CO THẮT THỰC QUẢN

Co thắt thực quản là tình trạng gặp vấn đề của cơ trong thực quản (ống dẫn thức ăn và đồ uống đến dạ dày sau khi nuốt). Co thắt có thể gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nặng, bao gồm khó nuốt và đau ngực. Sử dụng thuốc hoặc các liệu pháp khác thường hữu ích để khắc phục vấn đề trên. Trong một số trường hợp cần phải phẫu thuật, tuy nhiên chúng thường rất hiếm xảy ra. Nếu bạn bị đau ngực dữ dội, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Tổng Quát

Co thắt thực quản là gì?

Co thắt thực quản là sự co thắt cơ bất thường trong thực quản (ống nối cổ họng với dạ dày). Những cơn co thắt này khiến thức ăn khó đến dạ dày của bạn hơn và chúng có thể gây đau đớn.

Thực quản là gì?

Thực quản là một ống cơ tạo nên một phần của hệ thống tiêu hóa. Nó giúp quá trình đưa thức ăn hoặc đồ uống vào dạ dày sau khi nuốt.

Thực quản hoạt động như thế nào?

Các cơ tạo nên thực quản phối hợp với nhau theo những cách phức tạp. Cơ vòng (van cơ) ở cả hai đầu của thực quản mở và đóng để thức ăn và đồ uống đi từ miệng đến dạ dày của bạn. Các van này cũng ngăn không cho thức ăn hoặc chất lỏng trào ngược trở lại thực quản (chẳng hạn như từ dạ dày) mà không có lý do.

Sau khi nuốt, cơ thực quản co lại (gập và thư giãn). Khi thực quản hoạt động như bình thường, làn sóng co bóp phối hợp này sẽ di chuyển thức ăn hoặc chất lỏng xuống dạ dày dễ dàng. Chuỗi co thắt này được gọi là nhu động ruột.

Nếu bạn bị co thắt thực quản, những cơn co thắt này không hoạt động chính xác. Các cơn co thắt cơ bất thường hoặc không hiệu quả trong thực quản có thể khiến thức ăn hoặc chất lỏng khó di chuyển qua thực quản của bạn hơn.

Có nhiều loại co thắt thực quản không?

Co thắt thực quản có thể ảnh hưởng khác nhau đến các cơ trong thực quản của bạn. Bao gồm 2 loại chính là:

• Co thắt thực quản lan tỏa (hoặc xa): Các cơn co thắt cơ không phối hợp chủ yếu xảy ra ở phần dưới của thực quản. Loại co thắt thực quản này thường khiến thức ăn hoặc chất lỏng đã được nuốt vào trào ngược lên thực quản của bạn (gọi là trào ngược).

• Kẹp thực quản: Tình trạng này cũng ảnh hưởng tương tự đến các hoạt động của cơ thực quản. Trong thực quản bị rối loạn vận động, các cơn co thắt cơ quá mạnh hoặc quá nhanh. Điều này có thể gây đau, đặc biệt là khi bạn nuốt. Cơn đau có thể dữ dội và có thể cảm thấy như bị ép chặt trong ngực.

Co thắt thực quản gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt của người gặp phải

Co thắt thực quản phổ biến như thế nào?

Co thắt thực quản rất hiếm gặp. Các chuyên gia y tế ước tính rằng co thắt thực quản lan tỏa chỉ ảnh hưởng khoảng 1 trong 100.000 người.

Các triệu chứng và nguyên nhân

Nguyên nhân nào gây ra co thắt thực quản?

Nguyên nhân chính xác của co thắt thực quản vẫn chưa được xác định một cách rõ ràng. Một số chuyên gia y tế tin rằng vấn đề là do các dây thần kinh gặp vấn đề chịu trách nhiệm về các hoạt động của các cơ thực quản, hay quá nhiều axit trong thực quản cũng có thể dẫn đến vấn đề này. Điều dễ nhận thấy được là lượng axit dư thừa do bạn bị ợ chua trong thời gian dài.

Một số người nhận thấy các triệu chứng co thắt thực quản sau khi ăn thức ăn hoặc đồ uống quá nóng hoặc quá lạnh. Nhưng co thắt có thể xảy ra bất cứ lúc nào, ngay cả khi bạn không ăn uống.

Các triệu chứng của co thắt thực quản là gì?

Co thắt thực quản có thể gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nặng. Trong đó, một số người không có triệu chứng.

Ở một số trường hợp, co thắt thực quản có thể gây ra cơn đau ngực, cảm giác tương tự như đang lên cơn đau tim . Lúc này bạn cần Gọi cho nhà cung cấp dịch vụ y tế hoặc tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu cơn đau ngực nặng hơn, không giải thích được trong hơn năm phút.

Các triệu chứng của co thắt thực quản thường xuyên diễn ra. Bạn có thể nhận thấy các triệu chứng tại một số thời điểm nhất định, chẳng hạn như sau khi ăn hoặc uống thứ gì đó quá nóng hoặc quá lạnh. Các triệu chứng cũng có thể xuất hiện đột ngột, không rõ nguyên nhân và chúng thường kéo dài trong vài phút hoặc hơn một giờ.

Co thắt thực quản cảm thấy như thế nào?

Nếu bạn bị co thắt thực quản, vấn đề có thể gặp phải:

• Đau ngực có thể giống cảm giác như ợ chua (cảm giác nóng rát ở ngực) hoặc ít gặp hơn là một cơn đau tim.

• Khó nuốt thức ăn hoặc chất lỏng.

• Đau gần xương ức khi bạn nuốt hoặc vào những hoạt động khác có liên quan đến thực quản.

• Cảm giác có thứ gì đó mắc kẹt trong cổ họng của bạn.

• Thức ăn hoặc chất lỏng trào ngược trở lại sau khi nuốt.

Chẩn đoán và kiểm tra

Làm thế nào để chẩn đoán co thắt thực quản?

Co thắt thực quản có thể khó chẩn đoán. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trước tiên sẽ khám sức khỏe để đánh giá các triệu chứng của bạn. Nếu bạn bị đau ngực, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm liên quan, chẳng hạn như điện tâm đồ (EKG), để loại trừ bệnh tim.

Các xét nghiệm khác giúp chẩn đoán co thắt thực quản bao gồm:

• Nuốt bari: Thử nghiệm này yêu cầu bạn nuốt một dung dịch có chứa bari. Sau đó bác sĩ sẽ tiến hành chụp X-quang trong khi bari di chuyển xuống thực quản của bạn. Nếu có một khe hở (thu hẹp), bari có thể bị kẹt hoặc di chuyển chậm lại.

• Nội soi: Trong xét nghiệm này, nếu bác sĩ của bạn nghi ngờ có bất thường về cấu trúc, một ống hẹp gọi là ống nội soi sẽ được đưa vào thực quản. Ống nội soi có một camera nhỏ và nhẹ ở một đầu để bác sĩ có thể xem bên trong thực quản của bạn.

• Đo áp suất thực quản: Nếu không phát hiện bất thường về cấu trúc, xét nghiệm này sẽ được thực hiện để đo các sóng áp lực bên trong thực quản. Sự hiện diện có số lượng lớn các cơn co thắt bất thường ở thực quản dưới là dấu hiệu chính của co thắt.

Quản lý và điều trị

Điều trị co thắt thực quản như thế nào?

Các phương pháp điều trị co thắt thực quản tập trung vào việc thư giãn các cơ thực quản để làm giảm các triệu chứng. Nếu co thắt thực quản không gây ra triệu chứng, bạn có thể không cần điều trị.

Về các phương pháp điều trị bao gồm:

• Các biện pháp khắc phục tại nhà: Nghiên cứu đã chỉ ra rằng tinh dầu bạc hà có thể giúp làm dịu các cơ thực quản. Uống nước với một vài giọt dầu bạc hà có thể làm giảm các triệu chứng nhỏ. 

• Thuốc: Thuốc có thể điều trị co thắt thực quản theo nhiều cách khác nhau. Uống thuốc chẹn kênh canxi (trong điều trị cao huyết áp) trước khi ăn giúp nhiều người dễ nuốt hơn. Thuốc chống trầm cảm ba vòng có thể nhắm vào các dây thần kinh thực quản đang gặp vấn đề, giúp giảm đau.

• Tiêm Botulinum toxin (Botox): Tiêm botox làm tê liệt tạm thời các cơ thực quản, làm ngừng hoạt động co thắt. Nếu các liệu pháp khác không hữu ích, bác sĩ có thể đề xuất phương pháp này. Việc điều trị này được đảm bảo quyền lợi về các vấn đề liên quan được kéo dài trong một năm.

• Phẫu thuật: Đối với những trường hợp nghiêm trọng, phương pháp phẫu thuật có thể được đề nghị để khắc phục sự cố vĩnh viễn. Trong phẫu thuật cắt bỏ cơ, bác sĩ sẽ rạch một đường dọc theo cơ thực quản dưới. Vết rạch này ngăn cơ hoạt động, làm ngừng các cơn co thắt bất thường. Khi cơ thực quản không còn sử dụng, trọng lực sẽ giúp di chuyển thức ăn và chất lỏng vào thực quản.

Phòng ngừa

Tôi có thể ngăn ngừa co thắt thực quản không?

Các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm ra nguyên nhân gây co thắt thực quản, nên không thể ngăn tình trạng này hoàn toàn. Tuy nhiên, xác định những gì gây ra các triệu chứng (chẳng hạn như một số loại thực phẩm hoặc đồ uống) có thể giúp bạn ngăn chặn các triệu chứng trước khi tình trạng trên trở nên tồi tệ.