HOÀNG LIÊN

Đặc điểm tự nhiên

Hoàng liên là một loài cây bụi, cao 2 – 3m có những cành vươn dài, vỏ thân màu vàng xám nhạt, mỗi đốt, dưới chùm lá có gai ba nhánh, dài 1 – 1.5cm.

Lá mọc thành chùm 3 – 4 lá, có khi tới 8 lá cùng một đốt. Cuống lá ngắn 0.5 – 1cm, phiến lá nguyên, lá hình mác, mép có răng cưa to, cứng, dài 16 – 17cm, rộng 4 – 6cm, mặt trên màu xanh  nhạt, mặt dưới màu trắng.

Hoa màu vàng, mọc thành chùm. Quả mọng hình trái xoan, dài khoảng 1cm mọc trên một cuống dài 30 – 35mm, khi hạt chín có màu tím đen trong chứa 3 – 4 hạt đen dài 5– 6mm, rộng 2 – 3 mm.

Mùa quả ở Sapa: tháng 5 – 6.

Cây hoàng liên là loại cây mọc hoang. Vị thuốc này được tìm thấy nhiều trên các vùng núi cao ở miền bắc nước ta như Sapa, Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn,…

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng: Rễ của cây hoàng liên là bộ phận được sử dụng để bào chế dược liệu.

Thu hái: Rễ hoàng liên được thu hoạch chủ yếu vào mùa đông. Những cây hoàng liên già sẽ được đào lên, cắt phần rễ chính đem rửa sạch, phơi khô.

Chế biến: Rễ hoàng liên khô đem rửa cho sạch bụi bẩn, ủ một lục cho mềm rồi xắt thành những lát mỏng. Bỏ vào bóng râm cho khô lại rồi dùng sống hoặc sao qua với rượu trước khi dùng trong bài thuốc.

Bảo quản dược liệu đã qua sơ chế ở những nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc.

Thành phần hóa học

Trong thân và rễ cây của hoàng liên gai đều chứa berberin. Hàm lượng đạt tới 3 – 4 %.

Rễ dược liệu có chứa Berberin, Umbellatin, Oxyacanthin.

Tác dụng

+Tác dụng ngăn cản sự phát triển của các loại vi khuẩn, chẳng hạn như: Shigella, liêu cầu khuẩn, vi khuẩn tụ cầu,... và một số bệnh về nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.

Tác dụng điều trị ho gà, hạ huyết áp, ngăn ngừa tăng giãn mạch, phòng các bệnh về tim mạch chuyển hóa và đột quỵ.

+Tác dụng tăng cường chức năng của mật, kích thích vỏ não khi sử dụng với liều lượng phù hợp.

+Tác dụng chữa các chứng bệnh về đường tiêu hóa, chẳng hạn như kiết lỵ, tiêu chảy, đau bụng,...

+Tác dụng của cây hoàng liên trị mụn nhọt, nổi ngứa, mề đay, giải độc, thanh nhiệt.

+Tác dụng an thần, giảm căng thẳng, hay hồi hộp,...

Công dụng

Hoàng liên có vị đắng, tính hàn và sẽ có các công dụng sau:

+Điều trị nổi mề đay, chàm da.

+Điều trị lở loét do tích tụ nhiệt độc trong cơ thể.

+Điều trị chứng kinh tâm thực nhiệt.

+Điều trị nhiệt miệng, lở miệng.

+Điều trị lo âu, đầu óc phiền muộn, hay hồi hộp, hoảng sợ.

+Điều trị kiết lỵ, tiêu chảy.

+Điều trị đổ mồ hôi trộm về đêm.

+Điều trị bệnh quáng gà, mắt kéo màng,mộng mắt, nhìn mờ.

+Điều trị tiêu khát, đi tiểu nhiều lần.

+Điều trị sốt cao, do nhiễm lỵ cấp tính, đi cầu ra máu.

+Điều trị viêm loét dạ dày tá tràng, viêm loét đại tràng.

+Điều trị viêm gan virus cấp tính.

+Điều trị nôn ói ra máu, chảy máu cam do tà hỏa nung nấu trong cơ thể.

Liều dùng

Liều dùng: 4 – 12g mỗi ngày

Cách sử dụng: Dùng hoàng liên độc vị hoặc phối hợp với các dược liệu khác sắc uống, bôi ngoài.

Lưu ý khi sử dụng

+Ngoài ra, phụ nữ mang thai và người đang cho con bú nên thận trọng khi dùng vị thuốc Hoàng liên

+Người bị tiêu chảy mạn tính do tỳ hư, tiêu chảy sau ăn đồ sống lạnh không được dùng .

+Tuy có nguồn gốc từ thiên nhiên nhưng Hoàng liên có chỉ định, chống chỉ định và tác dụng phụ. Không nên tự ý sử dụng hoặc nghe theo bài thuốc kinh nghiệm. Hãy đến bác sĩ để hiểu rõ tình trạng cơ thể và tham vấn ý kiến.