MẤT KHỨU GIÁC

Hầu hết chúng ta coi khứu giác là điều hiển nhiên. Nhưng bạn đã bao giờ nghĩ sẽ như thế nào nếu không thể ngửi thấy một thứ gì đó? Mất hoàn toàn khứu giác được gọi là mất khứu giác. Nếu không có khứu giác, thức ăn có vị khác, bạn không thể ngửi thấy hương thơm của một bông hoa, và bạn có thể cảm thấy mình đang ở trong một tình huống nguy hiểm. Ví dụ, nếu không có khả năng phát hiện mùi, bạn sẽ không ngửi thấy rò rỉ khí gas, khói từ đám cháy hoặc sữa bị chua.

Rối loạn vị giác và khứu giác khiến hàng trăm nghìn người Mỹ đến bác sĩ mỗi năm. May mắn thay, đối với hầu hết mọi người, mất khứu giác là một phiền toái tạm thời do nghẹt mũi nghiêm trọng do cảm lạnh. Khi cảm lạnh hết, khứu giác của một người sẽ trở lại. Nó cũng có thể là một triệu chứng của COVID-19.

Nhưng đối với một số người, bao gồm nhiều người cao tuổi, việc mất khứu giác có thể kéo dài. Ngoài ra, mất khứu giác có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn. Bất kỳ vấn đề nào liên quan đến khứu giác đều nên liên hệ bác sĩ để kiểm tra.

Khái niệm cơ bản về mùi

Khứu giác của một người được thúc đẩy bởi một số quá trình nhất định. Đầu tiên, một phân tử được giải phóng từ một chất (chẳng hạn như hương thơm từ hoa) phải kích thích các tế bào thần kinh đặc biệt (gọi là tế bào khứu giác) ở trên cao trong mũi. Các tế bào thần kinh này sau đó sẽ gửi thông tin đến não, nơi mùi cụ thể được xác định. Bất cứ điều gì cản trở các quá trình này, chẳng hạn như nghẹt mũi, tắc mũi hoặc tổn thương các tế bào thần kinh, đều có thể dẫn đến mất khứu giác.

Khả năng ngửi cũng ảnh hưởng đến khả năng nếm của chúng ta. Nếu không có khứu giác, vị giác của chúng ta chỉ có thể phát hiện một vài hương vị và điều này có thể ảnh hưởng đến các hoạt động trong cuộc sống.

Nguyên nhân gây bệnh mất khứu giác

Nghẹt mũi do cảm lạnh, dị ứng, nhiễm trùng xoang hoặc chất lượng không khí kém là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra chứng mất khứu giác. Các nguyên nhân khác bao gồm:

• Polyp mũi - khối u nhỏ không phải ung thư trong mũi và các xoang chặn đường mũi.

• Tổn thương mũi và dây thần kinh khứu giác do phẫu thuật hoặc chấn thương đầu.

• Tiếp xúc với hóa chất độc hại, chẳng hạn như thuốc trừ sâu hoặc dung môi.

• Một số loại thuốc, bao gồm thuốc kháng sinh, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống viêm, thuốc tim và các loại thuốc khác.

• Lạm dụng cocain.

• Tuổi già. Giống như thị giác và thính giác, khứu giác của bạn có thể trở nên yếu hơn khi bạn già đi. Trên thực tế, khứu giác của một người nhạy bén nhất ở độ tuổi từ 30 đến 60 và bắt đầu suy giảm sau 60 tuổi.

• Một số tình trạng sức khỏe khác, chẳng hạn như bệnh Alzheimer, bệnh Parkinson, bệnh đa xơ cứng, thiếu hụt dinh dưỡng, tình trạng bẩm sinh và rối loạn nội tiết tố.

• Xạ trị ung thư đầu và cổ.

Triệu chứng mất khứu giác

Một số người bị chứng mất khứu giác nhận thấy sự thay đổi trong cách ngửi của mọi thứ. Ví dụ, những thứ quen thuộc bắt đầu thiếu mùi. Đây cũng là dấu hiệu rõ ràng nhất của chứng mất khứu giác.

Chẩn đoán mất khứu giác

Nếu bạn cảm thấy mất khứu giác không do cảm lạnh, dị ứng hoặc tình trạng không thuyên giảm sau một hoặc hai tuần, hãy nói với bác sĩ của bạn. Bác sĩ có thể quan sát bên trong mũi của bạn bằng một dụng cụ đặc biệt để xem liệu một khối u có làm suy giảm khả năng ngửi hoặc có bị nhiễm trùng hay không.

Có thể cần kiểm tra thêm bởi bác sĩ chuyên về các vấn đề về mũi và xoang - bác sĩ tai mũi họng (ENT) - có thể cần thiết để xác định nguyên nhân gây ra chứng mất khứu giác. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn chụp CT để xác định rõ ràng hơn tình trạng bệnh.

Điều trị bệnh mất khứu giác

Nếu nghẹt mũi do cảm lạnh hoặc dị ứng là nguyên nhân gây ra chứng mất khứu giác, thường không cần điều trị và vấn đề này sẽ tự thuyên giảm. Việc sử dụng thuốc thông mũi không kê đơn trong thời gian ngắn có thể làm thông mũi để bạn có thể thở dễ dàng hơn. Tuy nhiên, nếu tình trạng tắc nghẽn trở nên tồi tệ hoặc không biến mất sau vài ngày, hãy đến gặp bác sĩ. Bạn có thể bị nhiễm trùng và cần dùng thuốc kháng sinh, một số tình trạng bệnh lý khác cũng có thể là nguyên nhân gây mất khứu giác cần được điều trị trước.

Nếu mất khứu giác do khối u, có thể cần phẫu thuật để loại bỏ chúng và  lấy lại khứu giác của bạn.

Nếu bạn nghi ngờ một loại thuốc đang ảnh hưởng đến khứu giác, hãy liên hệ với bác sĩ và xem liệu có các lựa chọn điều trị nào khác không ảnh hưởng đến khả năng ngửi hay không. Tuy nhiên, đừng bao giờ ngừng dùng thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.

Đôi khi một người sẽ lấy lại khứu giác một cách tự nhiên và nó không phải lúc nào cũng có thể điều trị được, đặc biệt nếu nguyên nhân là do tuổi tác. Nhưng có những bước sau có thể thực hiện để làm cho cuộc sống không có mùi dễ chịu hơn và an toàn hơn. Ví dụ, đặt các thiết bị báo cháy và báo động khói trong nhà, văn phòng và cẩn thận hơn với thức ăn thừa. Nếu bạn có bất kỳ nghi ngờ nào về độ an toàn của thực phẩm, đừng ăn nó.

Sử dụng các thiết bị báo động khói đối với người mất khứu giác để xác định nguy hiểm do hỏa hoạn gây ra

Nếu hút thuốc, hãy bỏ thuốc lá. Hút thuốc có thể ảnh hưởng các giác quan của bạn, bao gồm cả khứu giác.