CƠ GÂN KHEO

TỔNG QUÁT

Cơ gân kheo là gì?

Cơ gân kheo là cơ xương. Chúng là các cơ tự động, nghĩa là bạn sẽ kiểm soát cách chúng di chuyển và hoạt động. Cơ thể chúng ta có ba cơ gân kheo ở mặt sau của đùi. Bạn sử dụng các cơ này để đi bộ, leo cầu thang, ngồi xổm và thực hiện nhiều động tác chân khác.

Cơ gân kheo rất dễ bị chấn thương, đặc biệt là ở những vận động viên điền kinh và chạy nước rút. Đột ngột dừng lại, giảm tốc độ hoặc thay đổi hướng sẽ gây áp lực cho các cơ này. Mở rộng chân khi chạy cũng có thể làm căng các cơ này quá mức. Chấn thương gân khoeo thường được gọi là “giãn gân kheo”.

CHỨC NĂNG

Chức năng của cơ gân kheo là gì?

Cơ gân kheo của bạn phục vụ nhiều chức năng khác nhau, bao gồm:

• Uốn khớp gối.

• Mở rộng khớp háng.

• Xoay khớp háng.

GIẢI PHẪU HỌC

Cơ gân kheo nằm ở đâu?

Cơ gân kheo của bạn nằm ở mặt sau của đùi, bắt đầu từ hông và kéo dài tới vào đầu gối. Gân gân kheo gắn chúng vào xương ở xương chậu, đầu gối và cẳng chân của bạn.

Cơ gân kheo có cấu tạo như thế nào?

Ba cơ gân kheo là:

• Cơ hai đầu đùi, gần với bên ngoài cơ thể nhất. Chức năng của cơ này là uốn cong đầu gối của bạn, mở rộng đùi bằng hông và xoay cẳng chân của bạn từ bên này sang bên kia trong khi đầu gối của bạn uốn cong.

• Cơ bán mạc, gần phần giữa cơ thể bạn nhất. Cơ gân kheo này uốn cong khớp gối của bạn, mở rộng đùi của bạn ở hông và cung cấp khả năng xoay cho hông và cẳng chân của bạn.

• Cơ bán gân, giữa 2 cơ gân kheo trên. Chức năng của gân kheo này tương tự như cơ bán mạc.

Cơ gân kheo được cấu tạo từ gì?

Cơ gân kheo của bạn chứa hàng ngàn sợi cơ nhỏ, có tính đàn hồi. Những sợi này giúp cơ co lại hoặc co thắt. Sợi cơ có màu đỏ và trắng. Vì vậy, cơ gân kheo của bạn sẽ trông như có vân (sọc) nếu bạn có thể nhìn thấy chúng dưới da.

TÌNH TRẠNG VÀ RỐI LOẠN

Những tình trạng và rối loạn nào ảnh hưởng đến cơ gân kheo?

Căng cơ gân kheo là kết quả của các sợi cơ căng ra quá mức. Sự căng cơ có thể từ nhẹ đến nặng:

• Độ 1: Các sợi cơ căng ra quá mức, nhưng không bị rách. Bạn có thể cảm thấy đau hoặc sưng cơ gân kheo nhẹ, nhưng bạn thường vẫn có thể sử dụng chân của mình.

• Độ 2: Một hoặc nhiều cơ gân kheo của bạn bị rách một phần. Đau và sưng có thể khiến bạn không thể sử dụng chân của mình.

• Độ 3: Mô cơ bị rách hoàn toàn khỏi gân hoặc xương. Đôi khi gân thậm chí kéo một mảnh xương đi ra. Các vết sưng và đau rất nghiêm trọng; bạn có thể gặp khó khăn khi sử dụng chân của mình.

Các chấn thương cơ gân kheo phổ biến như thế nào?

Chấn thương cơ gân kheo là chấn thương thể thao phổ biến nhất. Một nghiên cứu cho thấy chúng chiếm khoảng 37% tổng số ca chấn thương trong bóng đá.

Ai thường bị chấn thương cơ gân kheo?

Chấn thương cơ gân kheo thường gặp ở những vận động viên chạy với tốc độ nhanh. Điều này bao gồm những người chạy nước rút và những người chơi bóng đá, bóng rổ và bóng bầu dục. Tình trạng này cũng có thể xảy ra ở những vận động viên trượt tuyết, vận động viên trượt băng nghệ thuật, vũ công và các vận động viên khác, những người thường có động tác cong đầu gối trong tư thế ngồi xổm sâu.

Bạn cũng có nguy cơ bị chấn thương cơ gân kheo nếu:

• Là một vận động viên trẻ vẫn đang phát triển.

• Trên 40 tuổi.

• Đã từng bị chấn thương gân khoeo trước đó.

• Bị mỏi cơ gân kheo.

• Có gân kheo hoặc cơ tứ đầu yếu và căng (cơ ở phía trước đùi).

• Không thực hiện khởi động đúng cách và căng cơ trước khi vận động.

Các triệu chứng của chấn thương cơ gân kheo là gì?

Chấn thương cơ gân kheo có thể gây ra:

• Một cục u hoặc vết lõm bất thường phía sau đùi của bạn.

• Bầm tím hoặc đổi màu ở mặt sau của chân của bạn.

• Cảm giác đốt hoặc châm chích phía sau đùi, đôi khi được gọi là đau thần kinh.

• Khó chịu khi chịu phần trọng lượng trên chân của bạn.

• Yếu cơ gân kheo.

• Không có khả năng uốn cong đầu gối của bạn, điều này có thể dẫn đến việc đi bộ với một chân không thẳng và cứng.

• Cảm giác bỏng rát ở mặt sau của đùi.

• Đau nhói, đột ngột ở phía sau đùi.

• Sưng ngay sau khi bị chấn thương.

CHĂM SÓC

Làm thế nào tôi có thể giữ cho cơ gân kheo của mình khỏe mạnh?

Chăm sóc cơ gân kheo của bạn bằng cách:

• Không tác động lực quá nhiều lên hông, chân hoặc đau đầu gối.

• Cho cơ gân kheo nghỉ ngơi giữa các buổi tập hoặc khi gắng sức.

• Kéo căng và làm nóng cơ gân kheo của bạn đúng cách trước khi vận động.

CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

Khi nào tôi nên gọi cho bác sĩ của mình?

Liên hệ với bác sĩ của bạn ngay lập tức nếu:

• Không thể cử động chân và cơn đau ở đùi của bạn vẫn tiếp tục.

• Gặp khó khăn liên tục khi đi bộ.

• Cảm thấy tê ở lưng dưới, hông hoặc chân của bạn.

LƯU Ý

Cơ gân kheo của bạn đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp bạn đi bộ, chạy, uốn cong đầu gối và mở rộng chân. Nhưng những cơ này cũng rất dễ bị chấn thương, đặc biệt nếu bạn chơi bóng đá - hoặc thực hiện các hoạt động khác đòi hỏi phải dừng lại và vận động nhanh. Trong khi hầu hết các chấn thương cơ gân khoeo đều lành lại bằng các phương pháp điều trị bảo tồn, một số trường hợp cần phải phẫu thuật. Bạn có thể chăm sóc cơ gân kheo và giảm nguy cơ chấn thương bằng cách kết hợp khởi động và kéo căng cơ phù hợp trước khi hoạt động thể chất. Bạn cũng nên cho cơ bắp nghỉ ngơi nếu cảm thấy đau hoặc mệt mỏi. Quan trọng hơn, nếu cơn đau kéo dài ở vị trí mặt sau của đùi, hãy tìm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.