đoạn đầu của bệnh. Sau đó, khi bề mặt của chỏm xương đùi xẹp xuống, toàn bộ khớp sẽ bị ảnh hưởng. Mất cử động và cứng khớp sau đó có thể phát triển.

Xét nghiệm hình ảnh

Các kiểm tra hình ảnh sẽ giúp bác sĩ xác nhận chẩn đoán.

• Chụp X-quang. Tia X cung cấp hình ảnh của các cấu trúc dày đặc, chẳng hạn như xương. Chụp X-quang để xác định xem xương ở chỏm xương đùi có bị xẹp hay không và ở mức độ như thế nào. 

• Chụp cộng hưởng từ (MRI). Những thay đổi ban đầu của xương có thể không hiển thị trên phim X-quang nhưng có thể được phát hiện bằng chụp MRI. Những hình ảnh quét này được sử dụng để đánh giá mức độ ảnh hưởng của xương do bệnh gây ra. Chụp MRI cũng có thể cho thấy chứng hoại tử xương ban đầu chưa gây ra triệu chứng (ví dụ - chứng hoại tử xương có thể đang phát triển ở khớp háng đối diện). 

Thay khớp là phương pháp điều trị phổ biến nhất đối với bệnh nhân bị hoại tử nặng

Điều trị

Mặc dù các lựa chọn điều trị không phẫu thuật - chẳng hạn như thuốc chống viêm, thay đổi hoạt động và sử dụng nạng - có thể giúp giảm đau và làm chậm sự tiến triển của bệnh, nhưng lựa chọn điều trị thành công nhất là phẫu thuật. Bệnh nhân bị hoại tử xương ở giai đoạn sớm (trước khi chỏm xương đùi sụp xuống) có thể hồi phục tốt bằng các thủ thuật phẫu thuật xương hông.

Có một số thủ tục phẫu thuật khác nhau được sử dụng để điều trị bệnh hoại tử xương ở hông.

Giảm áp lực lõi

Thủ thuật này bao gồm việc khoan một lỗ lớn hơn hoặc một số lỗ nhỏ hơn vào chỏm xương đùi để giảm áp lực trong xương và tạo kênh cho các mạch máu mới đến nuôi dưỡng các vùng bị ảnh hưởng của hông.

Khi bệnh xơ hóa xương hông được chẩn đoán sớm, giải nén lõi đôi khi thành công trong việc ngăn chặn sự xẹp của chỏm xương đùi và sự phát triển của bệnh viêm khớp. 

Ghép xương (xương và sụn)

Giải nén lõi thường kết hợp với ghép xương, sụn giúp tái tạo xương chắc khỏe và nâng đỡ sụn tại khớp háng. Ghép xương là thủ thuật ghép mô xương khỏe mạnh được cấy ghép vào một vùng cơ thể cần thiết. Mô có thể được lấy từ một người hiến tặng (allograft) hoặc từ một xương khác trong cơ thể bạn (autograft).

Ngày nay cũng có một số phương pháp ghép xương tổng hợp khác

Ghép xương mác có mạch máu

Một lựa chọn phẫu thuật khác là ghép xương mác có mạch máu. Trong quy trình này, một đoạn xương được lấy từ xương nhỏ ở chân của bạn (xương mác) cùng với nguồn cung cấp máu (động mạch và tĩnh mạch). Mảnh ghép này được cấy vào một lỗ được tạo ra ở cổ và đầu xương đùi, động mạch và tĩnh mạch được gắn lại để giúp chữa lành khu vực bị hoại tử xương. 

Thay khớp

Nếu tình trạng hoại tử xương đã tiến triển đến mức chỏm xương đùi đã sụp xuống, thì phương pháp điều trị thành công nhất là thay toàn bộ khớp hông. Trong quy trình này, bác sĩ sẽ loại bỏ xương và sụn bị hư hỏng, sau đó đặt các bề mặt khớp bằng kim loại hoặc nhựa mới để phục hồi chức năng của khớp.