GÂY MÊ TOÀN THÂN

Tổng quan

Gây mê toàn thân là sự kết hợp của các loại thuốc đưa bạn vào trạng thái giống như đang ngủ trước khi phẫu thuật hoặc thủ thuật y tế khác. Dưới sự gây mê toàn thân, bạn không cảm thấy đau vì bạn hoàn toàn bất tỉnh. Gây mê toàn thân thường được thực hiện bằng cách sử dụng kết hợp thuốc tiêm tĩnh mạch và khí hít (thuốc mê).

Gây mê toàn thân không chỉ là ngủ, mặc dù nó có thể sẽ cảm thấy như vậy đối với bạn. Nhưng bộ não được gây mê không phản ứng với các tín hiệu hoặc phản xạ đau.

Bác sĩ gây mê là một bác sĩ được đào tạo đặc biệt chuyên về gây mê. Trong khi bạn được gây mê, bác sĩ gây mê sẽ theo dõi các chức năng quan trọng của cơ thể và quản lý hơi thở của bạn.

Tại nhiều bệnh viện, bác sĩ gây mê và y tá gây mê đã được chứng nhận (CRNA) làm việc cùng nhau trong quá trình bạn làm thủ thuật.

Tại sao cần gây mê toàn thân

Bác sĩ gây mê hoặc y tá gây mê cùng với bác sĩ của bạn sẽ đề xuất lựa chọn gây mê tốt nhất cho bạn dựa trên loại phẫu thuật bạn đang gặp phải, sức khỏe tổng thể và sở thích cá nhân của bạn. Đối với các thủ thuật nhất định, nhóm của bạn có thể đề nghị gây mê toàn thân. Chúng bao gồm các phẫu thuật có thể:

• Mất nhiều thời gian

• Dẫn đến mất máu đáng kể

• Cho bạn tiếp xúc với môi trường lạnh

• Ảnh hưởng đến nhịp thở của bạn (đặc biệt là phẫu thuật ngực hoặc bụng trên)

Các hình thức gây mê khác, chẳng hạn như an thần nhẹ kết hợp với gây tê cục bộ (cho một vùng nhỏ) hoặc gây tê vùng (cho một phần lớn cơ thể của bạn), có thể không thích hợp cho các thủ thuật trên.

Rủi ro

Gây mê toàn thân nói chung là rất an toàn; hầu hết mọi người, ngay cả những người có tình trạng sức khỏe nghiêm trọng, có thể được gây mê toàn thân mà không gặp vấn đề nghiêm trọng.

Trên thực tế, nguy cơ biến chứng của bạn liên quan chặt chẽ đến loại thủ thuật bạn đang trải qua và sức khỏe thể chất chung của bạn, hơn là loại gây mê.

Người lớn tuổi hoặc những người có vấn đề y tế nghiêm trọng, đặc biệt là những người đang trải qua các phẫu thuật lớn, có thể tăng nguy cơ bị lú lẫn, viêm phổi hoặc thậm chí đột quỵ và đau tim sau phẫu thuật. Các tình trạng cụ thể có thể làm tăng nguy cơ biến chứng trong khi phẫu thuật bao gồm:

• Hút thuốc

• Co giật

• Khó thở khi ngủ

• Béo phì

• Huyết áp cao

• Bệnh tiểu đường

• Đột quỵ

• Các tình trạng y tế khác liên quan đến tim, phổi hoặc thận của bạn

• Thuốc, chẳng hạn như aspirin, có thể làm tăng chảy máu

• Tiền sử sử dụng rượu nặng

• Di ứng thuốc

• Tiền sử phản ứng bất lợi với thuốc mê

Những rủi ro này thường liên quan đến cuộc phẫu thuật hơn là gây mê.

Thức tỉnh khi gây mê

Các ước tính khác nhau, nhưng khoảng 1 hoặc 2 người trong mỗi 1.000 người có thể tỉnh táo một phần trong khi gây mê toàn thân và trải qua những gì được gọi là nhận thức ngoài ý muốn trong phẫu thuật. Cảm giác đau thậm chí còn hiếm hơn, nhưng điều này cũng có thể xảy ra.

Do được tiêm thuốc giãn cơ trước khi phẫu thuật, mọi người không thể cử động hoặc nói chuyện để bác sĩ biết rằng họ đang tỉnh hoặc đang trải qua cơn đau. Đối với một số bệnh nhân, điều này có thể gây ra các vấn đề tâm lý lâu dài, tương tự như rối loạn căng thẳng sau chấn thương.

Hiện tượng này rất hiếm gặp nên rất khó để tạo ra các mối liên hệ rõ ràng. Một số yếu tố có thể liên quan bao gồm:

• Phẫu thuật khẩn cấp

• Sinh mổ

• Trầm cảm

• Sử dụng một số loại thuốc

• Các vấn đề về tim hoặc phổi

• Sử dụng rượu hàng ngày

• Liều gây mê thấp hơn mức cần thiết được sử dụng trong thủ thuật

• Lỗi của bác sĩ gây mê, chẳng hạn như không theo dõi bệnh nhân hoặc không đo lượng thuốc mê trong hệ thống của bệnh nhân trong suốt quy trình

Chuẩn bị trước khi gây mê toàn thân

Gây mê toàn thân giúp thư giãn các cơ trong đường tiêu hóa và đường thở của bạn để giữ cho thức ăn và axit không đi từ dạ dày vào phổi của bạn. Luôn làm theo hướng dẫn của bác sĩ về việc tránh ăn và uống trước khi phẫu thuật.

Bạn cần nhịn ăn khoảng sáu giờ trước khi phẫu thuật. Bạn có thể uống nước.

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn uống một số loại thuốc thông thường với một ngụm nước nhỏ trong thời gian nhịn ăn. Thảo luận về thuốc của bạn với bác sĩ của bạn.

Bạn có thể cần tránh một số loại thuốc, chẳng hạn như aspirin và một số thuốc làm loãng máu không kê đơn khác, ít nhất một tuần trước khi làm thủ thuật. Những loại thuốc này có thể gây ra các biến chứng trong quá trình phẫu thuật.

Một số loại vitamin và thảo dược, chẳng hạn như nhân sâm, tỏi, Ginkgo biloba, St. John's wort, kava và những loại khác, có thể gây ra các biến chứng trong quá trình phẫu thuật. Thảo luận về các loại thực phẩm chức năng bạn dùng với bác sĩ trước khi phẫu thuật.

Nếu bạn bị tiểu đường, hãy nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ thay đổi nào đối với thuốc của bạn trong thời gian nhịn ăn. Thông thường, bạn sẽ không dùng thuốc tiểu đường uống vào buổi sáng ngày phẫu thuật. Nếu bạn dùng insulin, bác sĩ có thể đề nghị giảm liều.

Nếu bạn bị ngưng thở khi ngủ, hãy thảo luận về tình trạng của bạn với bác sĩ. Bác sĩ gây mê hoặc bác sĩ gây mê sẽ cần theo dõi cẩn thận nhịp thở của bạn trong và sau khi phẫu thuật. 

Những gì bạn có thể gặp trong quá trình gây mê toàn thân

Trước khi gây mê

Trước khi bạn tiến hành gây mê toàn thân, bác sĩ gây mê sẽ nói chuyện với bạn và có thể đặt câu hỏi về:

• Tiền sử sức khỏe của bạn

• Thuốc theo toa của bạn, thuốc không kê đơn và chất bổ sung thảo dược

• Dị ứng

• Kinh nghiệm trước đây của bạn với thuốc gây mê

Điều này sẽ giúp bác sĩ gây mê chọn loại thuốc an toàn nhất cho bạn.

Trong quá trình gây mê

Bác sĩ gây mê của bạn thường cung cấp thuốc gây mê qua đường truyền tĩnh mạch trên cánh tay của bạn. Đôi khi bạn có thể hít phải khí mà bạn hít phải từ mặt nạ. Trẻ em có thể thích đi ngủ với mặt nạ hơn.

Khi bạn đã ngủ, bác sĩ gây mê có thể đưa một ống vào miệng và xuống khí quản của bạn. Ống đảm bảo rằng bạn nhận đủ oxy và bảo vệ phổi của bạn khỏi máu hoặc các chất lỏng khác, chẳng hạn như dịch dạ dày. Bạn sẽ được tiêm thuốc giãn cơ trước khi bác sĩ đưa ống vào để làm giãn các cơ trong khí quản.

Bác sĩ có thể sử dụng các tùy chọn khác, chẳng hạn như mặt nạ thở thanh quản, để giúp kiểm soát hơi thở của bạn trong khi phẫu thuật.

Một người nào đó từ nhóm chăm sóc gây mê theo dõi bạn liên tục trong khi bạn ngủ. Họ sẽ điều chỉnh thuốc, nhịp thở, nhiệt độ, chất lỏng và huyết áp của bạn khi cần thiết. Mọi vấn đề xảy ra trong quá trình phẫu thuật đều được khắc phục bằng thuốc bổ sung, chất lỏng và đôi khi truyền máu.

Sau khi gây mê toàn thân

Khi cuộc phẫu thuật hoàn tất, bác sĩ gây mê sẽ tiến hành giải thuốc mê để đánh thức bạn. Bạn sẽ từ từ thức dậy trong phòng phẫu thuật hoặc phòng hồi sức. Có thể bạn sẽ cảm thấy chệnh choạng và hơi bối rối khi lần đầu tiên thức dậy. Bạn có thể gặp các tác dụng phụ thông thường như:

• Buồn nôn

• Nôn mửa

• Khô miệng

• Viêm họng

• Đau cơ

• Ngứa

• Rùng mình

• Buồn ngủ

• Khàn tiếng nhẹ

Bạn cũng có thể gặp các tác dụng phụ khác sau khi thức dậy sau khi gây mê, chẳng hạn như đau. Nhóm chăm sóc gây mê của bạn sẽ hỏi bạn về cơn đau của bạn và các tác dụng phụ khác. Tác dụng phụ tùy thuộc vào tình trạng cá nhân của bạn và loại phẫu thuật. Bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc sau khi làm thủ thuật để giảm đau và buồn nôn.