PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ SẸO PHÌ ĐẠI

Sẹo phì đại là gì?

Sẹo phì đại là một vết sẹo dày, rộng, thường nổi lên ở vùng da bị thương. Sẹo là tình trạng phổ biến trong quá trình hồi phục vết thương, nhưng sẹo phì đại là kết quả của phản ứng bất thường đối với cơ thể với chấn thương.

Ở một số người, các tế bào cơ thể được gọi là myofibroblasts sản xuất quá nhiều collagen trong quá trình hồi phục. Điều này có thể xảy ra đơn giản là do từng loại da và quá trình hồi phục của mỗi người. Phổ biến hơn, việc sản xuất quá mức collagen xảy ra khi vết thương bị nhiễm trùng hoặc viêm, ơ khu vực chịu nhiều áp lực hoặc chuyển động (chẳng hạn như vết thương ở khớp) hoặc để vết thương tự lành mà không cần khâu.

Sẹo là một biến chứng thường gặp của vết thương do bỏng, nhưng cũng có thể hình thành sau khi xỏ khuyên, bị cắt vào da hoặc thậm chí là mụn. Sẹo phì đại tương tự như sẹo lồi nhưng có xu hướng nhẹ hơn và không phát triển vượt ra ngoài ranh giới của vết thương da ban đầu.

Các vết sẹo không nguy hiểm hoặc đe dọa đến tính mạng. Chúng có thể gây ngứa và đau, nhưng thường chỉ là vấn đề về thẩm mỹ. Một số người tìm cách điều trị để giảm thiểu sự xuất hiện của vết sẹo. Không có phác đồ điều trị chính thức nào được xây dựng cho sẹo phì đại, nhưng nhiều phương pháp điều trị có thể giúp loại bỏ sẹo nhanh hơn.

Sẹo phì đại được điều trị như thế nào?

Bác sĩ có thể đề nghị một hoặc một số phương pháp điều trị này để giúp làm phẳng và thu nhỏ vết sẹo của bạn.

Điều quan trọng cần nhớ là có thể mất cả năm để sẹo phát triển. Trong thời gian đó, cơ thể bạn đang hồi phục và cố gắng tự giải quyết các mô sẹo. Do đó, hầu hết các bác sĩ sẽ không điều trị sẹo phì đại sớm. Thông thường, họ sẽ yêu cầu bạn đợi vài tháng đến 1 năm trước khi bắt đầu điều trị.

Điều trị y tế

Điều trị bằng corticosteroid: Tiêm corticosteroid được coi là phương pháp điều trị hàng đầu đối với sẹo phì đại. Tiêm steroid vào vết sẹo 6 tuần một lần có thể giúp làm phẳng và mềm vết sẹo. Tuy nhiên, có giới hạn về số lần thực hiện, vì steroid cũng có thể làm suy yếu các mô bình thường xung quanh vết sẹo.

Điều trị bằng laser: Điều trị bằng laser hiệu quả hơn đối với những vết sẹo mới hình thành so với những vết sẹo đã lâu. Các tia laser hoạt động bằng cách đốt cháy và làm phẳng các vết sẹo. Thủ thuật này cũng giúp giải quyết các sắc tố đỏ và hồng trong vết sẹo và làm sáng chúng.

Bleomycin: Bleomycin là sản phẩm chuyển hóa của một chủng vi khuẩn đất (soil). Nó cho thấy kết quả đầy hứa hẹn khi được tiêm trực tiếp vào vết sẹo phì đại. Quá trình có thể giúp cải thiện sự xuất hiện của sẹo và giảm ngứa và đau. Cần nhiều thử nghiệm lâm sàng hơn để chứng minh hiệu quả của nó.

Liệu pháp áp lạnh: Trong liệu pháp áp lạnh, bác sĩ da liễu sẽ đóng băng mô sẹo bằng nitơ lỏng để giúp làm phẳng nó. Liệu pháp áp lạnh đã được chứng minh là có hiệu quả, an toàn, không độc hại và dung nạp tốt trong một số nghiên cứu nhỏ.

Phẫu thuật: Sau khi đợi ít nhất 1 năm, vết sẹo phì đại có thể được cắt bỏ và đóng lại bằng các mũi khâu. Phương pháp điều trị này giúp chữa lành vết thương đồng thời loại bỏ các vấn đề có thể gây ra sẹo ngay từ đầu, chẳng hạn như nhiễm trùng, viêm hoặc căng da.

Điều trị tại nhà

Miếng dán silicone: miếng dán silicone đàn hồi và có thể được dán ngay khi da lành sau chấn thương. Chúng cũng được coi là phương pháp điều trị hàng đầu cho các vết sẹo phì đại. Nhiều sản phẩm silicon có sẵn, bao gồm miếng dán, gel, bình xịt và bọt. Nhiều loại có sẵn trên quầy (OTC). Một miếng dán phải được đắp lên vết sẹo từ 12 đến 24 giờ mỗi ngày trong vòng 2 - 3 tháng. Bạn phải thoa gel nhiều lần mỗi ngày.

Tạo áp lực và xoa bóp: Một trong những cách rẻ nhất và hiệu quả nhất để giúp chữa lành vết sẹo là tạo áp lực và xoa bóp vào khu vực này. Bạn có thể sử dụng băng bằng vải để tạo áp lực. Theo thời gian, nó có thể giúp làm suy yếu mô sẹo và cải thiện vẻ bề ngoài của vết sẹo.

Kem chiết xuất hành tây: Một lựa chọn OTC khác là gel bôi làm từ chiết xuất hành tây. Sản phẩm này thường được bán trên thị trường với tên Mederma. Tuy nhiên, dữ liệu lâm sàng hạn chế cho thấy hiệu quả của nó trong việc giảm sự xuất hiện của sẹo phì đại.

Bio Oil: Dầu sinh học được bán trên thị trường như một phương pháp điều trị cho tất cả các loại sẹo khác nhau. Nó có thể được mua tại nhiều cửa hàng cung cấp sản phẩm làm đẹp. Các thử nghiệm lâm sàng đối với Bio Oil cho thấy kết quả khả quan. Tuy nhiên, cỡ mẫu còn nhỏ. Cần nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận rằng Bio Oil có thể làm giảm sự xuất hiện của các vết sẹo phì đại một cách hiệu quả.

Sẹo phì đại so với sẹo lồi

Trước khi điều trị sẹo phì đại, điều quan trọng là phải phân biệt nó với một loại sẹo tương tự gọi là sẹo lồi. Sẹo lồi là những khối u nhẵn, cứng, lành tính cũng hình thành khi mô sẹo phát triển quá mức. Ngay cả bác sĩ của bạn cũng có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt sẹo phì đại và sẹo lồi, nhưng điều quan trọng là phải phân biệt chúng vì phương pháp điều trị có thể khác nhau.

Nói chung, sẹo phì đại:

• thường cao lên, nhưng hiếm khi cao hơn 4 mm so với da

• có màu đỏ hoặc hồng

• có thể phát triển bất cứ nơi nào trên cơ thể

Mặt khác, sẹo lồi thường:

• cao lên hơn 4 mm tính từ da

• phát triển vượt ra ngoài ranh giới của vết mổ hoặc vết thương ban đầu

• có màu hồng đến tím

• phát triển và lớn lên theo thời gian

• hình thành trên dái tai, vai, má và ngực phía trên xương ức

Cả hai vết sẹo có xu thường gặp hơn ở những người có loại da sẫm màu hơn. Sẹo phì đại có xu hướng dễ điều trị hơn sẹo lồi, có tỷ lệ tái phát cao mặc dù đã được điều trị.

Ngăn ngừa sẹo phì đại

Khi bạn bị chấn thương, đặc biệt là vết thương do bỏng hoặc nếu bạn phải phẫu thuật, có nhiều cách giúp ngăn ngừa sẹo phì đại. Bao gồm:

• làm sạch và chăm sóc vết thương đúng cách, chẳng hạn như băng vết thương để ngăn ngừa nhiễm trùng

• sử dụng miếng dán silicon sau phẫu thuật

• tiêm corticosteroid sau phẫu thuật

Một nghiên cứu cho thấy rằng ngay lập tức làm mát vết bỏng bằng nước lạnh và thoa dầu cây trà có thể giúp da mau lành hơn. Phương pháp điều trị này có thể giúp ngăn ngừa sẹo phì đại hình thành, nhưng cần phải thực hiện thêm các nghiên cứu.