LIỆT TỨ CHI

Liệt tứ chi là tình trạng liệt cả tay và chân, mất chức năng vận động bình thường. Còn được gọi là chứng liệt nửa người, dấu hiệu này có thể là một triệu chứng của một trong số các nguyên nhân cơ bản xảy ra.

Mặc dù mất chức năng cánh tay và chân có thể gây suy nhược nghiêm trọng, nhưng việc hiểu rõ nguồn gốc của chứng liệt tứ chi kết hợp đánh giá bởi một nhà thần kinh học có thể giúp bạn tìm ra các lựa chọn điều trị hiệu quả.

Các loại liệt tứ chi

Có một số dạng liệt tứ chi khác nhau, mỗi dạng có tác động riêng lên cơ thể:

Liệt tứ chi một phần hoặc không hoàn toàn đề cập đến tình trạng yếu nhưng không liệt toàn bộ ở tay và chân.
Mặt khác, liệt hoàn toàn là tình trạng mất kiểm soát toàn bộ cơ bắp ở tay và chân.

Tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản, liệt tứ chi cũng có thể là tạm thời (có nghĩa là khả năng kiểm soát cơ có thể hồi phục) hoặc vĩnh viễn (có nghĩa là tình trạng tê liệt sẽ không giảm bớt).

Liệt tứ chi xảy ra khi:

Cơ co cứng: Điều này làm cho cơ bắp tăng trương lực và co thắt hoặc giật, đặc biệt là khi bị kéo căng.
Nhão cơ: cơ mất chức năng co giãn

Nguyên nhân

Một số vấn đề sức khỏe có thể gây ra liệt tứ chi. Một số nguyên nhân đó bao gồm:

Chấn thương tủy sống (SCI) ở vùng cổ: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra liệt tứ chi. tủy sống là một cấu trúc dài mà đi từ não xuống đến cột sống thắt lưng và giúp chuyển tiếp tín hiệu từ não với phần còn lại của cơ thể. Các chấn thương chẳng hạn như ngã, tai nạn xe hơi,… có thể làm hỏng dây và các cấu trúc bao quanh nó cũng như làm thay đổi chức năng cơ.
Đột quỵ: Tình trạng suy nhược này xảy ra khi dòng máu đến não hoặc tủy sống bị tắc nghẽn, khiến các mô trong khu vực bị thiếu oxy và cuối cùng là tử vong. Trong khi đột quỵ não thường gây ra yếu ở một bên của cơ thể thì đột quỵ tủy sống ở vùng cổ có thể dẫn đến tê liệt ở cả hai tay và chân.
Bại não: Chứng liệt tứ chi ở trẻ sơ sinh thường được cho là do rối loạn này gây ra, bắt nguồn từ việc não bị tổn thương khi trẻ còn trong tử cung hoặc trong quá trình chuyển dạ. Điều này thường xuyên khiến các chi trở nên mềm nhũn hoặc co cứng. Chúng có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng đáp ứng các mốc vận động bình thường của trẻ.

Liệt tứ chi thường xảy ra do các chấn thương tủy sống vùng cổ

Thông thường, một số tình trạng khác cũng có thể là nguyên nhân gây ra chứng liệt tứ chi. Chúng bao gồm hội chứng Guillain-Barre, tiếp xúc với nọc độc, chất độc, hoặc bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS). Mặc dù những tình trạng này ít phổ biến hơn, nhưng chúng có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng ở cả tứ chi và các vị trí khác trên cơ thể.

Triệu chứng

Dấu hiệu nhận biết của bệnh liệt tứ chi là yếu toàn bộ hoặc không hoàn toàn cả tay và chân. Điều này có thể biểu hiện dưới dạng co cứng, khiến các cơ có âm lực cực cao và co lại một cách không chủ ý khi cử động hoặc kéo căng. Nó cũng có thể làm cho cánh tay và chân bị mềm và teo đi, gây khó khăn cho việc co hoặc kích hoạt các cơ.

Tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản của chứng liệt tứ chi, một số triệu chứng khác cũng có thể xuất hiện. Trẻ bại não thường gặp khó khăn trong việc nói, nuốt và có thể không thể ngồi, đứng hoặc đi mà không có sự trợ giúp. Chúng cũng có thể gặp khó khăn trong việc tiêu hóa hoặc kiểm soát chức năng ruột, bàng quang và thường được chẩn đoán là bị khuyết tật học tập.

Ngoài chứng liệt tứ chi, những người bị chấn thương tủy sống thường xuyên bị rối loạn chức năng ruột hoặc bàng quang và có nguy cơ cao bị các biến chứng tim, phổi. Một số thậm chí cần hỗ trợ cơ học để thở.

Tương tự, những người bị đột quỵ tủy sống thường xuyên gặp khó khăn trong việc kiểm soát ruột hoặc bàng quang. Điều này có thể kèm theo tê hoặc ngứa ran ở tứ chi, đau cổ hoặc lưng dữ dội, rối loạn chức năng tình dục hoặc không thể cảm nhận được nhiệt độ nóng lạnh.

Chẩn đoán

Nhận được chẩn đoán chính xác là rất quan trọng để hiểu và điều trị chứng liệt tứ chi.

Bước đầu tiên là đánh giá kỹ lưỡng bởi bác sĩ thần kinh hoặc nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chuyên biệt. Thông thường, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ thực hiện một cuộc kiểm tra toàn diện bao gồm đánh giá sức mạnh cánh tay và chân, kiểm tra phản xạ và đánh giá khả năng thực hiện các chuyển động đơn giản.
Chẩn đoán hình ảnh, như chụp X-quang, CT scan hoặc MRI, cũng thường được chỉ định để xác định bất kỳ bất thường nào trong não hoặc tủy sống.
Có thể cần phải lấy máu xét nghiệm để đánh giá một số vấn để của sự hiện diện các chất độc hại.

Điều trị

Các lựa chọn điều trị cho chứng liệt tứ chi khác nhau dựa trên nguyên nhân gây ra tình trạng yếu ngay từ đầu:

Đột quỵ tủy sống do thiếu máu cục bộ, trong đó tắc nghẽn làm ngừng dòng máu bình thường trong động mạch. Thông thường, một loại thuốc được gọi là chất kích hoạt plasminogen mô (t-PA), giúp phá vỡ sự tắc nghẽn để cải thiện chứng liệt tứ chi của bạn.
Trong đột quỵ xuất huyết, trong đó một mạch máu bị rò rỉ hoặc vỡ, có thể cần can thiệp phẫu thuật để hỗ trợ mạch bị suy yếu hoặc để kiểm soát chảy máu. Ngoài ra, vật lý trị liệu hoặc các hoạt động vận động thường xuyên có thể cần thiết để giúp phục hồi cử động và tối đa hóa chức năng các chi.

Sau khi bị chấn thương tủy sống, một số loại thuốc như methylprednisolone có thể được sử dụng ngay lập tức để giúp giảm tổn thương dây thần kinh. Các thiết bị trợ giúp cũng có thể được bác sĩ đề nghị sử dụng nhằm phục vụ các hoạt động hàng ngày như tắm, thay quần áo hoặc di chuyển dễ dàng hơn.

Tương tự, ảnh hưởng của bệnh bại não thường là vĩnh viễn và các phương pháp điều trị tập trung vào việc kiểm soát tình trạng bệnh bằng liệu pháp vật lý, nghề nghiệp và ngôn ngữ được sử dụng để cải thiện khả năng hoạt động.