LỒNG RUỘT

Tổng quan

Lồng ruột là một tình trạng nghiêm trọng trong đó một phần của ruột trượt vào một phần liền. Tình trạng lồng vào nhau này thường gây chặn thực phẩm hoặc chất lỏng đi qua. Lồng ruột cũng cắt đứt nguồn cung cấp máu cho phần ruột bị ảnh hưởng. Điều này có thể dẫn đến rách ruột (thủng), nhiễm trùng và chết mô ruột.

Lồng ruột là nguyên nhân phổ biến nhất gây tắc ruột ở trẻ em dưới 3 tuổi. Nguyên nhân của hầu hết các trường hợp lồng ruột ở trẻ em là không rõ. Mặc dù lồng ruột hiếm gặp ở người lớn, nhưng hầu hết các trường hợp lồng ruột ở người lớn là kết quả của một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn, chẳng hạn như một khối u.

Ở trẻ em, ruột thường có thể được đẩy trở lại vị trí bình thường bằng một thủ thuật nhỏ. Ở người lớn, phẫu thuật thường được chỉ định để khắc phục vấn đề.

Tình trạng lồng ruột

Triệu chứng

Trẻ em

Dấu hiệu đầu tiên của lồng ruột ở một trẻ sơ sinh khỏe mạnh có thể xuất hiện đột ngột, khóc to do đau bụng. Trẻ sơ sinh bị đau bụng có thể kéo đầu gối vào ngực khi trẻ khóc.

Cơn đau lồng ruột đến và đi, ban đầu thường từ 15 đến 20 phút một lần. Những cơn đau này kéo dài hơn và xảy ra thường xuyên hơn theo thời gian.

Các dấu hiệu và triệu chứng thường xuyên khác của lồng ruột bao gồm:

• Phân có lẫn máu và chất nhầy - đôi khi được gọi là currant jelly stool

• Nôn mửa

• Một khối u ở bụng

• Yếu ớt hoặc thiếu năng lượng

• Bệnh tiêu chảy

Không phải ai cũng gặp tất cả các triệu chứng. Một số trẻ không có triệu chứng đau rõ ràng, và một số trẻ không đi ngoài ra máu hoặc có khối u ở bụng. Một số trẻ lớn hơn bị đau nhưng không có các triệu chứng khác.

Người lớn

Vì bệnh lồng ruột hiếm gặp ở người lớn và các triệu chứng của tình trạng này thường trùng lặp với các triệu chứng của các rối loạn khác nên việc xác định sẽ khó khăn hơn. Triệu chứng phổ biến nhất là cơn đau bụng đến và đi. Buồn nôn và nôn cũng có thể xảy ra. Đôi khi mọi người gặp các triệu chứng trong nhiều tuần trước khi tìm kiếm sự chăm sóc y tế.

Lồng ruột khiến trẻ đau đớn, quấy khóc

Nguyên nhân

Ruột của bạn có hình dạng giống như một ống dài. Trong lồng ruột, một phần của ruột - thường là ruột non - trượt vào bên trong phần liền kề. Điều này đôi khi được gọi là “kính thiên văn” vì nó tương tự như cách một kính thiên văn có thể thu gọn trượt lại với nhau.

Trong một số trường hợp ở người lớn, lồng ruột là do sự bất thường trong ruột, chẳng hạn như polyp hoặc một khối u (khởi điểm). Các cơn co thắt bình thường của ruột xuất phát từ khởi điểm, kéo nó và niêm mạc của ruột vào phần phía trước. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, không xác định được nguyên nhân gây lồng ruột.

Trẻ em

Trong phần lớn các trường hợp lồng ruột ở trẻ em, nguyên nhân là không biết rõ. Bởi vì lồng ruột dường như xảy ra thường xuyên hơn vào mùa thu và mùa đông và vì nhiều trẻ em mắc bệnh này cũng có các triệu chứng giống như bệnh cúm, một số người nghi ngờ vi-rút có thể đóng một vai trò nào đó trong bệnh lý này. Đôi khi, khởi điểm có thể được xác định là nguyên nhân của tình trạng này - thường gặp nhất khởi điểm là một túi trong niêm mạc ruột non (Meckel's diverticulum).

Người lớn

Ở người lớn, lồng ruột thường là hậu quả của một tình trạng hoặc thủ thuật y tế, bao gồm:

• Polyp hoặc khối u

• Mô giống sẹo trong ruột (dính ruột)

• Phẫu thuật cắt dạ dày hoặc phẫu thuật khác trên đường ruột

• Viêm do các bệnh như bệnh Crohn

Biến chứng

Lồng ruột có thể cắt đứt nguồn cung cấp máu cho phần ruột bị ảnh hưởng. Nếu không được điều trị, thiếu máu sẽ làm chết các mô của thành ruột. Mô chết có thể dẫn đến rách (thủng) thành ruột, có thể gây nhiễm trùng niêm mạc khoang bụng (viêm phúc mạc).

Viêm phúc mạc là một tình trạng đe dọa tính mạng cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm phúc mạc bao gồm:

• Đau bụng

• Sưng bụng

• Sốt

• Nôn mửa

Viêm phúc mạc có thể khiến con bạn bị sốc. Các dấu hiệu và triệu chứng của sốc bao gồm:

• Da lạnh, có thể tái nhợt hoặc xám

• Mạch yếu và nhanh

• Hơi thở bất thường có thể chậm và nông hoặc rất nhanh

• Lo lắng hoặc kích động

• Cảm giác bơ phờ 

• Trẻ bị sốc có thể còn ý thức hoặc bất tỉnh. Nếu bạn nghi ngờ con mình bị sốc, hãy đến cơ sở y tế để được cấp cứu ngay lập tức.

Lồng ruột có thể gây biến chứng nguy hiểm

Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách tìm hiểu tiền sử về các triệu chứng của vấn đề. Bệnh nhân có thể sờ thấy khối u hình xúc xích ở bụng. Để xác nhận chẩn đoán, bác sĩ có thể yêu cầu:

• Siêu âm hoặc xét nghiệm hình ảnh bụng khác. Siêu âm, chụp X-quang hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) có thể phát hiện tắc ruột do lồng ruột. Hình ảnh thường sẽ hiển thị một "mắt bò", đại diện cho ruột cuộn trong ruột. Xét nghiệm hình ảnh bụng cũng có thể cho thấy nếu ruột đã bị rách (thủng).

Điều trị

Điều trị lồng ruột thường được xem như là một cấp cứu y tế. Chăm sóc y tế khẩn cấp là cần thiết để tránh mất nước nghiêm trọng và sốc, cũng như ngăn ngừa nhiễm trùng có thể xảy ra khi một phần ruột chết vì thiếu máu.

Các lựa chọn điều trị cho chứng lồng ruột có thể bao gồm:

• Thuốc cản quang hòa tan trong nước hoặc rửa ruột enema. Đây vừa là một quy trình chẩn đoán vừa là phương pháp điều trị. Nếu áp dụng phương pháp rửa ruột có tác dụng, thường không cần điều trị thêm. Phương pháp điều trị này thực sự có thể khắc phục chứng lồng ruột lên đến 90% ở trẻ em và không cần điều trị thêm. Nếu ruột bị rách (thủng lỗ), không thể sử dụng thủ thuật này.

Lồng ruột có nguy cơ tái phát tới 20% và việc điều trị sẽ phải lặp lại. Điều quan trọng là bác sĩ phẫu thuật phải được tư vấn ngay cả khi đã có kế hoạch điều trị bằng rửa ruột. Điều này là do nguy cơ nhỏ bị rách hoặc vỡ ruột với thủ thuật này.

• Phẫu thuật. Nếu ruột bị rách, nếu biện pháp thụt tháo không thành công trong việc khắc phục vấn đề hoặc nếu khởi điểm là nguyên nhân dẫn đến tắc ruột, thì phẫu thuật là cần thiết. Bác sĩ phẫu thuật sẽ giải phóng phần ruột bị mắc kẹt, thông tắc và nếu cần thiết, loại bỏ các mô ruột nào đã chết. Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính cho người lớn và những người bị bệnh nặng.

Trong một số trường hợp, lồng ruột có thể xuất hiện tạm thời và tự khỏi mà không cần điều trị.