RÔM SẢY

Photos of heat rash

Rôm sảy đỏ - Miliaria rubra (A), một loại phát ban nhiệt, xuất hiện dưới dạng các đám đỏ của mụn nước nhỏ giống như mụn nước có thể gây ngứa dữ dội. Rôm sảy dạng tinh thể - Miliaria crystallina (B), một loại phát ban nhiệt khác, xuất hiện dưới dạng các nốt sưng rõ ràng, chứa đầy chất lỏng mà không có dấu hiệu hoặc triệu chứng nào khác.

Tổng quát

Rôm sảy - còn được gọi là phát ban nhiệt - không chỉ xuất hiện ở trẻ nhỏ. Nó cũng ảnh hưởng đến người lớn, đặc biệt là trong thời tiết nóng ẩm.

Rôm sảy phát triển khi các lỗ chân lông bị tắc nghẽn (ống dẫn mồ hôi) và giữ mồ hôi dưới da của bạn. Các triệu chứng bao gồm từ mụn nước ở trên bề mặt da đến các cục đỏ, sâu. Một số dạng rôm sảy có cảm giác như kim châm hoặc ngứa dữ dội.

Rôm sảy thường tự khỏi. Các dạng nghiêm trọng của tình trạng này có thể cần được chăm sóc y tế, nhưng cách tốt nhất để giảm các triệu chứng là làm mát da và ngăn tiết mồ hôi.

Triệu chứng

Người lớn thường bị rôm sảy ở các nếp gấp da và nơi quần áo gây ma sát. Ở trẻ sơ sinh, tình trạng này chủ yếu xuất hiện trên cổ, vai và ngực. Nó cũng có thể xuất hiện ở nách, nếp gấp khuỷu tay và bẹn.

Các loại rôm sảy

Các loại rôm sảy được phân loại theo độ sâu của ống dẫn mồ hôi bị tắc. Các dấu hiệu và triệu chứng đối với mỗi loại khác nhau.

Rôm sảy dạng tinh thể (miliaria crystallina) là loại rôm sảy nhẹ nhất, ảnh hưởng đến các ống dẫn mồ hôi ở lớp trên cùng của da. Dạng này được biểu hiện bằng các mụn nước và vết sưng (sẩn) trong suốt, chứa đầy dịch và dễ vỡ ra.
Một loại xuất hiện sâu hơn trong da được gọi là rôm sảy đỏ (miliaria rubra). Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm mụn đỏ và ngứa hoặc có cảm giác như bị châm, chích ở vùng bị ảnh hưởng.
Đôi khi, các túi chứa chất lỏng (mụn nước) của mụn thịt bị viêm và chứa đầy mủ (mụn mủ). Dạng này được gọi là rôm sảy mủ (miliaria pustulosa).
Một dạng rôm sảy ít phổ biến hơn là rôm sảy sâu (miliaria profunda) ảnh hưởng đến lớp hạ bì, một lớp sâu hơn của da. Mồ hôi tồn đọng theo tuyến mồ hôi thoát ra ngoài da, gây ra những vết sần sùi, màu da như nổi da gà.

Khi nào đến gặp bác sĩ

Rôm sảy thường chữa lành bằng cách làm mát da và tránh tiếp xúc với tác nhân có tính nhiệt gây ra tình trạng này. Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn hoặc con bạn có các triệu chứng kéo dài hơn một vài ngày, rôm sảy có vẻ trở nên tồi tệ hơn nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu nhiễm trùng, chẳng hạn như:

Tăng đau, sưng, đỏ hoặc nóng xung quanh khu vực bị ảnh hưởng
Chảy mủ từ các tổn thương
Sưng hạch bạch huyết ở nách, cổ hoặc bẹn
Sốt hoặc ớn lạnh

Nguyên nhân

Rôm sảy phát triển khi một số ống dẫn mồ hôi của bạn bị tắc. Thay vì bay hơi, mồ hôi sẽ bị giữ lại bên dưới da, gây viêm và phát ban. Không phải lúc nào cũng rõ lý do tại sao các ống dẫn mồ hôi bị tắc nghẽn, nhưng một số yếu tố dường như đóng một vai trò nhất định, bao gồm:

Các ống dẫn mồ hôi chưa phát triển. Các ống dẫn mồ hôi của trẻ sơ sinh chưa phát triển đầy đủ. Chúng có thể bị vỡ dễ dàng hơn, giữ lại mồ hôi bên dưới da. Rôm sảy có thể phát triển trong tuần đầu tiên của cuộc đời, đặc biệt nếu trẻ sơ sinh được ủ ấm trong lồng ấp, mặc quần áo quá ấm hoặc bị sốt.
Vùng khí hậu nhiệt đới. Thời tiết nóng ẩm có thể gây rôm sảy.
Hoạt động thể chất. Tập thể dục cường độ cao, làm việc nặng nhọc hoặc bất kỳ hoạt động nào khiến bạn đổ nhiều mồ hôi có thể dẫn đến rôm sảy.
Quá nóng. Nói chung, quá nóng - mặc quần áo quá ấm hoặc ngủ dưới chăn điện - có thể dẫn đến rôm sảy.
Nghỉ ngơi trên giường kéo dài. Rôm sảy cũng có thể xảy ra ở những người nằm trên giường trong thời gian dài, đặc biệt nếu họ bị sốt.

Các yếu tố nguy cơ

Các yếu tố khiến bạn dễ bị rôm sảy bao gồm:

Tuổi. Trẻ sơ sinh là đối tượng dễ mắc bệnh nhất.
Vùng khí hậu nhiệt đới. Những người sống ở vùng nhiệt đới có nhiều khả năng bị rôm sảy hơn những người ở vùng khí hậu ôn đới.
Hoạt động thể chất. Bất cứ điều gì khiến bạn đổ nhiều mồ hôi, đặc biệt nếu bạn không mặc quần áo để mồ hôi bay hơi, đều có thể gây rôm sảy.

Các biến chứng

Rôm sảy thường có thể chữa lành mà không để lại biến chứng gì, nhưng trong một số trường hợp nó có thể dẫn đến nhiễm vi khuẩn, gây ra mụn mủ bị viêm và ngứa.

Chẩn đoán

Bạn không cần xét nghiệm để chẩn đoán rôm sảy. Bác sĩ sẽ chẩn đoán bằng cách quan sát đặc điểm của mụn trên cơ thể bạn.

Cách điều trị

Tránh tiếp xúc với nhiệt độ cao có thể là tất cả những gì bạn cần làm đối với chứng rôm sảy nhẹ. Khi da mát, rôm sảy có xu hướng hết nhanh chóng.

Thuốc mỡ

Các dạng rôm sảy nghiêm trọng hơn có thể cần dùng thuốc mỡ bôi lên da để giảm khó chịu và ngăn ngừa các biến chứng. Các phương pháp điều trị tại chỗ như vậy có thể bao gồm:

Kem dưỡng da calamine để làm dịu ngứa
Lanolin khan, có thể giúp ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông và ngăn chặn các tổn thương mới hình thành
Steroid tại chỗ trong những trường hợp nghiêm trọng nhất

Lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà

Các mẹo để giúp tình trạng rôm sảy của bạn mau lành và thoải mái hơn bao gồm những điều sau:

Khi thời tiết nóng bức, hãy mặc quần áo rộng rãi, nhẹ nhàng để hút ẩm khỏi da.
Dành nhiều thời gian nhất có thể trong các tòa nhà có máy lạnh.
Tắm bằng nước mát với xà phòng không làm khô da, sau đó để da tự khô thay vì dùng khăn.
Sử dụng kem dưỡng da calamine hoặc gạc mát để làm dịu da bị ngứa, bị kích ứng.
Tránh sử dụng các loại kem và thuốc mỡ có chứa dầu mỏ hoặc dầu khoáng vì có thể làm tắc lỗ chân lông thêm.

Phòng ngừa

Để giúp bảo vệ bạn hoặc con bạn khỏi rôm sảy:

Tránh mặc quá nhiều. Vào mùa hè, mặc quần áo cotton mềm, nhẹ. Vào mùa đông, trẻ chỉ nên mặc ấm như người lớn.
Tránh mặc quần áo bó sát có thể gây kích ứng da.
Khi trời nóng, hãy ở trong bóng râm hoặc trong tòa nhà có máy điều hòa.
Giữ chỗ ngủ của bạn mát mẻ và thông thoáng.