LÁ KHÔI

Đặc điểm tự nhiên

Cây Khôi là một loại cây nhỏ, cao khoảng 1,5 – 2m, thân mọc thẳng đứng, rỗng xốp, ít phân nhánh hay không phân nhánh.

Lá mọc tập trung ở đầu ngọn hay các nhánh bên, kiểu mọc so le, phiến lá nguyên, mép có răng cưa nhỏ và mịn, thon ngược dài khoảng 25 - 40cm, rộng 6 -10cm, mặt trên màu xanh mịn, mặt dưới màu tím, cả 2 mặt đều có lông mịn như nhung; gân nổi hình mạng lưới, có loại 2 mặt đều là màu xanh.

Hoa mọc thành chùm, dài khoảng 10 - 15cm, hoa rất nhỏ, đường kính chỉ khoảng 2 - 3mm, màu trắng pha hồng tím, gồm 5 lá đài và 5 cánh hoa.

Quả mọng, khi chín màu đỏ.

Mùa hoa: Tháng 5 - 7, mùa quả: Tháng 7 - 9.

Có nhiều cây Khôi khác nhau, có cây như mô tả ở trên, có cây hai mặt lá đều xanh.

Kinh nghiệm thường chỉ dùng loại có lá mặt trên xanh như nhung, mặt dưới màu tím.

Cây Khôi thường mọc hoang tại những khu rừng rậm miền thượng du, vùng núi ở độ cao 400 - 1000m, ở các tỉnh như Hà Tây (Ba Vì), Thanh Hóa (Thạch Thành - Ngọc Lặc - Lang Chánh), Nghệ An (Phủ Quỳ) và Ninh Bình (Nho Quan).

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Bộ phận dùng: Lá và ngọn cành là bộ phận được sử dụng để bào chế dược liệu.

Thu hái: Dược liệu thường được thu hái vào mùa hạ.

Chế biến: Sau khi thu hái đem phơi nắng cho mềm và ủ trong râm.

Khi lá đá khô, bảo quản nơi khô ráo và thoáng mát.

Thành phần hóa học

Thành phần chính trong lá khôi là Tanin và Glycosid.

Tác dụng

+Tác dụng trong điều trị bệnh đau dạ dày, kiểm soát các triệu chứng khó chịu do bệnh gây ra như ợ hơi, ợ chua, nóng rát thượng vị, đầy bụng, khó tiêu, chướng bụng…

+Tác dụng chống viêm, làm lành các vết loét trong dạ dày, đồng thời hạn chế tình trạng tăng tiết acid trong dạ dày. Do đó, chúng giúp cải thiện tình trạng bệnh.

+Nước ép lá Khôi còn giúp tiêu diệt vi khuẩn HP gây phá hủy niêm mạc dạ dày.

+Thực nghiệm trên chuột bạch, thỏ cho thấy, lá khôi tía có tác dụng giảm nhu động ruột, giảm axit dạ dày, làm giảm sự co bóp của tim và giảm hoạt động tự nhiên của động vật thực nghiệm.

Công dụng

Lá khôi có vị chua, tính hàn và sẽ có các công dụng sau đây:

+Điều trị bệnh viêm loét dạ dày tá tràng với triệu chứng ợ hơi, ợ chua, bụng đầy trướng.

+Điều trị bệnh đau dạ dày, đau cả khi đói hoặc no.

+Điều trị đau dạ dày có thể trạng sút kém, mệt mỏi, đau vùng thượng vị lan ra hau bên sườn.

+Điều trị mẩn ngứa, mề đay và dị ứng.

+Điều trị chứng mẩn ngứa, mề đay do huyết trệ.

+Hỗ trợ điều trị bệnh thấp khớp.

+Điều trị viêm phế quản, viêm họng.

+Điều trị ghẻ lở.

+Hỗ trợ điều trị bệnh lý về dạ dày.

Liều dùng

Lá khôi được dùng ở dạng sắc hoặc dùng ngoài. Liều dùng tham khảo: 40 – 80g/ ngày.

Lưu ý khi sử dụng

+Theo nhận định của Viện Y học Cổ truyền, khi áp dụng chữa bệnh cho một số trường hợp đau dạ dày, người ta thấy rằng: Với liều 100g lá Khôi trở xuống uống hằng ngày thì có thể từ đỡ đau đến hết đau, bệnh nhân ăn ngủ tốt. Nhưng nếu sử dụng tăng liều 250g/ngày thì lại khiến cho bệnh nhân mệt mỏi, người uể oải, da tái xanh.

+Các nghiên cứu hiện đại về cây khôi tía còn nhiều hạn chế, vì vậy hầu hết bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc này đều có nguồn gốc và được sử dụng trong phạm vi nhân dân. Để tránh áp dụng bài thuốc không có hiệu quả, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.