HỘI CHỨNG RUỘT KÍCH THÍCH

Tổng quan

Hội chứng ruột kích thích là tình trạng rối loạn tác động lên ruột già rất phổ biến. Các triệu chứng bao gồm chuột rút, đau bụng, chướng bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón hay cả hai. Hội chứng ruột kích thích là tình trạng mãn tính cần kiểm soát trong thời gian dài.

Chỉ một ít người mắc hội chứng ruột kích thích gặp các triệu chứng nghiêm trọng. Một số người có thể kiểm soát các triệu chứng bằng quản lý chế độ ăn, lối sống và stress. Các triệu chứng nghiêm trọng có thể được kiểm soát bằng sử dụng thuốc, tư vấn y tế.

Hội chứng ruột kích thích không gây ra tổn thương mô ruột và tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.

Triệu chứng

Các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích là khác nhau và thường xuất hiện trong một thời gian dài. Các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:

Đau bụng, chuột rút bụng hay đầy bụng liên quan tới việc đi tiêu
Thay đổi nhu động ruột, việc đi tiêu
Thay đổi tần suất đi tiêu

Các triệu chứng khác như đầy hơi, tăng khí và chất nhầy khi đi tiêu.

Chẩn đoán hội chứng ruột kích thích | Vinmec

Hội chứng ruột kích thích gây triệu chứng khó chịu ở đường tiêu hóa

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Gặp bác sĩ ngay khi bạn thay đổi thói quen đi tiêu hay có triệu chứng của tình trạng hội chứng ruột kích thích. Nó có thể báo hiệu một tình trạng nghiêm trọng hơn chẳng hạn như ung thư ruột kết. Các triệu chứng nghiêm trọng hơn bao gồm:

Sụt cân
Tiêu chảy vào ban đêm
Chảy máu trực tràng
Thiếu máu thiếu sắt
Nôn mửa không rõ nguyên nhân
Khó nuốt
Đau dai dẳng không giảm khi đi tiêu

Nguyên nhân

Nguyên nhân chính gây ra hội chứng ruột kích thích vẫn chưa rõ. Các yếu tố có thể liên quan bao gồm:

Co thắt cơ ruột. Các tế bào ở thành ruột co thắt có chức năng vận chuyển thức ăn qua đường tiêu hóa của bạn. Các cơn co thắt mạnh hơn, kéo dài hơn bình thường có thể gây ra tình trạng đầy hơi, chướng bụng và tiêu chảy. Sự co bóp của ruột yếu có thể làm chậm quá trình di chuyển của thức ăn và khiến phân khô, cứng.
Hệ thần kinh. Các bất thường về các dây thần kinh liên quan tới hệ tiêu hóa có thể khiến bạn có cảm giác khó chịu do tình trạng đầy bụng. Sự phối hợp kém giữa não và ruột có thể tạo ra những phản ứng quá mức với hệ tiêu hóa gây đau, tiêu chảy hay táo bón.
Nhiễm trùng nặng. Hội chứng ruột kích thích có thể xuất hiện sau đợt tiêu chảy trầm trọng (viêm dạ dày ruột) do vi khuẩn hay virus gây ra. Vi khuẩn phát triển quá mức ở ruột cũng có thể gây ra tình trạng này.
Stress nhất là ở giai đoạn đầu đời. Những người mắc stress vào thời thơ ấu có nguy cơ cao hơn mắc hội chứng ruột kích thích.
Những thay đổi trong hệ vi khuẩn đường ruột. Thay đổi về vi khuẩn, virus, nấm cư trú trong ruột ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe chúng ta.

Sự xuất hiện các triệu chứng

Các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích có thể xảy ra bởi:

Đồ ăn. Nhiều người có các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích tồi tệ hơn khi ăn hay uống một số thực phẩm, như lúa mì, các sản phẩm từ sữa, trái cây họ cam, đậu, bắp cải, sữa và đồ uống có gas.
Căng thẳng. Hầu hết những người mắc hội chứng ruột kích thích gặp các triệu chứng tồi tệ hơn và thường xuyên hơn trong giai đoạn bị stress. Tuy nhiên, stress chỉ làm trầm trọng hơn chứ không gây ra các triệu chứng này.

Chẩn đoán

Không có xét nghiệm nào giúp chẩn đoán chính xác hội chứng ruột kích thích. Bác sĩ sẽ hỏi về bệnh sử, khám sức khỏe và thực hiện các xét nghiệm để loại trừ các tình trạng khác chẳng hạn như bệnh celiac.

Chẩn đoán hội chứng ruột kích thích gồm các bộ tiêu chuẩn sau:

Tiêu chuẩn Rome.
Loại hội chứng ruột kích thích (Type of IBS)

Bác sĩ cũng đánh giá các triệu chứng của bạn có gợi ý một bệnh lý nào khác hay không, chẳng hạn như:

Khởi phát các triệu chứng sau 50 tuổi
Sụt cân
Chảy máu trực tràng
Sốt
Buồn nôn, nôn mửa tái phát
Đau bụng, nhất là không liên quan tới đi tiêu và vào ban đêm

Nếu bạn xuất hiện các triệu chứng này hay các phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích ban đầu không hiệu quả, bạn có thể thực hiện các xét nghiệm bổ sung.

Điều trị

Điều trị hội chứng ruột kích thích tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng để cải thiện cuộc sống của bạn.

Các triệu chứng nhẹ của hội chứng ruột kích thích thường được kiểm soát bằng quản lý căng thẳng, thay đổi chế độ ăn và lối sống. Bạn nên:

Tránh các thực phẩm gây ra triệu chứng
Ăn các thực phẩm giàu chất xơ
Uống nhiều nước
Tập luyện thể dục thể thao đều đặn
Ngủ đủ giấc

Bạn cũng cần hạn chế các thực phẩm:

Thức ăn nhiều gas. Hạn chế đồ uống có gas, có cồn hay các loại thực phẩm làm tăng khí nếu bạn bị đầy hơi.
Gluten. Nhiều nghiên cứu cho thấy những người mắc hội chứng ruột kích thích có thể giảm triệu chứng khi ngừng sử dụng gluten.
FODMAP. Nhiều người nhạy cảm với các loại carbohydrate có trong ngũ cốc, rau, trái cây và các sản phẩm từ sữa.

Nếu tình trạng của bạn ở mức độ trung bình hay nghiêm trọng, bác sĩ có thể tư vấn bạn nhằm kiểm soát trầm cảm, căng thẳng.

Ngoài ra, dựa trên các triệu chứng của bạn mà bác sĩ có thể đề nghị một số thuốc như: