XƯƠNG CHŨM

Xương chũm là gì? 

Xương chũm nằm ở ngay phía sau vành tai và có thể sờ được. Đây là một khối xương nhỏ, lồi và nằm ở vị trí dưới - sau - ngoài của xương thái dương, đồng thời tiếp giáp với nhiều bộ phận khác như não, màng não, mạch máu và các dây thần kinh quan trọng.

Viêm xương chũm là bệnh phổ biến ở những người mắc các tình trạng liên quan đến tai

Cấu tạo của xương chũm

Xương chũm có cấu tạo cứng ở bên ngoài nhưng bên trong lại mềm, xốp và có nhiều hốc khí to nhỏ khác nhau gọi là xoang chũm (tế bào hơi). Hang chũm hay còn gọi là sào sào, đồng thời là xoang chũm lớn nhất, từ đây có đường thông trực tiếp sang tai giữa (còn gọi là ống thông hang hay sào đạo). Hang chũm và ống thông hang đều được lót bởi lớp niêm mạc mỏng liên tiếp với niêm mạc hòm tai. Vì có sự thông hang này nên khi mắc bệnh liên quan đến tai giữa thì khả năng rất cao vi khuẩn sẽ lan truyền sang xương chũm, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Chức năng của xương chũm

Tuy xương chũm được gọi là xương nhưng cấu trúc điển hình của nó không giống như những xương khác ở cơ thể. Xương chũm là một trong những cấu trúc quan trọng nhất của tai trong, cấu tạo từ những túi chứa khí giống như bọt biển chứ không thô ráp và đặc giống hầu hết các xương. Ở xương chũm, những tế bào không khí có nhiệm vụ bảo vệ các tế bào lông nhỏ của tai và điều chỉnh áp lực của tai. Đồng thời bảo vệ xương thái dương trong khi chấn thương.

Các bệnh lý thường gặp của xương chũm

Khi xuất hiện sự xâm nhập của các loại vi khuẩn ở trong tai hoặc bị tác động từ các yếu tố bên ngoài môi trường, vi khuẩn dần sinh sôi và phát triển gây ra sự tổn thương và viêm nhiễm ở tai. Đó là tình trạng viêm tai giữa mãn tính, phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Tình trạng viêm nhiễm ở tai có hai dạng hay gặp là viêm tai giữa cấp tính và viêm tai giữa có dịch tiết. Khoảng 75% trẻ em dưới 3 tuổi sẽ có ít nhất một lần bị viêm tai và gần 50% trong số những bé này bị lặp lại viêm tai tầm 3 lần trở lên trước khi được 4 tuổi.

Biểu hiện của viêm tai giữa cấp tính là tình trạng phát sinh đột ngột, rầm rộ với những tình trạng cấp tính đi kèm như đau tai, chảy mủ tai, tiêu chảy, sốt, cáu gắt, khó chịu, chán ăn.  

Các dấu hiệu bất thường ở tai liên quan đến xương chũm

Một số dấu hiệu bất thường ở tai có liên quan đến xương chũm như:

• Liệt dây thần kinh vận động cơ mặt, liệt mặt.

• Chóng mặt, ù tai, chảy mủ tai (đi kèm mùi, mủ xanh hoặc vàng).

• Chảy máu tai.

• Khả năng nghe suy giảm, thậm chí mất thính giác.

• Sốt cao đột ngột: sốt 39 - 40 độ C, kèm với các tình trạng như suy nhược cơ thể, mệt mỏi, chán ăn, mất ngủ, nhiễm trùng,…

• Xung quanh tai hoặc tai đau nhức, sưng phồng, đỏ tấy. Vành tai bị đẩy ra phía trước, sau tai bị mất nếp.

• Tai cảm thấy đau có thể nhẹ hoặc nặng, đặc biệt đau dữ dội vào ban đêm. Đôi lúc có thể đau sâu trong tai hay lan đến nửa đầu và vùng thái dương, từ vùng đỉnh xuống hàm. 

• Cảm giác cơn đau càng nặng hơn lúc ấn vào vùng mỏm chũm và bờ sau xương chũm.

Phương pháp điều trị các bệnh lý liên quan đến xương chũm

Có thể điều trị các bệnh lý liên quan đến xương chũm theo các phương pháp khác nhau, tùy vào các bệnh lý khác nhau nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Ngược lại, nếu biết về bệnh lý của bản thân quá muộn, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như:

• Nhiễm khuẩn máu

• Áp xe ngoài màng cứng

• Phù gai thị (đau đầu dữ dội và sưng phía sau mắt)

• Viêm màng não (vi khuẩn lây nhiễm vào màng bao quanh não và tủy sống)

Phương pháp điều trị các bệnh lý liên quan đến xương chũm

• Điều trị triệt để tất cả những nhiễm trùng tai .

• Giữ vệ sinh cho tai, bảo vệ tai tránh các dị vật xâm nhập 

• Điều trị viêm mũi họng cho trẻ em khi bé nhiễm bệnh. 

• Chủ động tới bệnh viện thăm khám khi cảm thấy những dấu hiệu bất thường.

Đối với người có các triệu chứng của viêm tai, bác sĩ sẽ tiến hành khám tai và đầu để xác định nhiễm trùng có lan sang xương chũm không vì vị trí của nó ở tai trong nên không thể quan sát rõ được. Bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán tốt nhất và có thể bệnh nhân cần làm một số xét nghiệm, bao gồm:

• Chụp X-quang vùng sọ

• Xét nghiệm máu, đếm số lượng bạch cầu

• Chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng vùng tai và đầu

• Chọc dò tủy sống (trường hợp cần thiết)

Các bệnh lý ở vùng xương chũm nếu để lâu mà không điều trị có thể dẫn tới tổn thương vĩnh viễn. Đặc biệt ở một số trường hợp điều trị thành công nhưng khả năng vẫn tái phát nhiễm trùng. Nếu tình trạng này không loại bỏ hoàn toàn được bằng kháng sinh thì biện pháp phẫu thuật sẽ được bác sĩ chỉ định để cắt bỏ hoặc lấy hết bệnh tích của xương chũm. Sau khi phẫu thuật xong, bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng viêm xương chũm để tránh nhiễm trùng lây lan hoặc tái phát, gây biến chứng nguy hiểm cho bệnh nhân.

Nhưng trên hết, hãy tự bảo vệ bản thân và để ý đến cơ thể, phát hiện ra các dấu hiệu bất thường của bản thân để được điều trị sớm, kịp thời và hiệu quả nhất.