NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM

Ngộ độc thực phẩm là gì?

Ngộ độc thực phẩm là hậu quả của việc ăn thực phẩm bị ô nhiễm, hư hỏng hay chứa các chất độc hại. Các triệu chứng phổ biến nhất của ngộ độc thực phẩm bao gồm buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy.

Mặc dù ngộ độc thực phẩm gây nhiều khó chịu, nhưng nó không phải là tình trạng hiếm gặp. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC), cứ 6 người Mỹ thì có 1 người mắc ngộ độc thực phẩm hàng năm.

Triệu chứng

Đôi khi bạn mắc ngộ độc thực phẩm nhưng bạn không thể phát hiện được. Các triệu chứng sẽ khác nhau tùy thuộc vào nguồn lây nhiễm. Khoảng thời gian đến khi các triệu chứng xuất hiện cũng phụ thuộc vào nguồn nhiễm, dao động từ ít nhất 1 giờ cho tới 28 ngày. Các trường hợp ngộ độc thực phẩm thường gồm 3 trong số các triệu chứng sau:

• Chuột rút bụng

• Tiêu chảy

• Nôn mửa

• Ăn không ngon

• Sốt nhẹ

• Mệt mỏi

• Buồn nôn

• Đau đầu

Các triệu chứng khác có thể đe dọa tính mạng bao gồm:

• Tiêu chảy kéo dài hơn 3 ngày

• Sốt cao hơn 101.5oF (38.6oC)

• Khó nhìn hay nói

• Có triệu chứng mất nước nghiêm trọng, bao gồm khô miệng, tiểu ít, không có nước tiểu

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào, cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Ngộ độc thực phẩm gây nhiều triệu chứng khó chịu

Nguyên nhân

Hầu hết các tình trạng ngộ độc bắt nguồn từ 3 nguyên nhân sau:

Vi khuẩn

Cho đến nay, vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến nhất của ngộ độc thực phẩm. Các loại vi khuẩn nguy hiểm như E. coli, Listeria, Salmonella. Salmonella là thủ phạm lớn nhất cho các vụ ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng ở Mỹ. Theo CDC, ước tính có khoảng 1.000.000 trường hợp ngộ độc thực phẩm, bao gồm gần 20.000 trường hợp nhập viện bắt nguồn từ Salmonella hàng năm. Campylobacter và C. botulinum (ngộ độc thịt) là hai vi khuẩn ít được biết tới và có khả năng gây chết người ẩn náu trong các loại thực phẩm.

Ký sinh trùng

Ngộ độc thực phẩm do ký sinh trùng không phổ biến bằng vi khuẩn, nhưng nó vẫn rất nguy hiểm. Toxoplasma là ký sinh trùng hay được tìm thấy trong các trường hợp ngộ độc thực phẩm. Nó thường được tìm thấy trong hộp cát vệ sinh cho mèo. Ký sinh trùng có thể sống trong đường tiêu hóa của bạn mà không bị phát hiện trong nhiều năm. Tuy nhiên, người bị suy giảm miễn dịch hay phụ nữ có thai có nguy cơ mắc tác dụng phụ nghiêm trọng nếu ký sinh trùng cư trú trong ruột của họ.

Virus

Ngộ độc thực phẩm cũng có thể do virus. Norovirus, còn được gọi là virus Norwalk gây ra hơn 19 triệu trường hợp ngộ độc thực phẩm mỗi năm. Trong một số trường hợp hiếm hoi nó có thể gây tử vong. Sapovirus, rotavirus và astrovirus cũng gây các triệu chứng tương tự nhưng ít phổ biến hơn. Virus viêm gan A gây tình trạng nghiêm trọng có thể lây truyền qua đồ ăn.

Thực phẩm nhiễm bẩn

Tác nhân gây bệnh có thể được tìm thấy trên hầu hết các thực phẩm mà chúng ta ăn. Tuy nhiên, nhiệt từ quá trình nấu nướng thường tiêu diệt các mầm bệnh trước khi chúng ta ăn. Thực phẩm sống là nguồn gây ngộ độc phổ biến vì chúng không qua quá trình nấu nướng.

Đôi khi, thức ăn có tiếp xúc với các vi sinh vật trong phân. Điều này thường xảy ra khi bạn không rửa tay sạch sẽ.

Thịt, trứng và các sản phẩm từ sữa dễ bị ô nhiễm. Nguồn nước cũng có nguy cơ nhiễm các vi sinh vật gây bệnh.

Rửa thực phẩm sạch sẽ, ăn chín uống sôi để ngăn ngừa ngộ độc

Yếu tố nguy cơ mắc ngộ độc thực phẩm

Bất cứ ai cũng có thể mắc ngộ độc thực phẩm. Theo thống kê, gần như tất cả mọi người đều sẽ bị ngộ độc thực phẩm ít nhất 1 lần trong đời.

Có một số người có nguy cơ cao hơn mắc tình trạng này. Bất kỳ ai có tình trạng suy giảm hệ thống miễn dịch, mắc bệnh lý tự miễn có nguy cơ ngộ độc cao hơn và mắc các biến chứng do ngộ độc thực phẩm cao hơn.

Theo Mayo Clinic, phụ nữ mang thai cũng có nguy cơ cao hơn do cơ thể của họ có những thay đổi về trao đổi chất và trong hệ tuần hoàn. Người cao tuổi cũng đối mặt với nguy cơ cao hơn mắc ngộ độc thực phẩm do hệ miễn dịch của họ không còn phản ứng nhanh nhạy như trước. Trẻ em có hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ nên cũng dễ mắc ngộ độc thực phẩm hơn, dễ mất nước do nôn, tiêu chảy.

Chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán ngộ độc thực phẩm dựa trên các triệu chứng của bạn. Trong trường hợp nghiêm trọng, xét nghiệm máu, xét nghiệm phân và xét nghiệm thực phẩm bạn đã ăn có thể giúp xác định nguyên nhân gây ra ngộ độc thực phẩm. Bác sĩ cũng có thể sử dụng xét nghiệm nước tiểu để đánh giá tình trạng mất nước do ngộ độc thực phẩm.

Điều trị

Ngộ độc thực phẩm thường có thể điều trị tại nhà và hầu hết các trường hợp sẽ tự khỏi sau 3 – 5 ngày.

Nếu bạn bị ngộ độc thực phẩm, cung cấp đủ nước cho cơ thể là rất quan trọng. Uống các loại nước chứa nhiều chất điện giải là rất tốt cho cơ thể. Nước trái cây, nước dừa cũng giúp bổ sung carbohydrate và giảm mệt mỏi.

Hạn chế caffeine do có thể gây kích ứng đường tiêu hóa. Các loại trà đã loại caffeine, trà thảo mộc như hoa cúc, bạc hà và bồ công anh có thể làm dịu cơn đau.

Thuốc không kê đơn như Imodium, Pepto-Bismol có thể giúp bạn kiểm soát tình trạng tiêu chảy và buồn nôn. Tuy nhiên, bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng do nôn và tiêu chảy là cơ chế đào thải chất độc của cơ thể. Bên cạnh đó, sử dụng những thuốc này còn che giấu mức độ nghiêm trọng của bệnh, khiến bạn trì hoãn việc khám bệnh.

Những người mắc ngộ độc thực phẩm cũng cần được nghỉ ngơi hợp lý. Trong trường hợp ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng, người bệnh có thể cần được bổ sung nước bằng dịch truyền tĩnh mạch (IV) tại bệnh viện. Trong trường hợp xấu nhất, bạn cần được nhập viện lâu hơn cho cơ thể hồi phục hoàn toàn.