POLYP MŨI

Tổng quan

Polyp mũi là những khối u mềm, không đau, không phải ung thư trên niêm mạc mũi hay xoang. Chúng rũ xuống giống giọt nước hay quả nho. Nó là kết quả của tình trạng viêm mãn tính và có liên quan tới hen suyễn, nhiễm trùng tái phát, dị ứng, nhạy cảm với thuốc hoặc một số rối loạn miễn dịch khác.

Polyp mũi nhỏ có thể không gây ra triệu chứng. Khi nó phát triển lớn hơn có thể chặn đường mũi, dẫn tới các vấn đề về hô hấp, mất khứu giác và nhiễm trùng thường xuyên.

Polyp mũi có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, phổ biến hơn ở người lớn. Sử dụng thuốc có thể làm nhỏ lại hay loại bỏ polyp mũi, nhưng đôi khi cần phẫu thuật để giải quyết chúng. Ngay cả khi đã điều trị thành công, polyp mũi vẫn thường tái phát.

Triệu chứng

Polyp mũi liên quan tới tình trạng kích ứng và sưng (viêm) niêm mạc mũi và xoang kéo dài hơn 12 tuần (viêm xoang mãn tính). Tuy nhiên, bạn có thể mắc viêm xoang mãn tính mà không có polyp mũi.

Polyp mũi mềm và không có cảm giác nếu chúng có kích thước nhỏ, bạn có thể không nhận biết được mình đang mắc tình trạng này. Nhiều khối u hay 1 khối u lớn có thể làm tắc đường mũi, xoang. Các triệu chứng phổ biến của viêm xoang mãn tính và polyp mũi bao gồm:

• Sổ mũi

• Nghẹt mũi dai dẳng

• Nhỏ giọt sau mũi

• Giảm hay mất khứu giác

• Mất vị giác 

• Đau mặt, nhức đầu

• Đau răng hàm trên

• Cảm giác áp lực tác động lên trán và mặt của bạn

• Ngáy

• Chảy máu cam thường xuyên

Polyp mũi

Nguyên nhân

Các nhà khoa học vẫn chưa hiểu đầy đủ nguyên nhân dẫn tới polyp mũi, tại sao một số người bị viêm kéo dài, hay tại sao kích ứng và viêm lại khiến polyp hình thành ở một số người. Tình trạng sưng tấy xảy ra ở lớp màng sản xuất dịch nhầy (màng nhầy) của mũi và xoang.

Có một số bằng chứng cho thấy những người xuất hiện polyp mũi có phản ứng với hệ thống miễn dịch khác nhau, các dấu hiệu hóa học khác nhau bên trong màng nhầy của họ so với người không có polyp mũi.

Polyp mũi có thể hình thành ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở thanh niên và trung niên.

Polyp mũi có thể hình thành ở bất kỳ vị trí nào trong xoang hay mũi của bạn, nhưng chúng thường gặp nhất ở các xoang gần mắt, mũi và gò má, đều có các đường dẫn ngoằn ngoèo vào mũi.

Biến chứng

Polyp mũi có thể gây ra nhiều biến chứng do sự cản trở luồng khí và sự thoát dịch, cũng như do tình trạng kích ứng, viêm kéo dài. Các biến chứng bao gồm:

• Khó thở khi ngủ. Đây là một tình trạng nghiêm trọng có thể khiến bạn thở ngắt quãng trong khi ngủ.

• Cơn hen suyễn bùng phát. Viêm xoang mãn tính có thể làm trầm trọng hơn bệnh hen suyễn.

• Nhiễm trùng xoang. Polyp mũi có thể khiến bạn bị nhiễm trùng xoang tái phát.

Chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán dựa trên các triệu chứng của bạn, khám sức khỏe và kiểm tra mũi. Polyp mũi có thể nhìn thấy với sự hỗ trợ của ánh sáng. Các xét nghiệm chẩn đoán khác bao gồm:

• Nội soi mũi. Sử dụng một ống hẹp với máy ảnh siêu nhỏ để bác sĩ kiểm tra bên trong mũi và xoang của bạn.

• Xét nghiệm hình ảnh. Hình ảnh thu được từ chụp CT có thể giúp xác định vị trí và kích thước của polyp sâu hơn bên trong xoang, đồng thời đánh giá mức độ sưng và viêm.

Nó cũng giúp bác sĩ loại trừ các tắc nghẽn khác trong khoang mũi của bạn, chẳng hạn như các bất thường về cấu trúc, tình trạng ung thư hay không ung thư khác.

• Test dị ứng. Xét nghiệm trên da để kiểm tra dị ứng có liên quan tới tình trạng viêm mãn tính hay không. Bác sĩ sẽ chích các tác nhân gây dị ứng lên da ở cẳng tay, lưng của bạn. Quan sát để tìm các dấu hiệu của dị ứng.

Xét nghiệm máu để tìm các kháng thể gây dị ứng cũng có thể được thực hiện thay thế.

• Kiểm tra xơ nang. Nếu một đứa trẻ được chẩn đoán polyp mũi, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm xơ nang. Đây là một tình trạng di truyền ảnh hưởng tới các tuyến sản xuất chất nhầy, nước mắt, mồ hôi, nước bọt và dịch tiêu hóa.

Xét nghiệm chẩn đoán tiêu chuẩn là xét nghiệm mồ hôi không xâm lấn, kiểm tra xem mồ hôi có mặn hơn bình thường hay không.

• Xét nghiệm máu để xác định nồng độ vitamin D. Khi nó thấp có thể liên quan tới polyp mũi.

Điều trị

Viêm xoang mãn tính, có hay không có polyp mũi, là tình trạng rất khó điều trị hoàn toàn.

Bạn cần có kế hoạch điều trị dài hạn để điều trị triệu chứng, giải quyết các yếu tố, chẳng hạn như dị ứng, có thể góp phần gây viêm mãn tính.

Mục tiêu điều trị của polyp mũi là giảm kích thước hay loại bỏ chúng. Sử dụng thuốc thường là cách tiếp cận đầu tiên. Đôi khi bạn có thể cần phẫu thuật, nhưng nó không phải là giải pháp lâu dài do polyp có xu hướng tái phát.

Sử dụng thuốc

Điều trị thường bắt đầu bằng sử dụng thuốc, nó có thể làm giảm kích thước polyp mũi hay biến mất hoàn toàn. Điều trị bằng thuốc bao gồm:

• Corticoid xịt mũi. Bác sĩ kê đơn corticoid xịt mũi để giảm sưng và kích ứng. Có thể giúp giảm kích thước hay loại bỏ hoàn toàn polyp mũi.

• Corticoid đường uống và tiêm. Nếu dạng xịt không hiệu quả, bạn có thể sử dụng corticoid dạng uống như prednisone, một mình hay kết hợp với dạng xịt. Tuy nhiên, nó có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng và chỉ được sử dụng trong 1 khoảng thời gian.

Corticoid tiêm được chỉ định khi bạn mắc polyp mũi nặng.

• Thuốc trị polyp mũi, viêm xoang mãn tính. Dupilumab có thể sử dụng để giảm kích thước polyp mũi, điều trị viêm xoang mãn tính.

• Các thuốc khác. Bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng histamine để điều trị dị ứng, thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng mãn tính hay tái phát.

Giải mẫn cảm với aspirin có thể có lợi cho bệnh nhân mắc polyp mũi và nhạy cảm với aspirin.

Corticoid dạng xịt giúp điều trị polyp mũi

Phẫu thuật

Nếu điều trị bằng thuốc không hiệu quả, bạn có thể cần phẫu thuật nội soi để loại bỏ polyp mũi và khắc phục các vấn đề về xoang khiến chúng dễ bị viêm và phát triển thành polyp.

Trong phẫu thuật nội soi, bác sĩ sẽ đưa một ống nhỏ có kính lúp hay camera siêu nhỏ vào lỗ mũi, dẫn nó vào các hốc xoang của bạn. Bác sĩ sử dụng các dụng cụ nhỏ để loại bỏ khối u hay những thứ làm cản trở dòng chảy của chất lỏng từ xoang.

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể mở rộng đường từ xoang tới mũi của bạn. Phẫu thuật nội soi thường được thực hiện như thủ tục ngoại trú.

Sau phẫu thuật, bạn có thể cần sử dụng corticoid dạng xịt để ngăn ngừa tái phát polyp mũi. Sử dụng nước muối để nhanh làm lành vết thương sau phẫu thuật.