HỘI CHỨNG REYE

Tổng quan

Hội chứng Reye là một dạng rối loạn rất hiếm gặp, có thể gây tổn thương gan và não nghiêm trọng. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến chấn thương sọ não vĩnh viễn hoặc tử vong.

Hội chứng Reye ở trẻ em

Hội chứng Reye chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em và thanh niên dưới 20 tuổi.

Triệu chứng

Các triệu chứng của hội chứng Reye thường bắt đầu vài ngày sau khi nhiễm siêu vi như cảm lạnh, cúm hoặc thủy đậu.

Các triệu chứng ban đầu có thể bao gồm:

• Bệnh tái diễn liên tục

• Cảm giác mệt mỏi, thiếu hứng thú

• Thở nhanh

• Co giật

Hội chứng Reye ở trẻ em

Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn và phạm vi rộng hơn, có thể bao gồm:

• Cáu kỉnh hoặc có những biểu hiện của hành vi bạo lực

• Lo lắng và và nhầm lẫn nghiêm trọng đôi khi liên quan đến ảo giác

• Hôn mê (mất ý thức)

Nguyên nhân

Nguyên nhân chính xác của hội chứng Reye vẫn chưa được tìm ra rõ ràng, nhưng bệnh thường ảnh hưởng nhất đến trẻ em và thanh niên đang hồi phục sau nhiễm siêu vi như cảm lạnh, cúm hoặc thủy đậu.

Trong hầu hết các trường hợp, aspirin đã được sử dụng để điều trị các triệu chứng của bệnh nhân, vì vậy aspirin có thể gây ra hội chứng Reye.

Trong hội chứng Reye, các cấu trúc nhỏ bên trong các tế bào gọi là ty thể được cho là bị tổn thương. Ty thể cung cấp năng lượng cho tế bào và chúng đặc biệt quan trọng đối với hoạt động lành mạnh của gan. Nếu gan mất nguồn cung cấp năng lượng, nó sẽ bắt đầu bị hỏng. Điều này có thể gây ra sự tích tụ các hóa chất độc hại nguy hiểm trong máu, có thể gây tổn thương toàn bộ cơ thể và có thể gây sưng não.

Chẩn đoán

Vì hội chứng Reye rất hiếm nên cần phải loại trừ các tình trạng khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự, bao gồm:

• Viêm màng não - viêm màng bảo vệ xung quanh não và tủy sống

• Viêm não

• Rối loạn chuyển hóa di truyền, như thiếu hụt acyl-CoA dehydrogenase chuỗi trung bình (MCADD), ảnh hưởng đến các phản ứng hóa học xảy ra trong cơ thể

Xét nghiệm máu và xét nghiệm nước tiểu có thể giúp phát hiện xem có tích tụ chất độc hoặc vi khuẩn trong máu hay không, và các xét nghiệm này cũng có thể được sử dụng để kiểm tra xem gan có hoạt động bình thường hay không.

Các xét nghiệm cũng có thể được thực hiện để kiểm tra sự hiện diện hoặc vắng mặt của một số hóa chất có thể biểu thị chứng rối loạn chuyển hóa di truyền.

Các xét nghiệm khác có thể được khuyến nghị bao gồm:

• Chụp CT để kiểm tra sưng não

• Chọc dò thắt lưng - nơi một mẫu chất lỏng được lấy ra khỏi cột sống bằng kim để kiểm tra vi khuẩn hoặc vi rút

• Sinh thiết gan - nơi một mẫu mô gan nhỏ được lấy ra và kiểm tra để tìm những thay đổi tế bào đặc biệt liên quan đến hội chứng Reye

Điều trị

Nếu được chẩn đoán mắc hội chứng Reye, trẻ cần được đưa ngay vào phòng chăm sóc đặc biệt.

Điều trị nhằm mục đích giảm thiểu các triệu chứng và hỗ trợ các chức năng quan trọng của cơ thể, như thở và lưu thông máu.

Việc điều trị cũng cần thiết để bảo vệ não khỏi những tổn thương vĩnh viễn có thể gây ra do sưng não.

Thuốc có thể được đưa trực tiếp vào tĩnh mạch (tiêm tĩnh mạch), như:

• Chất điện giải và chất lỏng - để điều chỉnh mức độ muối, khoáng chất và chất dinh dưỡng, như glucose (đường), trong máu

• Thuốc lợi tiểu - thuốc giúp cơ thể loại bỏ chất lỏng dư thừa và giảm sưng trong não

• Chất giải độc amoniac - thuốc làm giảm mức độ amoniac

• Thuốc chống co giật - thuốc giúp kiểm soát cơn động kinh

Có thể sử dụng máy thở nếu trẻ cần trợ giúp về hô hấp.

Các chức năng quan trọng của cơ thể cũng sẽ được theo dõi, bao gồm nhịp tim và mạch, luồng không khí đến phổi, huyết áp và nhiệt độ cơ thể.

Khi tình trạng sưng tấy ở não đã giảm, các chức năng khác của cơ thể sẽ trở lại bình thường trong vòng vài ngày, mặc dù có thể mất vài tuần trước khi trẻ đủ khỏe để xuất viện. 

Lối sống và cách ngăn ngừa hội chứng Reye

Do có thể có mối liên hệ giữa aspirin và hội chứng Reye, chỉ nên dùng aspirin cho trẻ em dưới 16 tuổi theo lời khuyên của bác sĩ khi cảm thấy lợi ích nhiều hơn nguy cơ. Trẻ em dưới 16 tuổi cũng không nên dùng bất kỳ sản phẩm nào có chứa:

• Acid acetylsalicylic

• Acetylsalicylate

• Acid salicylic

• Salicylate

• Muối salicylat

Một số loại gel trị loét miệng và gel nha khoa có chứa muối salicylate. Không nên cho trẻ em dưới 16 tuổi dùng những loại thuốc này. Hiện nay có những sản phẩm thay thế phù hợp với độ tuổi dưới 16 - hãy hỏi ý kiến của dược sĩ trước khi dùng.