VIÊM CẦU THẬN

TỔNG QUAN

Viêm cầu thận là tình trạng viêm các bộ phận lọc nhỏ bên trong thận của bạn (cầu thận). Cầu thận có chức năng loại bỏ các chất lỏng dư thừa, chất điện giải và chất thải từ máu và chuyển chúng vào nước tiểu của bạn. Viêm cầu thận có thể xảy ra đột ngột (cấp tính) hoặc tiến triển dần dần (mãn tính).

Viêm cầu thận có thể do tự nó xảy ra hoặc là một tình trạng do bệnh lý khác, chẳng hạn như bệnh lupus hoặc bệnh tiểu đường. Tình trạng viêm nặng hoặc kéo dài trong bệnh viêm cầu thận có thể làm tổn thương thận của bạn. Việc điều trị tùy thuộc vào loại viêm cầu thận mà bạn mắc phải.

Thận có vai trò quan trọng đối với sức khỏe của chúng ta

TRIỆU CHỨNG

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm cầu thận phụ thuộc vào việc bạn đang ở dạng cấp tính hay mãn tính và nguyên nhân gây ra nó. Dấu hiệu bất thường đầu tiên mà bạn có thể nhận ra được là từ kết quả phân tích nước tiểu định kỳ.

Các dấu hiệu và triệu chứng viêm cầu thận bao gồm:

• Nước tiểu màu hồng do các tế bào hồng cầu xuất hiện trong nước tiểu của bạn (tiểu máu)

• Nước tiểu có bọt do dư thừa protein (protein niệu)

• Tăng huyết áp

• Giữ nước (phù nề) với tình trạng sưng tấy rõ rệt ở mặt, bàn tay, bàn chân và bụng của bạn

Viêm cầu thận có thể gây các triệu chứng đặc trưng

NGUYÊN NHÂN

Nhiều tình trạng có thể gây ra bệnh lý viêm cầu thận. Đôi khi bệnh có thể di truyền trong gia đình và đôi khi không rõ nguyên nhân. Các tình trạng có thể dẫn đến viêm cầu thận bao gồm:

Nhiễm trùng

• Viêm cầu thận hậu liên cầu. Viêm cầu thận có thể xuất hiện một hoặc hai tuần sau khi khỏi bệnh nhiễm trùng liên cầu khuẩn hoặc nhiễm trùng da (chốc lở) nhưng hiếm hơn. Để chống lại tình trạng nhiễm trùng, cơ thể bạn sản xuất thêm các kháng thể và cuối cùng có thể lắng đọng trong các cầu thận, từ đó gây viêm.

Trẻ em có nhiều khả năng xuất hiện bệnh viêm cầu thận sau liên cầu hơn so với người lớn và có khả năng hồi phục nhanh hơn.

• Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn. Đôi khi, vi khuẩn có thể lây lan qua đường máu và cư trú trong tim, gây nhiễm trùng một hoặc nhiều van tim. Bạn có nguy cơ mắc tình trạng này cao hơn nếu bạn bị các khuyết tật tim, chẳng hạn như tổn thương van tim hay van tim nhân tạo. Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn có liên quan đến bệnh cầu thận, nhưng mối liên hệ giữa hai bệnh này là không rõ ràng.

• Nhiễm virus. Nhiễm virus, chẳng hạn như virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV), viêm gan B và viêm gan C, có thể gây viêm cầu thận.

Bệnh tự miễn

• Lupus. Là một bệnh viêm mãn tính, lupus có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận của cơ thể, bao gồm da, khớp, thận, tế bào máu, tim và phổi.

• Hội chứng Goodpasture. Một rối loạn phổi do miễn dịch hiếm gặp có thể giống như bệnh lý viêm phổi, hội chứng Goodpasture có thể gây chảy máu trong phổi cũng như viêm cầu thận.

• Bệnh thận IgA. Đặc trưng bởi các đợt tiểu ra máu tái phát, bệnh cầu thận nguyên phát này là kết quả của sự lắng đọng của globulin miễn dịch A (IgA) trong cầu thận. Bệnh thận IgA có thể tiến triển trong nhiều năm mà không có triệu chứng đáng chú ý.

Viêm mạch máu

• Viêm đa mạch. Tình trạng viêm mạch này ảnh hưởng đến các mạch máu vừa và nhỏ ở nhiều bộ phận của cơ thể, chẳng hạn như tim, thận và ruột.

• Viêm mạch và đa u hạt dị ứng. Dạng viêm mạch này, trước đây được gọi là u hạt Wegener, tác động đến các mạch máu vừa và nhỏ trong phổi, đường hô hấp trên và thận của bạn.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới viêm cầu thận

Các tình trạng có thể gây ra sẹo ở cầu thận

• Huyết áp cao. Tình trạng này có thể làm tổn thương thận của bạn và làm suy giảm khả năng hoạt động bình thường của chúng. Viêm cầu thận cũng có thể dẫn đến huyết áp cao vì nó làm giảm chức năng thận và có thể ảnh hưởng đến cách thận xử lý natri.

• Bệnh thận do tiểu đường. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai bị bệnh tiểu đường, thường mất nhiều năm để phát triển. Kiểm soát tốt lượng đường trong máu và huyết áp có thể ngăn ngừa hoặc làm chậm quá trình tổn thương thận.

• Viêm cầu thận xơ hóa khu trú từng phần. Tình trạng này đặc trưng bởi sẹo rải rác của một số cầu thận, có thể là do bệnh khác hoặc xảy ra mà không rõ lý do.

Viêm cầu thận mãn tính có thể di truyền trong gia đình nhưng hiếm gặp hơn. Một dạng di truyền,  gọi là hội chứng Alport, cũng có thể làm giảm khả năng nghe hoặc nhìn.

Ngoài những nguyên nhân được liệt kê ở trên, viêm cầu thận có liên quan đến một số bệnh ung thư, chẳng hạn như u đa tủy, ung thư phổi và bệnh bạch cầu lymphocytic mãn tính.

BIẾN CHỨNG

Viêm cầu thận có thể làm tổn thương thận khiến thận mất khả năng lọc. Hậu quả là, nó có thể dẫn tới tình trạng nguy hiểm khi chất lỏng, chất điện giải và chất thải tích tụ trong cơ thể bạn.

Các biến chứng có thể xảy ra của bệnh viêm cầu thận bao gồm:

• Suy thận cấp. Mất chức năng trong bộ phận lọc của nephron có thể dẫn đến sự tích tụ nhanh chóng của các chất thải. Bạn có thể cần lọc máu khẩn cấp - một phương pháp nhân tạo để loại bỏ chất lỏng và chất thải ra khỏi máu - thường bằng máy chạy thận nhân tạo.

• Bệnh thận mãn tính. Thận của bạn mất dần khả năng lọc. Chức năng thận suy giảm xuống dưới 10% công suất bình thường có thể dẫn đến bệnh thận giai đoạn cuối, cần phải chạy thận hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

• Huyết áp cao. Tổn thương thận của bạn có thể dẫn tới hậu quả là tích tụ chất thải trong máu và có thể làm tăng huyết áp của bạn.

• Hội chứng thận hư. Tình trạng này có thể làm tăng nồng độ protein trong nước tiểu đồng thời làm giảm lượng protein trong máu của bạn. Hội chứng thận hư có thể liên quan đến tình trạng cholesterol trong máu cao và sưng (phù) mí mắt, bàn chân, bụng.

Viêm cầu thận có thể gây biến chứng nghiêm trọng

PHÒNG NGỪA

Có thể không có cách nào để phòng ngừa mắc phải bệnh lý viêm cầu thận. Tuy nhiên, sau đây là cách có thể có lợi:

• Tìm cách điều trị kịp thời tình trạng nhiễm trùng liên cầu hoặc chốc lở.

• Để ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng có thể dẫn đến viêm cầu thận, chẳng hạn như HIV và viêm gan, hãy tuân thủ các hướng dẫn về tình dục an toàn và tránh sử dụng ma túy qua đường tĩnh mạch.

• Kiểm soát tình trạng huyết áp cao, làm giảm nguy cơ tổn thương thận do tăng huyết áp.

• Kiểm soát lượng đường trong máu của bạn để giúp ngăn ngừa bệnh thận do tiểu đường.

CHẨN ĐOÁN

Bệnh viêm cầu thận thường được đưa phát hiện khi nhận được kết quả phân tích nước tiểu định kỳ là bất thường. Các xét nghiệm để đánh giá chức năng thận và chẩn đoán viêm cầu thận bao gồm:

• Xét nghiệm nước tiểu. Phân tích nước tiểu có thể cho thấy các tế bào hồng cầu và phôi hồng cầu trong nước tiểu của bạn, một dấu hiệu cho thấy có thể bị tổn thương cầu thận. Kết quả phân tích nước tiểu cũng có thể cho thấy các tế bào bạch cầu, một dấu hiệu phổ biến của nhiễm trùng hoặc viêm và tăng protein, có thể cho thấy tình trạng tổn thương nephron. Các chỉ số khác, chẳng hạn như tăng nồng độ creatinin hoặc urê trong máu, là những dấu hiệu nghiêm trọng.

• Xét nghiệm máu. Xét nghiệm này có thể cung cấp thông tin về tổn thương thận và suy giảm chức năng của cầu thận bằng cách đo nồng độ các chất thải, chẳng hạn như creatinin và nitơ urê trong máu.

• Các xét nghiệm hình ảnh. Nếu bác sĩ của bạn phát hiện bằng chứng tổn thương, họ có thể đề nghị các xét nghiệm hình ảnh để quan sát thận của bạn, chẳng hạn như chụp X-quang thận, siêu âm hoặc chụp CT.

• Sinh thiết thận. Thủ thuật này bao gồm việc sử dụng một cây kim đặc biệt để trích các mảnh nhỏ của mô thận để quan sát bằng kính hiển vi nhằm giúp xác định nguyên nhân gây viêm. Sinh thiết thận hầu như luôn luôn cần thiết để xác định chẩn đoán viêm cầu thận.

Sinh thiết thận giúp hỗ trợ chẩn đoán viêm cầu thận

ĐIỀU TRỊ

Điều trị viêm cầu thận và kết quả của bạn phụ thuộc vào:

• Bạn đang mắc phải bệnh cấp tính hay mãn tính

• Nguyên nhân gây ra tình trạng này

• Loại và mức độ nghiêm trọng của các dấu hiệu và triệu chứng 

Một số trường hợp viêm cầu thận cấp, đặc biệt là những trường hợp sau nhiễm trùng liên cầu, có thể tự cải thiện và không cần điều trị. Nếu có xác định được nguyên nhân gây ra tình trạng này, chẳng hạn như huyết áp cao, nhiễm trùng hoặc bệnh tự miễn, bạn có thể cần điều trị các nguyên nhân này.

Nói chung, mục tiêu của điều trị là bảo vệ thận của bạn khỏi bị tổn thương thêm.

Các liệu pháp điều trị suy thận liên quan

Đối với bệnh viêm cầu thận cấp và suy thận cấp, lọc máu có thể giúp loại bỏ lượng chất lỏng dư thừa và kiểm soát tình trạng cao huyết áp. Các liệu pháp điều trị lâu dài duy nhất cho bệnh thận giai đoạn cuối là lọc máu và ghép thận. Khi không thể ghép thận, thường là do sức khỏe kém, lọc máu là lựa chọn duy nhất.