LẬU

Bệnh lậu là gì?

Lậu là một bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục (STI). Bệnh do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra. Nó có xu hướng tấn công vào các vùng ấm, ẩm ướt của cơ thể, ví dụ:

• niệu đạo (ống dẫn nước tiểu từ bàng quang)

• mắt

• họng

• âm đạo

• hậu môn

• các bộ phận thuộc cơ quan sinh dục nữ (ống dẫn trứng, cổ tử cung và tử cung)

Bệnh lậu lây truyền từ người này sang người khác thông qua quan hệ tình dục bằng miệng, hậu môn hoặc âm đạo mà không sử dụng bao cao su hoặc các phương pháp phòng ngừa khác . Các biện pháp bảo vệ tốt nhất chống lại sự lây nhiễm của bệnh là hạn chế quan hệ tình dục, sử dụng bao cao su hoặc phương pháp bảo vệ thích hợp .

Triệu chứng

Các triệu chứng thường xảy đến trong vòng 2 đến 14 ngày sau khi bị phơi nhiễm. Tuy nhiên, một số người mắc bệnh lậu lại không bao giờ xuất hiện những triệu chứng rõ ràng.

Cần lưu ý rằng một người bị bệnh lậu không có triệu chứng, còn được gọi là người mang mầm bệnh không triệu chứng, vẫn có thể lây bệnh cho người khác. Người mang bệnh lậu có khả năng lây truyền cho người khác cao hơn khi họ không có các triệu chứng rõ ràng.

Các triệu chứng ở nam giới 

Nam giới có thể không xuất hiện các triệu chứng đáng chú ý đến khi đã mắc bệnh được vài tuần. Một số người còn không bao giờ phát triển các triệu chứng.

Thông thường, các triệu chứng bắt đầu xuất hiện một tuần sau khi lây truyền. Triệu chứng đầu tiên dễ nhận thấy ở nam giới thường là cảm giác nóng rát hoặc đau khi đi tiểu.

Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể bao gồm:

• Đi tiểu nhiều hoặc tiểu gấp

• tiết dịch giống như mủ (hoặc giọt nước) từ dương vật (có màu trắng, vàng, xám hoặc xanh lục)

• sưng hoặc đỏ ở đầu dương vật

• sưng hoặc đau tinh hoàn

• đau họng dai dẳng

Trong một số trường hợp hiếm gặp, bệnh lậu có thể gây tổn thương liên tục cho cơ thể, đặc biệt là niệu đạo và tinh hoàn. Tình trạng này sẽ tiếp tục tồn tại trong cơ thể một vài tuần sau khi các triệu chứng đã được chữa khỏi.

Các cơn đau còn có thể lan đến trực tràng.

Các triệu chứng ở nữ giới

Nhiều phụ nữ không xuất hiện bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào của bệnh lậu. Nếu có triệu chứng đi chăng nữa, xu hướng chung thường là nhẹ hoặc tương tự với các bệnh khác, khiến chúng khó bị nhận ra hơn.

Các triệu chứng bệnh lậu có thể giống như nấm âm đạo thông thường hoặc nhiễm khuẩn.

Các triệu chứng bao gồm:

• tiết dịch từ âm đạo (lỏng, màu kem hoặc xanh nhạt)

• đau hoặc buốt khi tiểu

• đi tiểu thường xuyên 

• kinh nguyệt ra nhiều hơn hoặc xuất huyết âm đạo

• viêm họng

• đau khi quan hệ tình dục

• đau nhói ở bụng dưới

• sốt

Xét nghiệm

Bệnh lậu có thể được chẩn đoán bằng một số phương pháp khác nhau. Thông thường, bác sĩ sẽ lấy dịch ở khu vực xuất hiện các triệu chứng (dương vật, âm đạo, trực tràng hoặc cổ họng) bằng một miếng gạc và đặt lên trên lam kính.

Nếu nghi ngờ nhiễm trùng đã lan đến khớp hoặc máu, bác sĩ sẽ lấy mẫu máu để thực hiện nuôi cấy hoặc dùng kim rút dịch từ khớp ra để kiểm tra.

Sau khi đã hoàn tất việc lấy mẫu, chất nhuộm được tẩm vào mẫu để kiểm tra dưới kính hiển vi. Nếu các tế bào phản ứng với chất nhuộm, kết quả cho ra sẽ là dương tính với bệnh lậu. Phương pháp này được thực hiện tương đối nhanh chóng và dễ dàng, tuy nhiên nó không mang lại sự chắc chắn tuyệt đối. 

Phương pháp thứ hai cũng lấy mẫu tương tự như phương pháp đầu tiên, tuy nhiên ở phương pháp này, mẫu được đặt vào một loại đĩa đặc biệt dùng để nuôi cấy vi khuẩn. Nó sẽ được ủ ở điều kiện sinh trưởng lý tưởng trong vài ngày. Những đốm khuẩn sẽ xuất hiện trên đĩa nuôi cấy nếu bệnh nhân dương tính với vi khuẩn lậu.

Kết quả ban đầu sẽ có trong vòng 24 giờ. Tuy nhiên kết quả xét nghiệm chi tiết phải cần đến 3 ngày.

Biến chứng

Phụ nữ có nguy cơ mắc phải các biến chứng lâu dài nếu không được chữa trị cao hơn nam giới. Sau khi ủ bệnh một thời gian, vi khuẩn có thể xâm nhập vào các bộ phận của hệ sinh dục bao gồm tử cung, ống dẫn trứng và buồng trứng.

Biến chứng có tên là bệnh viêm vùng chậu (PID), biến chứng này có thể gây ra những cơn đau mãn tính cũng như các thương tổn ở cơ quan sinh sản. PID còn có thể xuất hiện ở những bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục khác.

Ngoài ra, ống dẫn trứng có thể bị tắc hoặc để lại vết sẹo, tình trạng này gây khó dễ cho việc mang thai trong tương lai cũng như có khả năng gây ra biến chứng mang thai ngoài tử cung. Mang thai ngoài tử cung là khi trứng đã thụ tinh làm tổ bên ngoài tử cung, gây nguy hiểm cho thai phụ.

Bệnh lậu cũng có thể truyền sang trẻ sơ sinh trong khi lâm bồn.

Ở nam giới, bệnh lậu có thể gây ra sẹo ở niệu đạo. Ngoài ra bệnh còn có khả năng tạo thành một ổ áp xe gây đau đớn bên trong dương vật. Điều này làm suy yếu khả năng sinh sản hoặc thậm chí gây vô sinh.

Khi bệnh lậu đã lan vào máu, viêm khớp , tổn thương van tim, viêm màng não hoặc viêm tủy sống là các biến chứng có thể xảy ra. Đây là những tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng với sức khỏe bệnh nhân.

Điều trị bệnh lậu

Hiện nay bệnh lậu có thể chữa khỏi bằng các thuốc kháng sinh hiện hành. 

Biện pháp chữa khỏi tại nhà và sử dụng thuốc không kê đơn (OTC)

Không có biện pháp điều trị tại nhà hoặc thuốc không kê đơn nào có thể điều trị khỏi bệnh lậu. Bất kỳ ai cho rằng bản thân có thể đã bị lây nhiễm bệnh nên sớm tìm kiếm sự giúp đỡ của bác sĩ.

Thuốc kháng sinh

Bệnh lậu thường được điều trị bằng cách tiêm kháng sinh ceftriaxone một lần vào mông và uống một liều azithromycin  duy nhất. Sau khi dùng thuốc kháng sinh, các triệu chứng sẽ thuyên giảm trong vòng vài ngày.

Sự xuất hiện của các chủng vi khuẩn lậu kháng kháng sinh là một thách thức ngày càng lớn cho y học. Những trường hợp mắc chủng lậu kháng thuốc cần được áp dụng phác đồ điều trị dài hơn, thường là liệu trình 7 ngày sử dụng một loại kháng sinh theo đường uống hoặc sử dụng liệu pháp kép với hai loại kháng sinh khác nhau.

Thuốc kháng sinh sử dụng cho liệu trình kéo dài được uống một hoặc hai lần mỗi ngày. Một số loại kháng sinh phổ biến được tin dùng là azithromycin và doxycycline.

Các nhà khoa học đang nghiên cứu phát triển vắc-xin để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh lậu.

Phòng tránh bệnh lậu

Cách an toàn nhất để phòng tránh bệnh lậu hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác là tránh quan hệ tình dục. Nếu quan hệ tình dục, hãy luôn sử dụng bao cao su hoặc các phương pháp bảo vệ khác.

Điều quan trọng là phải cởi mở với bạn tình, xét nghiệm thường xuyên và tìm hiểu xem họ đã được xét nghiệm hay chưa.

Nếu bạn tình có bất kỳ triệu chứng nào, hãy tránh quan hệ tình dục dưới bất kì hình thức nào. Yêu cầu họ tìm kiếm chăm sóc y tế để loại trừ mọi rủi ro có thể xảy ra.

Bạn có nguy cơ mắc bệnh lậu cao hơn nếu đã từng bị lậu hoặc bất kỳ bệnh lây truyền qua đường tình dục nào khác. Bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu đã quan hệ với nhiều người hoặc có bạn tình mới.

Phải làm gì nếu mắc bệnh lậu

Nếu cho rằng bản thân có thể đã mắc bệnh lậu, cần tránh ngay bất kì hình thức quan hệ tình dục nào. Bạn cũng nên sớm liên hệ với bác sĩ.

Khi đi khám, hãy chuẩn bị trả lời các câu hỏi sau:

• chi tiết các triệu chứng 

• đã quan hệ tình với ai

• cung cấp thông tin liên hệ của những người đã quan hệ trước đây để các nhân viên y tế công cộng có thể liên hệ với họ một cách ẩn danh thay mặt cho bạn

Nếu bạn vẫn còn giữ liên lạc với bạn tình của mình, hãy khuyên họ đi xét nghiệm ngay lập tức.

Nếu bạn đang sử dụng thuốc kháng sinh, cần phải sử dụng đủ liệu trình của toa thuốc để đảm bảo rằng bệnh được điều trị khỏi hoàn toàn. Việc cắt ngắn quá trình sử dụng kháng sinh so với chỉ định sẽ làm khả năng vi khuẩn kháng thuốc.

Bạn cần được tái khám sau 1 đến 2 tuần để xem bệnh đã khỏi hẳn hay chưa.

Nếu kết quả xét nghiệm âm tính và bạn tình không bị lây bệnh, bạn có thể quan hệ tình dục bình thường.