NHỮNG GÌ BẠN CẦN BIẾT VỀ PHÁT BAN NHIỆT

Phát ban nhiệt là gì?

Phát ban do nhiệt là tình trạng trên da thường ảnh hưởng đến trẻ em và người lớn trong điều kiện thời tiết nóng ẩm. Bạn có thể bị phát ban do nhiệt khi lỗ chân lông bị tắc và mồ hôi không thể thoát ra ngoài.

Có nhiều loại phát ban da khác nhau tồn tại. Chúng có thể khiến bạn lo lắng, khó chịu hoặc hết sức đau đớn. Phát ban nhiệt là một trong những loại phổ biến nhất.

Phát ban nhiệt trông như thế nào?

Các loại phát ban nhiệt khác nhau có thể có mức độ nghiêm trọng khác nhau và tất cả chúng đều trông hơi khác nhau.

Miliaria crystallina

Đây là dạng phát ban nhiệt phổ biến nhất và nhẹ nhất. Nếu bạn bị miliaria crystallina, bạn sẽ nhận thấy những vết sưng nhỏ trong suốt hoặc màu trắng chứa đầy chất lỏng trên bề mặt da. Những vết sưng này là bong bóng mồ hôi thường sẽ vỡ ra.

Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người, loại phát ban nhiệt này không ngứa và không gây đau đớn. Miliaria crystallina phổ biến hơn ở trẻ nhỏ so với người lớn.

Miliaria rubra

Loại này, hay còn gọi là "cơn nóng như kim châm", phổ biến hơn ở người lớn so với trẻ em và trẻ sơ sinh. Miliaria rubra được biết là gây khó chịu hơn miliaria crystallina vì nó xuất hiện sâu hơn ở lớp ngoài của da.

Miliaria rubra xảy ra trong điều kiện nóng hoặc ẩm ướt và có thể gây ra:

• cảm giác ngứa hoặc châm chích

• vết sưng đỏ trên da

• thiếu mồ hôi ở vùng bị ảnh hưởng

• viêm và đau nhức da do cơ thể không thoát được mồ hôi qua bề mặt da

Các vết sưng xuất hiện do miliaria rubra đôi khi có thể tiến triển và chứa đầy mủ. Khi điều này xảy ra, các bác sĩ gọi tình trạng này là miliaria pustulosa.

Miliaria profunda

Miliaria profunda là dạng ban nhiệt ít phổ biến nhất. Nó có thể tái phát thường xuyên và trở thành mãn tính hoặc lâu dài. Dạng phát ban nhiệt này xảy ra ở lớp trung bì, là lớp sâu hơn của da. Miliaria profunda thường xảy ra ở người lớn sau một thời gian hoạt động thể chất tạo ra mồ hôi.

Nếu bạn bị miliaria profunda, bạn sẽ nhận thấy những vết sưng lớn, cứng và có màu thịt.

Vì ban nhiệt ngăn mồ hôi thoát ra khỏi da nên có thể dẫn đến buồn nôn và chóng mặt.

Hình ảnh phát ban nhiệt

Những hình ảnh này cho thấy sự khác biệt giữa ba loại phát ban nhiệt.

Miliaria rubra ở trẻ sơ sinh.

Miliaria profundis ở trẻ sơ sinh.

Điều trị phát ban nhiệt

Phát ban do nhiệt thường tự khỏi mà không cần điều trị trong vài ngày. Nếu cảm giác khó chịu trở nên quá nghiêm trọng, bạn có thể thử các phương pháp tại nhà giúp làm dịu cơn ngứa và giảm nhiệt độ da.

Một số loại thuốc/kem bạn có thể mua để kiểm soát phát ban do nhiệt bao gồm:

• Kem hydrocortisone không kê đơn (OTC) bôi 1-2 lần một ngày có thể giúp làm dịu ngứa.

• Thuốc kháng histamin OTC cũng có thể có tác dụng chống ngứa.

8 BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC TẠI NHÀ CHO PHÁT BAN NHIỆT

Ngoài các loại thuốc và kem OTC, có một số biện pháp khắc phục bằng thảo dược hoặc không dùng thuốc có thể làm dịu mẩn đỏ và ngứa. Bao gồm:

• Chườm lạnh. Sử dụng túi nước đá hoặc vải ướp lạnh có thể giúp bạn giảm mẩn đỏ, sưng tấy và ngứa. Nếu sử dụng túi nước đá, hãy nhớ bọc nó trong một chiếc khăn tắm hoặc áo phông cũ — bạn không muốn bị bỏng lạnh.

• Tắm nước ở nhiệt độ thấp. Tắm nước lạnh hoặc ấm cũng có thể giúp bạn giảm nhiệt độ của da và làm dịu cơn ngứa. Có thể hữu ích khi thử tẩy tế bào chết để giúp mở lỗ chân lông bị ảnh hưởng.

• Giữ nhiệt độ trong nhà mát mẻ. Sử dụng quạt hoặc điều hòa không khí để làm mát căn phòng của bạn. Nếu bạn đang nằm nghỉ ngơi trên giường, điều quan trọng là phải di chuyển xung quanh để không khí lưu thông trong cơ thể.

• Mặc quần áo rộng rãi, bằng cotton. Điều này cho phép không khí di chuyển xung quanh cơ thể chúng ta và giữ mát. Chọn các loại vải nhẹ, thoáng khí, tự nhiên thay vì vải tổng hợp cũng có thể giúp bạn tránh bị kích ứng và luôn thoải mái.

• Tắm bột yến mạch dạng keo. Một nghiên cứu năm 2015 về chiết xuất bột yến mạch dạng keo cho thấy rằng tác dụng chống viêm và chống oxy hóa có thể có của yến mạch sẽ mang lại tác dụng làm dịu cơn ngứa tiềm ẩn của nó.

• Sử dụng nhựa thông tại chỗ. Theo một bài nghiên cứu năm 2016, được mọi người sử dụng để kiểm soát các tình trạng da trong hàng nghìn năm, bôi nhựa thông lên các vùng bị ảnh hưởng có thể làm giảm triệu chứng ngứa và viêm.

• Thoa gel lô hội lên khu vực này. Nha đam là một phương pháp điều trị tại chỗ khác đã được chứng minh là có hiệu quả đối với các bệnh về da có thể giúp làm dịu làn da ngứa của bạn.

• Trộn gỗ đàn hương với nước và bôi hỗn hợp lên vết ban nhiệt. Một nghiên cứu cũ hơn năm 2011 cho thấy gỗ đàn hương, một loại thảo mộc phổ biến trong y học cổ truyền Ayurveda, có thể giúp bạn giảm viêm đối với một số tình trạng da.

Triệu chứng phát ban nhiệt

Phát ban do nhiệt thường gây ra các triệu chứng ở những vùng dễ đổ mồ hôi, như:

• khuôn mặt

• cổ

• dưới bầu ngực

• bên dưới bìu của bạn

Các triệu chứng có thể bao gồm:

• những đốm nhỏ nổi lên gọi là sẩn

• cảm giác ngứa

• sưng nhẹ

Trên da sáng hơn

Các đốm có thể xuất hiện màu đỏ.

Trên làn da sẫm màu

Các đốm có thể ít hơn và khó xác định hơn trên làn da sẫm màu. Nhưng bác sĩ da liễu sẽ có thể nhìn thấy chúng bằng cách sử dụng phương pháp soi da, họ sẽ sử dụng kính hiển vi nhỏ, được chiếu sáng để phóng to vùng da cần quan sát.

Đối với những người có làn da sẫm màu hơn, các đốm có thể xuất hiện dưới dạng các hạt màu trắng với các quầng sẫm màu hơn xung quanh.

Điều gì gây ra phát ban nhiệt?

Phát ban do nhiệt xảy ra khi lỗ chân lông bị tắc và không thoát được mồ hôi. Điều này có nhiều khả năng xảy ra trong những tháng hoặc khí hậu ấm hơn, hoặc sau khi tập thể dục cường độ cao.

Mặc một số loại quần áo có thể giữ mồ hôi, dẫn đến phát ban nhiệt. Sử dụng lotion và kem đặc cũng có thể dẫn đến phát ban do nhiệt.

Bạn có thể bị phát ban nhiệt ở nhiệt độ mát hơn nếu bạn mặc quần áo hoặc ngủ trong chăn dẫn đến quá nóng. Trẻ sơ sinh dễ bị phát ban do nhiệt do lỗ chân lông chưa phát triển.

Sự ma sát trên bề mặt da thường gây phát ban nhiệt. Người lớn thường phát ban nhiệt trên các bộ phận cơ thể cọ xát với nhau, chẳng hạn như giữa hai đùi trong hoặc dưới cánh tay. Trẻ sơ sinh thường bị phát ban do nhiệt ở cổ, nhưng nó cũng có thể phát triển ở các nếp gấp trên da như nách, khuỷu tay và đùi.

Các yếu tố rủi ro

Mắc một số vấn đề về sức khỏe hoặc tham gia vào một số lối sống nhất định có thể làm tăng nguy cơ bị phát ban do nhiệt, bao gồm:

• dễ bị đổ mồ hôi nhiều

• thường xuyên tham gia vào các hoạt động thể chất cường độ cao

• dùng thuốc kích thích đổ mồ hôi như bethanechol, clonidine và neostigmine

• hội chứng Morvan, một rối loạn di truyền hiếm gặp gây đổ mồ hôi quá nhiều

• pseudohypoaldosteronism loại 1, một tình trạng gây mất natri qua tuyến mồ hôi có liên quan đến phát ban do nhiệt

Khi nào bạn nên gọi bác sĩ của mình?

Phát ban nhiệt hiếm khi nghiêm trọng. Thông thường, nó sẽ biến mất mà không cần điều trị trong vài ngày. Nhưng bạn nên gọi cho bác sĩ nếu bạn bắt đầu gặp phải:

• một cơn sốt

• ớn lạnh

• cơn đau gia tăng

• mủ chảy ra từ vết sưng

Gọi cho bác sĩ của trẻ nếu con bạn bị phát ban do nhiệt không khỏi sau vài ngày. Bác sĩ có thể khuyên bạn nên thoa các loại lotion như calamine hoặc lanolin để giảm ngứa và ngăn ngừa tổn thương thêm. Giữ cho làn da của chúng mát mẻ và khô thoáng để giúp giảm phát ban do nhiệt.

Phòng ngừa

Thực hiện theo các mẹo sau để ngăn ngừa phát ban do nhiệt:

• Tránh mặc quần áo bó sát không cho phép da “thở”. Các loại vải thấm ẩm có thể giúp ngăn mồ hôi tích tụ trên da.

• Không sử dụng các loại lotion hoặc kem đặc có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông của bạn.

• Cố gắng không để cơ thể quá nóng, đặc biệt là trong những tháng có nhiệt độ cao hơn. Sử dụng điều hòa không khí hoặc mang theo một chiếc quạt cầm tay.

• Sử dụng xà phòng không làm khô da và không có mùi thơm hoặc hóa chất tạo màu.

Điểm mấu chốt

Phát ban do nhiệt gây khó chịu nhẹ, đốm, ngứa và sưng tấy. Tình trạng thường tự giải quyết trong vài ngày đối với hầu hết mọi người. Có một số loại và trông hơi khác nhau.

Bạn có thể ngăn ngừa bằng cách giữ cơ thể mát ở nơi có khí hậu ấm hơn, mặc quần áo rộng rãi và tránh bôi kem đặc.

Nói chuyện với bác sĩ nếu bạn tin rằng mình có thể mắc bệnh gì đó nghiêm trọng hơn hoặc nếu tình trạng phát ban do nhiệt thường xuyên tái phát.