PHÌ ĐẠI TIỀN LIỆT TUYẾN

Tổng quan

Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt (BPH) – còn được gọi là phì đại tiền liệt tuyến, là một tình trạng phổ biến khi nam giới tuổi cao. Tuyến tiền liệt phì đại có thể gây ra nhiều triệu chứng đường tiết niệu khó chịu, chẳng hạn như ngăn nước tiểu ra khỏi bàng quang. Nó cũng gây ra các vấn đề về bàng quang, đường tiết niệu hay thận.

Có một số phương pháp điều trị phì đại tiền liệt tuyến hiệu quả bao gồm sử dụng thuốc, phẫu thuật xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật. Để đưa ra phương pháp tốt nhất, bác sĩ cần xem xét các triệu chứng, kích thước tiền liệt tuyến, tình trạng sức khỏe và mong muốn của bạn.

Triệu chứng

Triệu chứng ở những người mắc phì đại tuyến tiền liệt là khác nhau, có xu hướng nặng dần theo thời gian. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đi tiểu nhiều

• Tiểu đêm

• Khó khăn khi đi tiểu

• Dòng nước tiểu yếu hay ngắt quãng

• Có bọt trong nước tiểu

• Tiểu không hết

Các triệu chứng ít gặp hơn bao gồm:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu

• Không tiểu được

• Có máu trong nước tiểu

Kích thước tuyến tiền liệt đôi khi không xác định được mức độ nghiêm trọng của bệnh. Một số người có tuyến tiền liệt hơi to nhưng triệu chứng nghiêm trọng, ngược lại có những người có tuyến tiền liệt rất to và chỉ xuất hiện các triệu chứng nhẹ.

Ở một số người, các triệu chứng có thể ổn định và thậm chí cải thiện theo thời gian.

Các nguyên nhân khác có thể gây triệu chứng trên đường tiết niệu

Một số tình trạng có thể gây ra các nguyên nhân giống với phì đại tuyến tiền liệt như:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu.

• Viêm tuyến tiền liệt

• Hẹp niệu đạo

• Sẹo ở cổ bàng quang do phẫu thuật trước đó

• Sỏi bàng quang, sỏi thận

• Các vấn đề về dây thần kinh ở bàng quang

• Ung thư tiền liệt tuyến, ung thư bàng quang

Phì đại tuyến tiền liệt gây triệu chứng khó chịu

Nguyên nhân

Tuyến tiền liệt nằm dưới bàng quang của bạn. Ống vận chuyển nước tiểu từ bàng quang ra khỏi dương vật đi qua tuyến tiền liệt. Khi kích thước tuyến tiền liệt tăng lên, nó có thể chặn dòng chảy của nước tiểu.

Hầu hết nam giới đều có sự phát triển liên tục của tuyến tiền liệt suốt cuộc đời. Khi kích thước nó đủ to có thể gây các triệu chứng đường tiết niệu, làm tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu.

Hiện không rõ nguyên nhân gây nên tình trạng phì đại tiền liệt tuyến. Tuy nhiên, nó có thể do sự mất cân bằng hormone sinh dục khi nam giới lớn lên.

Yếu tố nguy cơ

Các yếu tố nguy cơ mắc phì đại tiền liệt tuyến bao gồm:

• Lão hóa. Phì đại tuyến tiền liệt hiếm khi gây ra các triệu chứng ở nam giới dưới 40 tuổi. Khoảng 1/3 nam giới gặp triệu chứng trung bình tới nặng ở tuổi 60 và một nửa ở tuổi 80.

• Tiền sử gia đình. Có người thân, như cha và anh trai, mắc các bệnh lý tuyến tiền liệt có thể khiến bạn có nhiều nguy cơ mắc tình trạng này hơn.

• Bệnh tiểu đường, bệnh lý tim. Nhiều nghiên cứu cho thấy bệnh tiểu đường, bệnh tim có sử dụng thuốc chẹn beta, làm tăng nguy cơ mắc phì đại tuyến tiền liệt.

• Lối sống. Béo phì làm tăng nguy cơ mắc phì đại tuyến tiền liệt, trong khi tập thể dục có thể giảm nguy cơ này.

Biến chứng

Các biến chứng của phì đại tuyến tiền liệt bao gồm:

• Bí tiểu

• Nhiễm trùng đường tiết niệu

• Sỏi bàng quang

• Tổn thương bàng quang

• Thận hư

Hầu hết nam giới mắc phì đại tuyến tiền liệt ít gặp các biến chứng này, nhưng biến chứng có thể ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng. Phì đại tuyến tiền liệt không làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt.

Phì đại tuyến tiền liệt ảnh hưởng chất lượng cuộc sống

Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ hỏi các triệu chứng và thăm khám sức khỏe cho bạn. Các phương pháp chẩn đoán có thể bao gồm:

• Thăm khám trực tràng

• Xét nghiệm nước tiểu

• Xét nghiệm máu

• Xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt trong máu (PSA)

Một số xét nghiệm giúp xác nhận hay loại trừ các bệnh lý khác như:

• Kiểm tra lưu lượng nước tiểu

• Dung lượng bàng quang sau khi tiểu

• Nước tiểu 24h

Khi tình trạng phức tạp hơn, bác sĩ có thể đề nghị:

• Siêu âm trực tràng

• Sinh thiết tuyến tiền liệt

• Đo áp lực dòng chảy và động lực học

• Soi bàng quang

Điều trị

Có nhiều phương pháp điều trị phì đại tuyến tiền liệt, bao gồm sử dụng thuốc, phẫu thuật xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật. Lựa chọn điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

• Kích thước tuyến tiền liệt

• Tuổi

• Sức khỏe của bạn

• Mức độ khó chịu và phiền toái của các triệu chứng

Nếu các triệu chứng của bạn nhẹ và chấp nhận được, bạn có thể trì hoãn điều trị và theo dõi các triệu chứng. Đối với một số người, các triệu chứng có thể thuyên giảm mà không cần điều trị.

Sử dụng thuốc

Thuốc là phương pháp điều trị phổ biến nhất với các triệu chứng từ nhẹ tới trung bình. Các thuốc bao gồm:

• Thuốc chẹn alpha

• Thuốc ức chế 5-alpha reductase

• Kết hợp 2 thuốc trên

• Tadalafil (Cialis)

Phẫu thuật xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật

Các phương pháp này được áp dụng khi:

• Các triệu chứng của bạn ở mức độ trung bình đến nặng

• Sử dụng thuốc không giảm các triệu chứng

• Bạn bị tắc nghẽn đường tiết niệu, sỏi bàng quang, tiểu ra máu hay các bệnh lý về thận

• Bạn muốn điều trị dứt điểm

Tuy nhiên, các phương pháp này không được áp dụng nếu bạn có:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu không được điều trị

• Hẹp niệu đạo

• Tiền sử xạ trị tuyến tiền liệt hay phẫu thuật đường tiết niệu

• Rối loạn thần kinh, chẳng hạn như bệnh lý Parkinson hay bệnh đa xơ cứng

Bất kỳ thủ thuật nào cũng có thể gây ra tác dụng phụ. Tùy thuộc vào quy trình mà các biến chứng có thể bao gồm:

• Xuất tinh ngược

• Khó tiểu tạm thời

• Nhiễm trùng đường tiết niệu

• Chảy máu

• Rối loạn cương dương

• Hiếm khi tiểu không kiểm soát

Một số liệu pháp phẫu thuật xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật như:

• Cắt bỏ tuyến tiền liệt qua nội soi (TURP)

• Cắt bỏ tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TUIP)

• Liệu pháp nhiệt dùng sóng cực ngắn xuyên niệu đạo (TUMT)

• Cắt bỏ bằng kim xuyên niệu đạo (TUNA)

• Liệu pháp laser

• Kỹ thuật PUL, nâng tuyến tiền liệt lên bằng các sợi dây

• Embolization, làm giảm nguồn cung cấp máu đến tuyến tiền liệt nhằm giảm kích thước.

• Cắt tuyến tiền liệt bằng hỗ trợ của robot.