PHẪU THUẬT BẮC CẦU MẠCH VÀNH

Tổng quan

Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành nhằm chuyển hướng của dòng máu tại vị trí động mạch bị tắc hoàn toàn hay một phần trong tim của bạn. Quy trình này bao gồm việc lấy một mạch máu khỏe mạnh từ chân, cánh tay hoặc ngực của bạn sau đó nối nó tại vị trí bên dưới và bên trên ở động mạch bị tắc nghẽn. Từ đó tạo ra một con đường mới giúp cải thiện lưu lượng máu đến cơ tim.

Phẫu thuật bắc cầu mạch vành không thể chữa khỏi bệnh lý tim gây ra tắc nghẽn, chẳng hạn như xơ vữa động mạch hoặc bệnh mạch vành. Tuy nhiên, nó có thể làm dịu các triệu chứng, chẳng hạn như đau ngực và khó thở. Đối với một số người, thủ thuật này có thể cải thiện chức năng tim và giảm nguy cơ tử vong vì bệnh tim.

Tại sao cần thực hiện

Phẫu thuật bắc cầu mạch vành là một trong những lựa chọn điều trị nếu bạn bị tắc nghẽn động mạch tim.

Bác sĩ có thể cân nhắc nếu:

• Bạn bị đau ngực dữ dội do một số động mạch cung cấp cơ tim bị thu hẹp, khiến cơ bị thiếu máu khi vận động nhẹ hoặc khi nghỉ ngơi.

• Bạn có nhiều hơn một động mạch vành bị tắc nghẽn và buồng bơm chính của tim (tâm thất trái) không hoạt động tốt.

• Động mạch vành chính bên trái của bạn bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn nghiêm trọng. Động mạch này cung cấp phần lớn máu cho tâm thất trái.

• Bạn bị tắc nghẽn động mạch không thể điều trị bằng thủ thuật làm phồng một quả bóng nhỏ để mở rộng động mạch (nong động mạch).

• Bạn đã từng phẫu thuật tạo hình động mạch trước đó hoặc đặt một ống lưới thép nhỏ (stent) để giữ động mạch mở nhưng không thành công. Hoặc bạn đã đặt stent, nhưng động mạch lại bị thu hẹp.

Phẫu thuật bắc cầu mạch vành cũng có thể được thực hiện trong các tình huống khẩn cấp, chẳng hạn như đau tim, nếu bạn không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.

Ngay cả với phẫu thuật bắc cầu mạch vành, bạn sẽ cần thay đổi lối sống sau khi phẫu thuật. Thuốc được kê đơn thường xuyên sau khi phẫu thuật bắc cầu mạch vành để giúp giảm cholesterol trong máu, giảm nguy cơ hình thành cục máu đông và giúp tim của bạn hoạt động tốt nhất có thể.

Rủi ro

Vì phẫu thuật bắc cầu mạch vành là một phẫu thuật tim hở, bạn có thể gặp các biến chứng trong hoặc sau khi làm thủ thuật. Các biến chứng có thể xảy ra bao gồm:

• Chảy máu

• Nhịp tim không đều

• Nhiễm trùng vết thương ở ngực

• Mất trí nhớ hoặc khó suy nghĩ rõ ràng, thường cải thiện trong vòng 6 - 12 tháng

• Vấn đề về thận

• Đột quỵ

• Đau tim, nếu cục máu đông vỡ ra ngay sau khi phẫu thuật

Nguy cơ mắc phải các biến chứng của bạn nói chung là thấp, nhưng nó phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của bạn trước khi phẫu thuật. Nguy cơ biến chứng của bạn cao hơn nếu phẫu thuật được thực hiện như một thủ tục khẩn cấp hoặc nếu bạn mắc các bệnh lý khác, chẳng hạn như khí phế thũng, bệnh thận, tiểu đường hoặc tắc nghẽn động mạch ở chân.

Bạn cần chuẩn bị như thế nào?

Bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể cho bạn về các hoạt động cần hạn chế và thay đổi chế độ ăn uống, các loại thuốc mà bạn nên sử dụng trước khi phẫu thuật.

Lên kế hoạch để có thể được hỗ trợ sau khi phẫu thuật diễn ra. Sẽ mất khoảng 4 - 6 tuần để bạn hồi phục đến mức có thể tiếp tục lái xe, trở lại làm việc và thực hiện các công việc hàng ngày.

Quá trình thực hiện

Trước khi làm thủ thuật

Nếu phẫu thuật bắc cầu mạch vành của bạn không được thực hiện khẩn cấp, bạn có thể sẽ được nhập viện vào buổi sáng ngày phẫu thuật.

Trong quá trình

Phẫu thuật bắc cầu mạch vành thường mất từ ​​3 - 6 giờ và yêu cầu gây mê toàn thân. Số lượng bắc cầu mà bạn cần tùy thuộc vào vị trí ở tim và mức độ nghiêm trọng của sự tắc nghẽn.

Để gây mê toàn thân, một ống thở sẽ được đưa vào qua miệng của bạn. Ống này gắn vào một máy thở, giúp cho bạn thở trong và ngay sau khi phẫu thuật.

Hầu hết các ca phẫu thuật bắc cầu mạch vành được thực hiện thông qua một vết rạch dài trên ngực trong khi thiết bị tim phổi giữ cho máu và oxy lưu thông trong cơ thể bạn. Đây được gọi là phẫu thuật bắc cầu mạch vành có bơm (on-pump).

Các bác sĩ phẫu thuật thực hiện một vết cắt tại lồng ngực dọc theo xương ức, mở khung xương sườn để có thể thấy tim. Sau khi mở lồng ngực, tim tạm thời ngừng hoạt động bằng cách sử dụng thuốc và một thiết bị tim phổi sẽ đảm nhiệm chức năng tuần hoàn máu cho cơ thể.

Bác sĩ phẫu thuật sẽ lấy một phần mạch máu khỏe mạnh, thường từ bên trong thành ngực hoặc từ cẳng chân, gắn tại vị trí đầu trên và dưới động mạch bị tắc để dòng máu được chuyển hướng khác không đi qua phần bị hẹp của động mạch.

Các kỹ thuật phẫu thuật khác mà bác sĩ phẫu thuật có thể sử dụng bao gồm:

• Phẫu thuật tim không bơm (off-pump) hoặc tim đập (beating-heart). Quy trình này bao gồm sử dụng thiết bị đặc biệt để ổn định vùng tim mà bác sĩ thực hiện phẫu thuật. Đây là loại phẫu thuật nhiều thách thức vì tim vẫn hoạt động. Nó không phải là một lựa chọn cho tất cả mọi người.

• Phẫu thuật xâm lấn tối thiểu. Một bác sĩ phẫu thuật sẽ thực hiện bắc cầu mạch vành thông qua các vết rạch nhỏ ở ngực, thường sử dụng robot và quan sát qua hình ảnh video. Các biến thể của phẫu thuật xâm lấn tối thiểu có thể được gọi là phẫu thuật port-access hoặc phẫu thuật keyhole.

Sau khi hoàn thành phẫu thuật, bác sĩ sẽ khôi phục lại nhịp tim của bạn, ngắt kết nối với thiết bị tim phổi và dùng mũi khâu để đóng xương lồng ngực cho bạn. Chỉ khâu sẽ vẫn còn trong cơ thể bạn sau khi xương lành lại.

Sau khi làm thủ thuật

Dự kiến ​​bạn sẽ cần dành 1 hoặc 2 ngày trong phòng chăm sóc đặc biệt. Ống thở vẫn sẽ đặt trong cổ họng của bạn cho đến khi bạn tỉnh và có thể tự thở.

Quá trình phục hồi chức năng tim thường bắt đầu khi bạn vẫn còn ở bệnh viện. Bạn sẽ được cung cấp một chương trình tập thể dục và giáo án được thiết kế để giúp bạn phục hồi.

Nếu không có biến chứng, bạn có thể sẽ được xuất viện trong vòng 1 tuần. Bạn vẫn có thể gặp khó khăn khi thực hiện các công việc hàng ngày hoặc đi bộ một quãng đường ngắn. Nếu sau khi trở về nhà, bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào sau đây, hãy gọi cho bác sĩ:

• Sốt

• Nhịp tim nhanh

• Tình trạng đau mới hoặc nặng hơn xung quanh vết thương ở ngực của bạn

• Ửng đỏ xung quanh vết thương ở ngực, chảy máu hoặc tiết dịch khác từ vết thương ở ngực của bạn

Quá trình phục hồi thường mất khoảng 6 - 12 tuần. Nếu được sự đồng ý của bác sĩ, bạn có thể trở lại làm việc, bắt đầu tập thể dục và tiếp tục các hoạt động sau 4 – 6 tuần.

Kết quả

Sau khi phẫu thuật, hầu hết mọi người đều cảm thấy tốt hơn và có thể không có triệu chứng trong khoảng thời gian từ 10 - 15 năm. Tuy nhiên, theo thời gian, có thể các động mạch khác hoặc thậm chí động mạch mới được sử dụng trong đường bắc cầu sẽ bị tắc nghẽn, cần một đường bắc cầu khác hoặc nong mạch.

Kết quả của phẫu thuật và kết quả lâu dài sẽ phụ thuộc một phần vào việc bạn dùng thuốc để ngăn ngừa cục máu đông, giảm huyết áp, giảm cholesterol và giúp kiểm soát bệnh tiểu đường. Điều quan trọng nữa là tuân theo các khuyến nghị về lối sống lành mạnh, bao gồm:

• Bỏ thuốc lá.

• Thực hiện theo một kế hoạch ăn uống lành mạnh, chẳng hạn như chế độ ăn kiêng DASH.

• Đạt được và duy trì cân nặng hợp lý.

• Tập thể dục thường xuyên.

• Quản lý căng thẳng.