SIÊU ÂM NỘI SOI

Tổng quan

Siêu âm nội soi (EUS) là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu để đánh giá các bệnh về đường tiêu hóa, các cơ quan và mô lân cận khác. Siêu âm nội soi kết hợp việc sử dụng một ống mềm, mỏng (ống nội soi) đưa vào đường tiêu hóa và một thiết bị sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh (siêu âm).

Các sóng âm tần số cao tạo ra hình ảnh chi tiết của đường tiêu hóa, các cơ quan và mô xung quanh, bao gồm phổi, tuyến tụy, túi mật, gan và các hạch bạch huyết.

Ống nội soi cũng có thể bao gồm một kim nhỏ có chức năng lấy chất lỏng hoặc mẫu mô (sinh thiết) để kiểm tra trong phòng thí nghiệm. Quy trình này được gọi là chọc hút bằng kim nhỏ dưới sự hướng dẫn của EUS. Các quy trình khác sử dụng xét nghiệm EUS hướng dẫn bao gồm hút chất lỏng từ vết thương hoặc tiêm thuốc tại một vị trí cụ thể.

Tại sao cần thực hiện

EUS có thể tạo ra hình ảnh của lớp niêm mạc và thành của bất kỳ cơ quan nào dọc theo đường tiêu hóa. Một thiết bị EUS được đưa xuống cổ họng có thể ghi lại hình ảnh của thực quản, dạ dày và các bộ phận của ruột non. Một thiết bị EUS được đưa qua hậu môn sẽ ghi lại hình ảnh của trực tràng, các bộ phận của ruột già (ruột kết) và mô xung quanh như các hạch bạch huyết.

Các cơ quan nội tạng hoặc các cấu trúc lân cận cũng có thể được quan sát, bao gồm:

• Phổi

• Các hạch bạch huyết ở giữa ngực

• Gan

• Túi mật

• Ống dẫn mật

• Tuyến tụy

EUS với chọc hút bằng kim nhỏ hoặc các công cụ cũng có thể tiếp cận các cơ quan khác. Ví dụ, một cây kim có thể đi qua thành thực quản đến các hạch bạch huyết gần đó. Tương tự, một cây kim có thể xuyên qua thành dạ dày để đưa thuốc đến tuyến tụy.

Siêu âm nội soi và các quy trình do EUS hướng dẫn có thể được sử dụng cho những trường hợp sau:

• Đánh giá tổn thương của các mô do viêm hoặc bệnh lý

• Xác định xem ung thư đang tồn tại hay đã di căn đến các hạch bạch huyết hay không

• Đánh giá mức độ một khối u ung thư (ác tính) xâm lấn các mô

• Xác định mức độ tiến triển của ung thư

• Cung cấp thông tin chi tiết hơn về các tổn thương được xác định bằng các xét nghiệm hình ảnh khác

• Lấy mẫu chất lỏng hoặc mô để xét nghiệm chẩn đoán

• Hút dịch từ u nang

• Thực hiện các liệu pháp tại một vị trí được nhắm mục tiêu, chẳng hạn như khối u ác tính

Rủi ro

EUS nói chung là an toàn khi được thực hiện tại trung tâm có đội ngũ chăm sóc sức khỏe là các chuyên gia giàu kinh nghiệm. Quy trình này thường được thực hiện bởi một bác sĩ chuyên về hệ tiêu hóa (bác sĩ tiêu hóa) và được đào tạo cụ thể về các quy trình EUS.

Bác sĩ sẽ thảo luận với bạn về nguy cơ biến chứng do EUS. Những rủi ro này, thường liên quan đến việc chọc hút bằng kim nhỏ, có thể bao gồm:

• Sự chảy máu

• Sự nhiễm trùng

• Rách (thủng) thành cơ quan

• Viêm tụy, nếu chọc hút bằng kim nhỏ tuyến tụy được thực hiện

Bạn có thể giảm nguy cơ biến chứng bằng cách làm theo cẩn thận hướng dẫn của bác sĩ để chuẩn bị cho EUS.

Gọi cho bác sĩ của bạn ngay lập tức hoặc đến phòng cấp cứu nếu gặp bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào sau đây sau khi thực hiện thủ thuật:

• Sốt

• Đau bụng dữ dội hoặc dai dẳng

• Đau cổ hoặc ngực

• Buồn nôn hoặc nôn mửa nghiêm trọng

• Nôn ra máu

• Phân đen hoặc sẫm màu

Bạn cần chuẩn bị như thế nào

Bác sĩ sẽ cung cấp cho bạn những hướng dẫn cụ thể để chuẩn bị cho quá trình thực hiện siêu âm nội soi. Hướng dẫn sẽ bao gồm những điều sau:

• Nhịn ăn. Bạn có thể sẽ được yêu cầu nhịn ăn ít nhất 6 giờ trước khi thực hiện xét nghiệm để đảm bảo dạ dày của mình trống rỗng.

• Làm sạch ruột kết. Nếu EUS sẽ được thực hiện qua trực tràng, bạn sẽ được hướng dẫn sử dụng dung dịch làm sạch ruột kết hoặc thực hiện chế độ ăn lỏng, sử dụng thuốc nhuận tràng trước khi làm thủ thuật.

• Thuốc. Nói với bác sĩ của bạn về tất cả các loại thuốc kê đơn và không kê đơn bạn dùng, cũng như các loại thực phẩm thảo dược và thực phẩm chức năng. Tuân thủ theo các hướng dẫn về loại thuốc bạn có thể dùng và loại thuốc bạn cần ngừng dùng trước khi làm thủ thuật.

• Di chuyển. Thuốc sử dụng để giúp bạn thư giãn hoặc dễ ngủ (an thần) hoặc gây mê có thể làm giảm khả năng phối hợp và phán đoán của bạn sau khi làm thủ thuật. Lên kế hoạch để ai đó chở bạn về nhà và ở lại với bạn trong khoảng thời gian còn lại trong ngày.

Quá trình thực hiện

Nếu bạn được gây mê, bạn sẽ không tỉnh táo trong quá trình phẫu thuật. Nếu bạn được sử dụng một loại thuốc an thần, bạn có thể cảm thấy hơi khó chịu, nhưng nhiều người sẽ ngủ quên hoặc không tỉnh táo trong quá trình làm thủ thuật.

Bạn có thể sẽ được nằm nghiêng về bên trái trong quá trình phẫu thuật. Bác sĩ đưa một ống mềm, mỏng (ống nội soi) qua cổ họng hoặc qua trực tràng của bạn, tùy thuộc vào mục đích của thủ thuật.

Ống nội soi có một đầu dò siêu âm nhỏ ở cuối. Bất kỳ dụng cụ nào khác được sử dụng trong thủ thuật, chẳng hạn như kim để sinh thiết, cũng đi qua trong ống nội soi.

Siêu âm nội soi thường kéo dài ít hơn 1 giờ. Các quy trình khác do EUS hướng dẫn có thể kéo dài hơn.

Bạn có thể bị đau họng sau khi thực hiện thủ thuật EUS trên. Viên ngậm có thể giúp bạn giảm đau hiệu quả.

Kết quả

Các chuyên gia về tiêu hóa hoặc đường hô hấp được đào tạo đặc biệt về EUS sẽ giải thích kết quả của xét nghiệm hình ảnh cho bạn. Một bác sĩ được đào tạo về phân tích sinh thiết (bác sĩ giải phẫu bệnh) sẽ báo cáo kết quả xét nghiệm nếu bạn được chọc hút bằng kim nhỏ. Bác sĩ sẽ thảo luận về bất kỳ phát hiện quan trọng nào và các bước cần thực hiện tiếp theo với bạn.