CHỤP SPECT

Tổng quan

Chụp cắt lớp vi tính phát xạ đơn photon (SPECT) cho phép bác sĩ phân tích các cơ quan, mô và xương của cơ thể bạn. Chụp SPECT là một loại xét tra hình ảnh hạt nhân, có nghĩa là nó sử dụng một chất phóng xạ và một thiết bị máy ảnh đặc biệt để tạo ra hình ảnh 3D.

Trong khi các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang có thể cho biết cấu trúc bên trong cơ thể bạn trông như thế nào, thì chụp SPECT tạo ra hình ảnh cho thấy các cơ quan đang hoạt động như thế nào. Ví dụ, chụp SPECT có thể cho biết lưu lượng máu chảy đến tim bạn tốt như thế nào; khu vực nào của não bạn hoạt động nhiều hơn hoặc ít hoạt động hơn; hoặc những phần xương nào của bạn bị tác động bởi ung thư.

Tại sao cần thực hiện

Một số ứng dụng phổ biến nhất của SPECT là giúp chẩn đoán hoặc theo dõi các rối loạn não, các vấn đề về tim và rối loạn xương.

Rối loạn não

Xét nghiệm SPECT tạo ra một hình ảnh 3D chi tiết về hoạt động của dòng máu trong não của bạn, có thể hữu ích trong việc xác định phần nào của não đang bị ảnh hưởng bởi:

• Mạch máu bị tắc nghẽn. Chụp SPECT có thể phát hiện dòng máu trong não bị ảnh hưởng, giúp chẩn đoán hoặc đánh giá một số rối loạn mạch máu não, chẳng hạn như bệnh moyamoya (một tình trạng trong đó các động mạch trong não bị tắc nghẽn hoặc thu hẹp).

• Rối loạn co giật. Chụp quét SPECT có thể giúp chẩn đoán và điều trị các rối loạn co giật, chẳng hạn như động kinh, bằng cách xác định chính xác khu vực gây ra co giật trong não.

• Bệnh Parkinson. Trong một số trường hợp hiếm hoi, bác sĩ có thể đề nghị chụp SPECT cụ thể được gọi là chụp vận chuyển dopamine (DaTscan) để giúp xác định chẩn đoán bệnh Parkinson (một rối loạn thần kinh tiến triển ảnh hưởng đến vận động).

Một số tổ chức y tế có thể sử dụng phương pháp chụp SPECT để giúp đánh giá các tình trạng não khác, chẳng hạn như chứng mất trí nhớ hoặc chấn thương đầu.

Vấn đề về tim

Vì chất đánh dấu phóng xạ có thể làm nổi bật các khu vực lưu thông của dòng máu, SPECT có thể kiểm tra:

• Tắc động mạch vành. Nếu các động mạch dẫn máu nuôi cơ tim bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn, các phần cơ tim được cung cấp bởi các động mạch này có thể bị tổn thương hoặc thậm chí chết.

• Giảm hiệu quả bơm máu. SPECT có thể cho biết các buồng tim của bạn hoạt động như thế nào trong quá trình co bóp.

Rối loạn xương

Các khu vực xương đang lành hoặc tiến triển ung thư thường sáng lên khi chụp SPECT, vì vậy loại xét nghiệm này đang được sử dụng thường xuyên hơn để giúp chẩn đoán gãy xương tiềm ẩn. Chụp SPECT cũng có thể chẩn đoán và theo dõi sự tiến triển của ung thư đã di căn đến xương và giúp xác định vị trí để sinh thiết xương.

Rủi ro

Đối với hầu hết mọi người, chụp SPECT tương đối an toàn. Nếu bạn được tiêm hoặc truyền chất đánh dấu phóng xạ, bạn có thể gặp phải:

• Chảy máu, đau hoặc sưng vị trí sử dụng kim trên cánh tay của bạn

• Rất hiếm khi xảy ra phản ứng dị ứng với chất đánh dấu phóng xạ

Hãy chắc chắn đã nói với bác sĩ hoặc kỹ thuật viên nếu có khả năng bạn đang mang thai hoặc bạn đang cho con bú.

Rủi ro về bức xạ

Nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn sử dụng một lượng nhỏ bức xạ để thực hiện chụp SPECT và xét nghiệm này không liên quan đến bất kỳ rủi ro sức khỏe lâu dài nào. Nói chuyện với bác sĩ của bạn nếu bạn lo lắng về việc tiếp xúc với bức xạ trong quá trình chụp SPECT.

Bạn cần chuẩn bị những gì?

Những việc bạn cần chuẩn bị cho việc chụp SPECT tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Hỏi nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn xem bạn có cần chuẩn bị gì đặc biệt trước khi chụp SPECT không.

Thông thường, bạn nên:

• Để đồ trang sức bằng kim loại ở nhà.

• Thông báo cho kỹ thuật viên nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú.

• Mang theo danh sách tất cả các loại thuốc và chất bổ sung bạn dùng.

Quá trình thực hiện

Trong quá trình xét nghiệm

Quá trình chụp SPECT bao gồm hai bước: thực hiện mũi tiêm phóng xạ (được gọi là chất đánh dấu) và sử dụng máy SPECT để quét một vùng cụ thể trên cơ thể bạn.

Tiếp nhận chất phóng xạ

Bạn sẽ nhận được một chất phóng xạ thông qua truyền tĩnh mạch (IV) vào tĩnh mạch trên cánh tay của bạn. Liều lượng chất đánh dấu rất nhỏ và bạn có thể cảm thấy lạnh khi nó đi vào cơ thể. Bạn có thể được yêu cầu nằm yên trong phòng từ 20 phút trở lên trước khi quét trong quá trình cơ thể hấp thụ chất đánh dấu phóng xạ. Trong một số trường hợp, bạn có thể phải đợi vài giờ hoặc hiếm khi là vài ngày giữa lần tiêm và chụp SPECT.

Các mô hoạt động nhiều hơn trong cơ thể sẽ hấp thụ nhiều chất phóng xạ hơn. Ví dụ, trong một cơn động kinh, vùng não gây ra cơn động kinh có thể giữ lại nhiều chất đánh dấu phóng xạ hơn, điều này cho phép các bác sĩ xác định chính xác vùng não gây ra cơn động kinh của bạn.

Thực hiện chụp SPECT

Máy SPECT là một thiết bị hình tròn lớn có chứa một camera phát hiện chất đánh dấu phóng xạ mà cơ thể bạn hấp thụ. Trong khi chụp, bạn sẽ được nằm trên bàn trong khi máy SPECT quay xung quanh bạn. Máy SPECT chụp các cơ quan nội tạng và các cấu trúc khác trong cơ thể. Hình ảnh được gửi đến một máy tính và giúp để tạo ra hình ảnh 3D về cơ thể của bạn.

Quá trình chụp mất bao lâu tùy thuộc vào lý do thực hiện thủ thuật này của bạn.

Sau khi xét nghiệm

Hầu hết chất đánh dấu phóng xạ có thể đào thải ra khỏi cơ thể bạn qua nước tiểu trong vòng vài giờ sau khi chụp SPECT. Bác sĩ có thể hướng dẫn bạn uống nhiều chất lỏng hơn, chẳng hạn như nước trái cây hoặc nước lọc, sau khi quét SPECT để giúp loại bỏ chất đánh dấu khỏi cơ thể bạn. Cơ thể bạn sẽ chuyển hóa chất đánh dấu còn lại trong vòng vài ngày tới.

Kết quả

Bác sĩ X quang hoặc bác sĩ về y học hạt nhân sẽ phân tích kết quả chụp SPECT c và gửi cho bác sĩ của bạn. Hình ảnh từ quá trình chụp của bạn có thể hiển thị màu sắc và cho bác sĩ biết vùng nào trên cơ thể bạn hấp thụ nhiều chất đánh dấu phóng xạ hơn. Ví dụ, hình ảnh SPECT của não có thể hiển thị màu sáng hơn nơi các tế bào não ít hoạt động hơn và màu tối hơn nơi các tế bào não hoạt động nhiều hơn. Một số thiết bị chụp hình ảnh SPECT hiển thị các sắc thái của màu xám.

Hỏi bác sĩ rằng trong bao lâu bạn có thể nhận được kết quả của mình.