CHỤP X-QUANG ĐẠI TRÀNG VỚI THUỐC CẢN QUANG BARI

Tổng quan

Chụp X-quang đại tràng với thuốc cản quang bari là một xét nghiệm X-quang có thể phát hiện những thay đổi hoặc bất thường trong ruột già (ruột kết). Thủ thuật này còn được gọi là chụp X-quang ruột kết.

Thuốc cản quang là chất lỏng được tiêm vào trực tràng của bạn thông qua một ống nhỏ. Trong trường hợp này, chất lỏng có chứa hợp chất kim loại (bari) phủ lên niêm mạc đại tràng. Thông thường, chụp X-quang cho hình ảnh kém của các mô mềm, nhưng lớp phủ bari có thể giúp tạo ra hình ảnh tương đối rõ ràng của ruột kết.

Trong xét nghiệm này, không khí có thể được bơm vào ruột kết. Không khí làm giãn nở ruột kết và giúp cải thiện chất lượng hình ảnh. Đây được gọi là phương pháp chụp X-quang đại tràng air-contrast.

Trước khi chụp X-quang với bari, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn làm sạch ruột hoàn toàn.

Tại sao cần thực hiện

Trước đây, các bác sĩ đã sử dụng phương pháp này để tìm ra nguyên nhân của triệu chứng đầy bụng. Nhưng xét nghiệm này hầu hết đã được thay thế bằng các xét nghiệm hình ảnh khác mới hơn có độ chính xác cao hơn, chẳng hạn như chụp CT.

Trước đây, bác sĩ có thể đã khuyến nghị sử dụng phương pháp chụp X-quang với thuốc cản quang bari để xác định nguyên nhân của các dấu hiệu và triệu chứng, chẳng hạn như:

• Đau bụng

• Chảy máu trực tràng

• Thay đổi thói quen đi tiêu

• Sụt cân không giải thích được

• Tiêu chảy mãn tính

• Táo bón dai dẳng

Tương tự, trước đây bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang với thuốc cản quang bari để phát hiện các tình trạng như:

• Sự xuất hiện bất thường của polyp như một phần của quá trình tầm soát ung thư đại trực tràng

• Bệnh viêm ruột

Rủi ro

Xét nghiệm X-quang với thuốc cản quang bari đem lại ít rủi ro. Hiếm khi, các biến chứng của xét nghiệm này có thể bao gồm:

• Viêm ở các mô xung quanh ruột kết

• Tắc nghẽn đường tiêu hóa

• Tổn thương trong thành ruột kết

• Phản ứng dị ứng với bari

Xét nghiệm này thường không được thực hiện trong khi mang thai vì tia X có nguy cơ gây hại đối với thai nhi đang phát triển.

Bạn chuẩn bị những gì?

Trước khi thực hiện xét nghiệm chụp X-quang với thuốc cản quang bari, bạn sẽ được hướng dẫn để làm sạch ruột kết. Bất kỳ chất cặn bã nào trong ruột kết của bạn đều có thể che khuất hình ảnh X-quang hoặc bị nhầm lẫn với các tình trạng bất thường.

Để làm trống ruột kết, bạn có thể được yêu cầu:

• Thực hiện theo một chế độ ăn uống đặc biệt một ngày trước khi thăm khám. Bạn có thể được yêu cầu không ăn và chỉ uống chất lỏng - chẳng hạn như nước, trà hoặc cà phê không có sữa hoặc kem, đồ uống có ga.

• Thông thường, bạn sẽ được yêu cầu không uống hoặc ăn bất cứ thứ gì sau nửa đêm trước ngày thực hiện xét nghiệm.

• Uống thuốc nhuận tràng vào đêm trước thực hiện xét nghiệm. Thuốc nhuận tràng, ở dạng viên hoặc dạng lỏng, sẽ giúp làm rỗng ruột kết của bạn.

• Sử dụng một bộ dụng cụ thụt tháo. Trong một số trường hợp, bạn có thể cần sử dụng bộ dụng cụ thuốc xổ không kê đơn - vào đêm trước khi khám hoặc vài giờ trước khi khám – có công dụng cung cấp dung dịch làm sạch, giúp loại bỏ bất kỳ chất cặn bã nào trong ruột kết của bạn.

• Hỏi bác sĩ về các loại thuốc. Ít nhất một tuần trước khi khám, hãy nói chuyện với bác sĩ về các loại thuốc bạn thường dùng. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngừng sử dụng chúng vài ngày hoặc vài giờ trước khi thực hiện xét nghiệm.

Quá trình thực hiện

Trong quá trình xét nghiệm

Trong quá trình chụp X-quang với thuốc cản quang bari, bạn sẽ được mặc áo choàng và được yêu cầu tháo kính đeo mắt, đồ trang sức hoặc các thiết bị nha khoa có thể tháo rời. Quá trình này sẽ được thực hiện bởi một kỹ thuật viên chụp X quang và một bác sĩ chuyên về chẩn đoán hình ảnh.

Bạn sẽ bắt đầu quá trình với tư thế nằm nghiêng trên một chiếc bàn được thiết kế đặc biệt. Chụp X-quang sẽ được thực hiện để đảm bảo ruột kết của bạn đã rỗng. Sau đó, một ống thụt bôi trơn sẽ được đưa vào trực tràng của bạn. Một túi chứa bari sẽ được nối với ống để đưa dung dịch bari vào ruột kết của bạn.

Nếu bạn đang được thực hiện thủ thuật thuốc cản quang bari air-contrast (double-contrast), không khí sẽ được bơm vào cùng một ống và vào trực tràng của bạn.

Ống được sử dụng để cung cấp bari có một quả bóng nhỏ gần đầu của nó. Khi được đặt ở trực tràng, quả bóng này giúp giữ bari bên trong cơ thể bạn. Khi ruột kết chứa đầy bari, bạn có thể cảm thấy muốn đi tiêu. Triệu chứng đau quặn bụng có thể xảy ra.

Cố gắng giữ ống thụt vào đúng vị trí. Để thư giãn, hãy hít thở sâu.

Bạn có thể được yêu cầu xoay và giữ nhiều tư thế khác nhau trên bàn. Điều này giúp đảm bảo rằng toàn bộ ruột kết của bạn được phủ bari và cho phép bác sĩ X quang có thể quan sát đại tràng từ nhiều góc độ khác nhau. Đôi khi bạn cũng có thể được yêu cầu nín thở.

Bác sĩ X quang có thể ấn mạnh vào bụng và xương chậu của bạn, tác động vào ruột kết của bạn để có thể quan sát tốt hơn trên màn hình được gắn với máy X-quang. Tia X có thể sẽ được chụp đại tràng của bạn từ nhiều góc độ khác nhau.

Quá trình này thường mất khoảng từ 30 đến 60 phút.

Sau quá trình

Sau khi thực hiện thủ thuật, hầu hết bari sẽ được loại bỏ khỏi ruột kết của bạn qua ống thụt. Khi ống được rút ra, bạn sẽ có thể sử dụng nhà vệ sinh để thải bari và không khí được truyền vào. Các cơn đau quặn bụng thường nhanh chóng giảm đi và bạn có thể trở lại chế độ ăn uống và sinh hoạt bình thường ngay lập tức.

Bạn có thể đi ngoài ra phân trắng trong vài ngày vì cơ thể của bạn có cơ chế loại bỏ tự nhiên lượng bari còn sót lại khỏi ruột già. Bari có thể gây táo bón, vì vậy bạn có thể giảm nguy cơ bị táo bón bằng cách uống thêm nước trong những ngày sau khi khám. Bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc nhuận tràng, nếu cần.

Gặp bác sĩ nếu bạn không thể đi tiêu hoặc đi ngoài ra khí hơn hai ngày sau khi khám hoặc nếu phân của bạn không trở lại màu sắc bình thường trong vòng một vài ngày.

Kết quả

Bác sĩ X quang có báo cáo dựa trên kết quả khám và gửi cho bác sĩ của bạn. Bác sĩ sẽ thảo luận về kết quả với bạn, cũng như các xét nghiệm hoặc phương pháp điều trị tiếp theo có thể được chỉ định:

• Kết quả âm tính. Xét nghiệm chụp X-quang với thuốc cản quang bari được coi là âm tính nếu bác sĩ X quang không phát hiện thấy bất thường nào trong ruột kết.

• Kết quả dương tính. Xét nghiệm chụp X-quang với thuốc cản quang bari được coi là dương tính nếu bác sĩ X quang phát hiện những bất thường trong ruột kết. Tùy thuộc vào kết quả, bạn có thể cần thực hiện xét nghiệm bổ sung - chẳng hạn như nội soi - để kiểm tra kỹ hơn các bất thường, sinh thiết hoặc loại bỏ mô.

Nếu bác sĩ lo ngại về chất lượng hình ảnh X-quang của bạn, bác sĩ có thể đề nghị lặp lại quy trình này hoặc một loại xét nghiệm chẩn đoán khác.