HỘI CHỨNG ĐÁP ỨNG VIÊM HỆ THỐNG

Hội chứng đáp ứng viêm hệ thống

Hội chứng phản ứng viêm toàn thân (SIRS) là một phản ứng phòng vệ quá mức của cơ thể đối với tác nhân ảnh hưởng đến cơ thể (nhiễm trùng, chấn thương, phẫu thuật, viêm cấp tính, thiếu máu cục bộ, hoặc một số bệnh lý ác tính).

Về mặt khách quan, SIRS được định nghĩa dựa trên sự thỏa mãn của hai tiêu chí bất kỳ trong số các tiêu chí dưới đây:

• Nhiệt độ cơ thể trên 380C hoặc dưới 360C (trên 100,4 ° F hoặc dưới 96,8 ° F).

• Nhịp tim lớn hơn 90 nhịp/phút

• Nhịp thở lớn hơn 20 nhịp thở / phút hoặc áp suất riêng phần của CO2 nhỏ hơn 32 mmHg

• Số lượng bạch cầu lớn hơn 12.000 / µL hoặc ít hơn 4000 / µL hoặc trên 10% tế bào non ở máu ngoại vi

Hội chứng đáp ứng viêm hệ thống có thể nhầm lẫn với nhiễm trùng huyết, tuy nhiên khác biệt có thể phân biệt giữa 2 loại trên đó là sự nhiễm trùng.

Đối với hội chứng đáp ứng viêm hệ thống do sự nhiễm trùng xảy ra, nếu không điều trị kịp thời có thể tiến triển thành bệnh nhiễm trùng huyết.

Hội chứng phản ứng viêm toàn thân gây ra

Ở cấp độ phân tử, tình trạng của hội chứng đáp ứng viêm hệ thống được chia thành 

1. Mô hình phân tử liên quan thiệt hại (DAMP)

2. Mô hình phân tử liên quan đến mầm bệnh (PAMP)

Mô hình phân tử liên quan thiệt hại (DAMP) bao gồm các tình trạng như:

• Bỏng

• Tổn thương

• Chấn thương liên quan đến thủ thuật phẫu thuật

• Viêm tụy cấp

• Lạm dụng chất gây nghiện và các cơn say liên quan

• Thiếu máu cục bộ đến các cơ quan cấp tính

• Viêm mạch tự miễn

• Phản ứng phụ của thuốc

• Thiếu máu cục bộ đường ruột

• Bệnh ác tính huyết học

• Hồng ban đa dạng

Mô hình phân tử liên quan đến mầm bệnh (PAMP) bao gồm các tình trạng như:

• Nhiễm khuẩn

• Hội chứng giống vi rút cúm

• Nhiễm nấm lan tỏa trong cơ thể bị ức chế miễn dịch

• Hội chứng sốc nhiễm độc bắt nguồn từ cả ngoại độc tố và nội độc tố

Mô hình phân tử liên quan đến mầm bệnh (PAMP) cũng có thể được phân loại dựa trên vị trí và mức độ lan truyền của nhiễm trùng, bao gồm từ nhiễm trùng khu trú theo cơ quan cụ thể đến nhiễm trùng máu lan tỏa và nhiễm trùng huyết.

Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng phản ứng viêm toàn thân

SIRS được định nghĩa là 2 hoặc nhiều biểu hiện sau:

• Sốt hơn 38°C (100,4 ° F) hoặc nhiệt độ cơ thể dưới 36°C (96,8 ° F)

• Nhịp tim hơn 90 nhịp mỗi phút

• Tốc độ hô hấp trên 20 nhịp thở mỗi phút hoặc áp suất carbon dioxide trong động mạch (PaCO2) dưới 32 mm Hg

• Số lượng bạch cầu bất thường (> 12.000 / µL hoặc <4.000 / µL hoặc> 10% tế bào chưa trưởng thành ở máu ngoại vi)

Việc xác định các yếu tố nguy cơ cụ thể thông qua tiền sử có thể giúp ưu tiên chiến lược điều trị chuyên sâu, ví dụ như ức chế miễn dịch có từ trước, đái tháo đường, khối u đặc và bệnh bạch cầu, rối loạn protein, xơ gan và tuổi tác quá cao.

Khám sức khỏe tổng thể không chỉ hữu ích trong việc xác định nguồn gốc mà còn để đánh giá mức độ liên quan và các biến chứng liên quan đến cơ quan nội tạng xảy ra.

Xơ gan cũng có thể gây ra hội chứng đáp ứng viêm hệ thống

Các biến chứng của hội chứng phản ứng viêm toàn thân

Các biến chứng của hội chứng đáp ứng viêm toàn thân có thể bao gồm sự tiến triển của trạng thái bệnh theo giai đoạn:

1. Nhiễm trùng huyết liên tục

2. Nhiễm trùng huyết nặng

3. Sốc và hội chứng rối loạn chức năng đa cơ quan

Các biến chứng cũng có thể liên quan đến rối loạn chức năng nội tạng. Bao gồm 1 số chức năng quan trọng như sau:

• Hệ thần kinh trung ương - Bệnh não cấp tính

• Hô hấp  - Hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), viêm phổi hít cấp tính liên quan đến bệnh não

• Tim mạch - Nhu cầu máu không phù hợp gây tăng troponin, rối loạn nhịp tim nhanh

• Tiêu hóa - Loét do nhiễm trùng, viêm nhiễm cấp tính

• Thận - Hoại tử ống thận cấp và chấn thương thận cấp, nhiễm toan chuyển hóa, bất thường điện giải.

• Huyết học - Tăng tiểu cầu hoặc giảm tiểu cầu, đông máu nội mạch lan tỏa, tán huyết, huyết khối tĩnh mạch sâu.

• Nội tiết - Tăng đường huyết, suy tuyến thượng thận cấp tính

Chẩn đoán hội chứng phản ứng viêm toàn thân

Việc chẩn đoán và phát hiện tình trạng phản ứng viêm toàn thân sớm có thể tăng hiệu quả của quá trình điều trị cũng như hạn chế nguy cơ tử vong và các biến chứng khác cho cơ thể.

Các chẩn đoán về tình trạng này được dựa trên các tiêu chí lâm sàng bao gồm các điểm APACHE, điểm SIRS, điểm đánh giá suy cơ quan tuần tự (điểm SOFA) và điểm SOFA nhanh (q SOFA). Những tiêu chí này có thể xác định được các ảnh hưởng của tình trạng trên đến:

• Xác định nhiễm trùng huyết

• Nguy cơ rối loạn chức năng cơ quan

• Tử vong khi nhập viện

Nếu căn nguyên của SIRS được xác định sớm, các biện pháp kiểm tra có thể tập trung vào từng cơ quan. Trong trường hợp không có nguồn gốc rõ ràng, việc tìm kiếm nguồn lây nhiễm theo thời gian được ưu tiên. 

Điều trị hội chứng phản ứng viêm toàn thân

Hội chứng đáp ứng viêm toàn thân là một tập hợp các biểu hiện lâm sàng của một nguyên nhân khởi phát chính vì vậy cần quản lý tập trung vào việc điều trị tình trạng khởi phát chính.

Không có bất kì loại thuốc chọn lọc nào có thể được lựa chọn để điều trị cho hội chứng đáp ứng viêm toàn thân. Việc điều trị chủ yếu dựa vào nguyên nhân gây ra SIRS. Ví dụ có hiện tượng nhiễm trùng xảy ra do vi khuẩn hoặc vi rút, kháng sinh sẽ được chỉ định để khắc phục tình trạng viêm toàn thân xảy ra.

Chính vì vậy, việc phát hiện và điều trị tình trạng phản ứng viêm toàn thân cần được thực hiện từ sớm để các biến chứng cũng như những ảnh hưởng của tình trạng không xảy ra nghiêm trọng.