CHẬM NÓI

Trẻ chậm nói là gì?

Kỹ năng nói và ngôn ngữ bắt đầu bằng tiếng thủ thỉ của trẻ sơ sinh. Nhiều tháng trôi qua, những lời bập bẹ dường như vô nghĩa dần trở thành từ dễ hiểu đầu tiên.

Chậm nói là khi trẻ chưa đạt được các mốc phát triển điển hình về giọng nói. Trẻ em phát triển theo thời gian của riêng chúng. 

Chậm nói không có nghĩa là có một vấn đề nghiêm trọng về sự phát triển của trẻ.

Dấu hiệu của sự chậm nói

Nếu em bé không thủ thỉ hoặc phát ra âm thanh khác khi được 2 tháng, đó có thể là dấu hiệu sớm nhất của tình trạng chậm nói. Đến 18 tháng, hầu hết trẻ sơ sinh có thể sử dụng những từ đơn giản như “mama” hoặc “papa”. Các dấu hiệu của sự chậm nói ở trẻ lớn hơn là:

• 2 tuổi: không sử dụng ít nhất 25 từ

• 2 tuổi rưỡi: không sử dụng các cụm hai từ hoặc kết hợp danh từ-động từ

• 3 tuổi: không sử dụng ít nhất 200 từ, không hỏi tên mọi thứ, khó hiểu ngay cả khi bạn sống chung với chúng

• Mọi lứa tuổi: không thể nói những từ đã học trước đó

Trẻ chậm nói chỉ là vấn đề tạm thời, có thể khắc phục trong tương lai

Điều gì có thể gây ra chậm nói?

Vấn đề với miệng

Chậm nói có thể chỉ ra một vấn đề với miệng, lưỡi hoặc vòm họng. Trong đó có một tình trạng được gọi là bệnh cứng lưỡi. Tình trạng sức khỏe này có thể gây khó khăn cho việc tạo ra một số âm thanh nhất định.

Rối loạn ngôn ngữ và lời nói

Trẻ 3 tuổi hiểu và giao tiếp không thành lời nhưng không thể nói nhiều từ có thể bị chậm nói.

Chứng biếng ăn ở trẻ em là cũng một chứng rối loạn thể chất khiến chúng khó hình thành âm thanh theo đúng trình tự để phát âm. Nó không ảnh hưởng đến giao tiếp không lời hoặc khả năng hiểu ngôn ngữ.

Mất thính lực

Trẻ mới biết đi không thể nghe rõ, có thể gặp khó khăn trong việc hình thành từ ngữ.

Một dấu hiệu của việc mất thính giác là con bạn không nhận ra một người hoặc đồ vật khi bạn gọi tên nhưng lại nhận ra nếu bạn sử dụng cử chỉ.

Thiếu kích thích

Môi trường đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển lời nói và ngôn ngữ. Lạm dụng, bỏ bê hoặc thiếu sự kích thích bằng lời nói có thể khiến trẻ không đạt được các mốc phát triển.

Hội chứng tự kỷ

Các vấn đề về lời nói và ngôn ngữ rất thường thấy với chứng rối loạn phổ tự kỷ.

Vấn đề thần kinh

Một số rối loạn thần kinh có thể ảnh hưởng đến các cơ cần thiết cho lời nói. Bao gồm các:

• Bại não

• Loạn dưỡng cơ

• Chấn thương sọ não

Trong trường hợp bại não, mất thính giác hoặc các khuyết tật phát triển khác cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng nói.

Thiểu năng trí tuệ

Nói có thể bị chậm do thiểu năng trí tuệ. Nếu con bạn không biết nói, đó có thể là vấn đề về nhận thức chứ không phải do không có khả năng phát âm.

Chẩn đoán chứng chậm nói

Trẻ nhỏ có sự phát triển khác nhau, vì vậy có thể rất khó phân biệt giữa chậm nói và rối loạn ngôn ngữ.

Bác sĩ nhi khoa sẽ đặt câu hỏi về khả năng nói, ngôn ngữ của trẻ cũng như các mốc phát triển và hành vi khác.

Họ sẽ kiểm tra miệng, vòm miệng và lưỡi của con bạn. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể kiểm tra thính lực của con bạn. Ngay cả khi con bạn có vẻ phản ứng nhanh với âm thanh, vẫn có thể bị mất thính giác khiến các từ nghe có vẻ lộn xộn.

Tùy thuộc vào những phát hiện ban đầu, bác sĩ nhi khoa có thể giới thiệu bạn đến các bác sĩ chuyên khoa khác để đánh giá kỹ lưỡng hơn.

Điều trị chứng chậm nói

Liệu pháp ngôn ngữ nói

Hướng điều trị đầu tiên là liệu pháp ngôn ngữ-lời nói. Nếu chỉ chậm phát triển duy nhất khả năng nói, đây có thể là phương pháp điều trị duy nhất cần thiết.

Dịch vụ can thiệp sớm

Nghiên cứu cho thấy rằng sự chậm phát triển ngôn ngữ và lời nói ở trẻ từ 2 tuổi rưỡi đến 5 tuổi có thể dẫn đến khó đọc ở trường tiểu học.

Chậm nói cũng có thể dẫn đến các vấn đề về hành vi xã hội. Với chẩn đoán của bác sĩ, con của bạn có thể cần được can thiệp sớm bằng các liệu pháp điều trị trước khi chúng bắt đầu đi học.

Điều trị tình trạng cơ bản

Khi chậm nói có liên quan đến một tình trạng cơ bản hoặc xảy ra với chứng rối loạn cùng tồn tại, thì cần phải giải quyết những vấn đề đó. Điều này có thể bao gồm:

• Điều trị các vấn đề về thính giác

• Điều chỉnh các vấn đề thể chất với miệng hoặc lưỡi

• Liệu pháp vận động

• Vật lý trị liệu

• Liệu pháp phân tích hành vi ứng dụng (ABA)

• Quản lý các rối loạn thần kinh

Cha mẹ có thể làm gì

Dưới đây là một số cách bạn có thể khuyến khích con bạn nói nhiều hơn:

• Nói chuyện trực tiếp với con bạn, ngay cả khi chỉ để kể lại những gì bạn đang làm.

• Sử dụng cử chỉ và chỉ vào đồ vật khi bạn nói các từ tương ứng. Bạn có thể làm điều này với các bộ phận cơ thể, người, đồ chơi, màu sắc hoặc những thứ bạn nhìn thấy khi đi dạo quanh nhà.

• Hát những bài hát đơn giản dễ lặp lại.

• Hãy dành sự quan tâm đầy đủ của bạn khi nói chuyện với chúng. Hãy kiên nhẫn khi trẻ cố gắng nói chuyện với bạn.

• Ngay cả khi bạn đoán trước được nhu cầu của chúng, hãy để chúng tự nói ra điều đó.

• Lặp lại các từ một cách chính xác hơn là trực tiếp chỉ ra lỗi sai.

• Hãy để trẻ tiếp xúc với những trẻ có khả năng ngôn ngữ tốt.