CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH (CT) UROGRAM

Tổng quan

Chụp cắt lớp vi tính (CT) urogram là một xét nghiệm hình ảnh được sử dụng để đánh giá đường tiết niệu. Đường tiết niệu bao gồm thận, bàng quang và các ống (niệu quản) dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang.

CT urogram sử dụng tia X để tạo ra nhiều hình ảnh về một vị trí của khu vực nghi ngờ trên cơ thể bạn, bao gồm xương, mô mềm và mạch máu. Những hình ảnh này sau đó được gửi đến máy tính và nhanh chóng được dựng lại thành hình ảnh 2D chi tiết.

Trong khi chụp CT urogram, thuốc nhuộm tia X (chất cản quang i-ốt) được tiêm vào tĩnh mạch ở cánh tay của bạn. Thuốc cản quang chảy vào thận, niệu quản và bàng quang và giúp quan sát rõ ràng hơn từng cấu trúc này. Hình ảnh X-quang được chụp vào những thời điểm cụ thể trong quá trình xét nghiệm, vì vậy bác sĩ có thể thấy rõ đường tiết niệu của bạn và đánh giá nó hoạt động như thế nào.

Tại sao cần thực hiện

Chụp cắt lớp vi tính urogram được sử dụng để kiểm tra thận, niệu quản và bàng quang. Nó cho phép bác sĩ của bạn quan sát kích thước và hình dạng của những cấu trúc này để xác định xem chúng có hoạt động bình thường hay không. Bên cạnh đó, nó còn giúp tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu bệnh nào có thể ảnh hưởng đến hệ tiết niệu của bạn.

Bác sĩ có thể đề nghị chụp CT niệu nếu bạn có các dấu hiệu và triệu chứng - chẳng hạn như đau bên hông hoặc lưng hoặc tiểu ra máu - có thể liên quan đến rối loạn đường tiết niệu.

Chụp cắt lớp vi tính có thể hữu ích trong việc chẩn đoán các tình trạng đường tiết niệu như:

• Sỏi thận

• Sỏi bàng quang

• Nhiễm trùng phức tạp

• Khối u hoặc u nang

• Ung thư

• Các vấn đề về cấu trúc đường niệu

Rủi ro

Với chụp CT niệu đạo, có một chút nguy cơ phản ứng dị ứng với chất cản quang. Các phản ứng thường nhẹ và dễ dàng kiểm soát bằng thuốc. Chúng bao gồm:

• Cảm giác nóng hoặc đỏ bừng

• Buồn nôn

• Ngứa

• Nổi mề đay

• Đau gần chỗ tiêm

Xét nghiệm CT urogram không có nguy cơ phát triển ung thư sau khi tiếp xúc với bức xạ. Tuy nhiên, xét nghiệm nhiều lần hoặc tiếp xúc với bức xạ có thể làm tăng một chút nguy cơ ung thư. Thông thường, lợi ích của việc chẩn đoán chính xác vượt xa nguy cơ này. Hiện nay, các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu các cách để giảm tiếp xúc với bức xạ trong quá trình xét nghiệm CT urogram.

Nếu bạn đang mang thai hoặc nghĩ rằng bạn có thể mang thai, hãy nói với bác sĩ trước khi chụp CT niệu. Mặc dù nguy cơ đối với thai nhi là nhỏ, bác sĩ có thể cân nhắc xem tốt hơn là bạn nên chờ đợi hay sử dụng một xét nghiệm hình ảnh khác.

Bạn cần chuẩn bị những gì?

Trước khi chụp CT niệu đạo, hãy cho nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn biết nếu:

• Có bất kỳ dị ứng nào, đặc biệt là với iot

• Đang mang thai hoặc nghĩ rằng bạn có thể mang thai

• Đã từng bị phản ứng nghiêm trọng trước đó với thuốc nhuộm tia X

• Đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, chẳng hạn như metformin (Fortamet, Glucophage, những loại khác), thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), thuốc chống thải ghép hoặc thuốc kháng sinh

• Mắc bệnh gần đây

• Mắc một số tình trạng sức khỏe, chẳng hạn như bệnh tim, hen suyễn, tiểu đường, bệnh thận hoặc cấy ghép nội tạng trước đó

Bạn có thể được yêu cầu uống nước trước khi chụp CT niệu và không được đi tiểu cho đến sau khi làm thủ thuật. Điều này giúp mở rộng bàng quang của bạn. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình trạng của bạn, các hướng dẫn về những gì nên ăn và uống trước khi chụp CT niệu quản có thể khác nhau.

Quá trình thực hiện

Trước khi chụp CT niệu quản, một nhân viên y tế có thể:

• Hỏi về tiền sử bệnh của bạn

• Kiểm tra huyết áp, mạch và thân nhiệt của bạn

• Yêu cầu bạn thay áo choàng bệnh viện và tháo đồ trang sức, kính đeo mắt và bất kỳ đồ vật kim loại nào có thể ảnh hưởng tới hình ảnh X-quang

Trong khi chụp CT urogram

Đối với chụp CT niệu thông thường, bạn sẽ nằm ngửa trên bàn khám, đôi khi có thể được yêu cầu nằm nghiêng hoặc nằm sấp. Có thể sử dụng dây đai và gối để giữ tư thế đúng và nằm yên trong quá trình xét nghiệm. Bạn có thể được yêu cầu thay đổi vị trí trong khi chụp CT niệu quản.

Một đường truyền IV được đặt vào tĩnh mạch ở cánh tay của bạn, qua đó thuốc nhuộm tia X sẽ được tiêm vào. Bạn có thể cảm thấy nóng, đỏ bừng khi thuốc cản quang được tiêm vào và có cảm giác vị kim loại trong miệng trong 1 hoặc 2 phút. Chất cản quang có thể khiến bạn cảm thấy muốn đi tiểu.

Đối với CT urogram, bàn di chuyển chậm qua máy và chụp các hình ảnh đồng thời. Nếu cần, quá trình này có thể thực hiện nhiều lần.

Thiết bị sẽ phát ra tiếng kêu nhẹ và tiếng lách cách khi chụp ảnh. Để giữ cho hình ảnh không bị mờ, kỹ thuật viên có thể yêu cầu bạn nín thở trong vài giây trong quá trình xét nghiệm.

Sau khi chụp CT niệu xong, kỹ thuật viên sẽ kiểm tra chất lượng hình ảnh trong khi bạn chờ đợi.

Sau khi chụp CT urogram

Khi xét nghiệm được thực hiện xong, dây IV được rút ra khỏi cánh tay của bạn và băng lại vị trí này. Hầu hết mọi người trở lại các hoạt động bình thường của họ sau khi thực hiện xét nghiệm.

Kết quả

Bác sĩ X quang sẽ quan sát và giải thích các hình ảnh tia X từ CT urogram của bạn và gửi báo cáo cho bác sĩ của bạn. Lên kế hoạch thảo luận về kết quả với bác sĩ của bạn tại một cuộc hẹn tái khám.