CHỌC HÚT VÀ SINH THIẾT TỦY XƯƠNG

Tổng quan

Chọc hút tủy xương và sinh thiết tủy xương là các thủ thuật nhằm thu thập và kiểm tra tủy xương - mô bên trong xương lớn của bạn.

Chọc hút tủy xương và sinh thiết tủy xương có thể cho biết tủy xương của bạn có khỏe mạnh và có tạo ra lượng tế bào máu bình thường hay không. Các bác sĩ sử dụng thủ thuật này để chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý về máu và tủy, bao gồm một số bệnh ung thư, cũng như các cơn sốt không rõ nguyên nhân.

Tủy xương có một phần dịch và một phần rắn. Trong thủ thuật chọc hút tủy xương, một cây kim được sử dụng để lấy một mẫu phần chất lỏng. Trong sinh thiết tủy xương, kim được sử dụng để lấy một mẫu rắn.

Chọc hút tủy xương có thể được thực hiện đơn lẻ, nhưng nó thường được kết hợp với sinh thiết tủy xương. Kết hợp với nhau, các thủ thuật này có thể được gọi là xét nghiệm tủy xương.

Tại sao cần thực hiện

Xét nghiệm tủy xương cung cấp thông tin chi tiết về tình trạng của tủy xương và tế bào máu của bạn.

Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm tủy xương nếu xét nghiệm máu bất thường hoặc không cung cấp đủ thông tin về vấn đề đang nghi ngờ.

Bác sĩ của bạn có thể tiến hành xét nghiệm tủy xương để:

• Chẩn đoán bệnh hoặc các tình trạng liên quan đến tủy xương hoặc tế bào máu

• Xác định giai đoạn hoặc sự tiến triển của bệnh

• Xác định xem nồng độ sắt có đủ hay không

• Theo dõi điều trị bệnh

• Kiểm tra cơn sốt không rõ nguồn gốc

Xét nghiệm tủy xương có thể được thực hiện cho nhiều tình trạng. Bao gồ:

• Thiếu máu

• Tình trạng quá ít hoặc quá nhiều một số loại tế bào máu được sản xuất, chẳng hạn như giảm bạch cầu, tăng bạch cầu, giảm tiểu cầu, tăng tiểu cầu, giảm tiểu cầu và đa hồng cầu

• Ung thư máu hoặc tủy xương, bao gồm bệnh bạch cầu, u lympho và đa u tủy

• Ung thư đã lây lan từ một khu vực khác, chẳng hạn như vú, vào tủy xương

• Hemochromatosis

• Sốt không rõ nguồn gốc

Rủi ro

Xét nghiệm tủy xương nói chung là một thủ thuật an toàn. Các biến chứng hiếm gặp nhưng bao gồm:

• Chảy máu quá nhiều, đặc biệt ở những người có sự suy giảm của một loại tế bào máu nhất định (tiểu cầu)

• Nhiễm trùng, tại vị trí xét nghiệm, đặc biệt là ở những người có hệ thống miễn dịch suy yếu

• Khó chịu kéo dài tại vị trí xét nghiệm tủy xương

• Hiếm khi, có thể gây ra các vấn đề về tim hoặc phổi

Bạn cần chuẩn bị những gì?

Xét nghiệm tủy xương thường được thực hiện trên cơ sở điều trị ngoại trú. Thường không cần chuẩn bị điều gì đặc biệt.

Nếu bạn dùng thuốc an thần trong quá trình kiểm tra tủy xương, bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngừng ăn và uống trong một khoảng thời gian trước khi thực hiện thủ thuật. Bạn cũng cần sắp xếp để sau đó có người chở bạn về nhà.

Ngoài ra, bạn có thể muốn:

• Nói với bác sĩ của bạn về các loại thuốc và chất bổ sung mà bạn dùng. Một số loại thuốc và chất bổ sung có thể làm tăng nguy cơ chảy máu sau khi chọc hút và sinh thiết tủy xương.

• Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn lo lắng về thủ thuật của mình. Thảo luận về những lo lắng của bạn về thủ thuật với bác sĩ của bạn. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cho bạn sử dụng thuốc an thần trước khi khám, bên cạnh chất gây tê (gây tê cục bộ) tại vị trí tiêm.

Quá trình thực hiện

Chọc hút và sinh thiết tủy xương có thể được thực hiện tại bệnh viện, phòng khám hoặc văn phòng bác sĩ.

Các thủ thuật thường được thực hiện bởi một bác sĩ chuyên về rối loạn máu (bác sĩ huyết học) hoặc ung thư (bác sĩ ung thư). Nhưng việc xét nghiệm tủy xương cũng có thể được thực hiện bởi các y tá được đào tạo đặc biệt.

Xét nghiệm tủy xương thường mất khoảng 10 đến 20 phút. Cần thêm thời gian để chuẩn bị và chăm sóc sau thủ thuật, đặc biệt nếu bạn được tiêm tĩnh mạch (IV) thuốc an thần.

Trước khi làm thủ thuật

Huyết áp và nhịp tim của bạn sẽ được kiểm tra và bạn sẽ được gây mê để giữ cho mình cảm thấy thoải mái.

Xét nghiệm tủy xơng có thể được thực hiện cùng với phương pháp gây tê cục bộ để làm tê khu vực được đưa kim vào. Đặc biệt, với gây tê cục bộ, chọc hút tủy xương có thể gây đau ngắn nhưng đau nhức hơn. Nhiều người được lựa chọn thuốc an thần nhẹ để tăng cường giảm đau.

Nếu lo lắng về cơn đau, bạn có thể được tiêm thuốc IV để an thần hoàn toàn hoặc một phần trong quá trình xét nghiệm tủy xương.

Khu vực mà kim sinh thiết sẽ được đưa vào được đánh dấu và làm sạch bằng chất sát trùng. Dịch tủy xương (chọc hút) và mẫu mô (sinh thiết) thường được lấy từ đỉnh trên cùng của mặt sau xương hông (mào chậu sau). Đôi khi, có thể sử dụng mặt trước của hông.

Bạn sẽ được yêu cầu nằm sấp hoặc nằm nghiêng và được phủ một lớp vải lên cơ thể và để lộ ra vị trí tiêm.

Hiếm khi, chọc hút tủy xương - nhưng không phải sinh thiết - được lấy ở xương ức hoặc, ở trẻ em dưới 12 đến 18 tháng từ xương cẳng chân.

Chọc hút tủy xương

Chọc hút tủy xương thường được thực hiện trước. Bác sĩ hoặc y tá rạch một đường nhỏ trên da, sau đó đưa một cây kim rỗng qua xương và vào tủy xương.

Sử dụng một ống tiêm gắn với kim, một mẫu lỏng của tủy xương được rút ra. Bạn có thể cảm thấy đau nhói nhẹ. Thủ thuật này chỉ diễn ra trong vài phút và có thể lấy nhiều mẫu.

Đội ngũ chăm sóc sức khỏe kiểm tra mẫu để đảm bảo rằng nó đủ số lượng. Hiếm khi, chất lỏng không thể được rút ra và kim phải được di chuyển tới vị trí khác.

Sinh thiết tủy xương

Bác sĩ hoặc y tá sử dụng một cây kim lớn hơn để rút một mẫu mô tủy xương rắn. Kim sinh thiết được thiết kế đặc biệt để thu thập tủy xương.

Sau khi làm thủ thuật

Bác sĩ sẽ tác động áp lực lên khu vực nơi kim được đâm vào để cầm máu. Sau đó, sẽ sử dụng băng để băng vị trí này.

Nếu bạn đã được gây tê cục bộ, bạn sẽ được yêu cầu nằm ngửa trong 10 đến 15 phút và băng vào vị trí sinh thiết. Sau đó, bạn có thể rời đi và tiếp tục hoạt động hàng ngày của mình, trở lại hoạt động bình thường.

Nếu bạn đã dùng thuốc an thần IV, bạn có thể được đưa đến khu vực phục hồi. Hãy lên kế hoạch nhờ ai đó chở bạn về nhà, và bạn có thể hồi phục trong 24 giờ.

Bạn có thể cảm thấy hơi đau trong vòng một tuần hoặc hơn sau khi xét nghiệm tủy xương. Hỏi bác sĩ về việc dùng thuốc giảm đau, chẳng hạn như acetaminophen (Tylenol, những loại khác).

Chăm sóc vị trí kim tiêm

Đeo băng và giữ khô trong 24 giờ. Không sử dụng vòi sen, tắm, bơi lội hoặc sử dụng bồn tắm nước nóng. Sau 24 giờ, bạn có thể làm ướt vị trí này.

Liên hệ với bác sĩ của bạn nếu bạn có:

• Chảy máu thấm qua băng hoặc không ngừng chảy khi ấn trực tiếp

• Sốt dai dẳng

• Đau hoặc khó chịu nặng hơn hơn

• Sưng tấy tại vị trí làm thủ thuật

• Tăng tấy đỏ hoặc tiết dịch tại vị trí làm thủ thuật

Để giúp giảm thiểu chảy máu và cảm giác khó chịu, hãy tránh hoạt động hoặc tập thể dục nghiêm ngặt trong một hoặc hai ngày.

Kết quả

Các mẫu tủy xương được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Bác sĩ của bạn thường cung cấp cho bạn kết quả trong vòng vài ngày, nhưng có thể lâu hơn.

Tại phòng thí nghiệm, một chuyên gia phân tích sinh thiết (nhà giải phẫu bệnh hoặc nhà huyết học) sẽ đánh giá các mẫu bệnh phẩm để xác định xem tủy xương của bạn có tạo đủ tế bào máu khỏe mạnh hay không và tìm kiếm các tế bào bất thường.

Thông tin có thể giúp bác sĩ của bạn:

• Xác nhận hoặc loại trừ chẩn đoán

• Xác định mức độ tiến triển của bệnh

• Đánh giá xem việc điều trị có hiệu quả hay không

Tùy thuộc vào kết quả của bạn, bạn có thể cần thực hiện các xét nghiệm tiếp theo.