SA TRỰC TRÀNG

Tổng quan

Sa là hiện tượng bất kỳ bộ phận nào của cơ thể bị trượt hoặc rơi khỏi vị trí bình thường. Sa trực tràng là hiện tượng trực tràng - đoạn cuối của ruột già sa xuống hoặc trượt ra khỏi hậu môn. Mặc dù nghe có vẻ đáng sợ, nhưng đây thường không phải là tình trạng cần cấp cứu y tế. Tuy nhiên, càng để lâu, tình trạng bệnh càng trở nên nghiêm trọng hơn. Sống chung với bệnh sa trực tràng có thể khiến người mắc bệnh trở nên ngại ngùng và ảnh hưởng đến cuộc sống.

Nếu cảm thấy có điều gì không ổn khi đi vệ sinh hoặc khi cố gắng rặn, bạn không nên phớt lờ hoặc xem nhẹ những hiện tượng bất thường này. Hãy đi khám càng sớm càng tốt, bác sĩ sẽ chẩn đoán và đưa ra cách điều trị phù hợp.

Phân loại

Có 3 dạng sa trực tràng:

Sa bên ngoài: Toàn bộ trực tràng nhô ra ngoài hậu môn.
Sa niêm mạc: Một phần của niêm mạc trực tràng sa ra khỏi hậu môn.
Sa bên trong: Trực tràng đã bắt đầu sa xuống nhưng vẫn chưa nhô ra khỏi hậu môn.

Triệu chứng

Nếu cảm thấy như đang ngồi lên trên một quả bóng sau khi đi ngoài, hoặc cảm giác có vật lạ thò ra khỏi hậu môn, thì có thể bạn đã bị sa trực tràng.

Ở lần đầu hoặc một vài lần đầu, trực tràng có thể tự trở lại vị trí bình thường. Tuy nhiên ở những lần sau đó, bạn có thể cảm thấy như có gì đó rơi ra khỏi cơ thể hoặc có cảm giác bất thường ở vị trí hậu môn. Khi đó trực tràng cần được đẩy vào trong.

Các triệu chứng khác của sa trực tràng có thể bao gồm:

Cảm thấy hậu môn lồi ra
Nhìn thấy một khối màu đỏ ở bên ngoài lỗ hậu môn
Đau ở vị trí hậu môn hoặc trực tràng
Chảy máu trực tràng
Hậu môn bị rỉ máu, phân hoặc chất nhầy

Ban đầu, sa trực tràng có thể trông giống như một búi trĩ sa ra khỏi lỗ hậu môn, nhưng đây là hai tình trạng khác nhau. Bệnh trĩ là hiện tượng các mạch máu ở hậu môn hoặc phía dưới trực tràng bị sưng lên, có thể gây ngứa, đau và chảy máu. Bác sĩ có thể chẩn đoán xem bạn tình trạng của bạn là sa trực tràng hay trĩ.

Nguyên nhân

Nhiều nguyên nhân có thể gây ra sa trực tràng, bao gồm:

Thường xuyên bị tiêu chảy hoặc táo bón
Thường xuyên gặp khó khăn khi đại tiện
Các cơ và dây chằng ở vùng trực tràng trở nên suy yếu do lão hóa
Bị chấn thương ở vùng hông hoặc hậu môn
Tổn thương dây thần kinh ảnh hưởng đến khả năng siết chặt và nới lỏng của cơ, có thể do mang thai , biến chứng sinh con qua đường âm đạo , liệt cơ vòng hậu môn hoặc chấn thương cột sống hoặc lưng
Các vấn đề thần kinh, chẳng hạn như bệnh tủy sống hoặc đứt tủy sống

Yếu tố nguy cơ

Phụ nữ dễ mắc sa trực tràng hơn nam giới, đặc biệt là phụ nữ trên 50 tuổi. Nhìn chung, những người lớn tuổi có tiền sử táo bón hoặc các vấn đề về sàn chậu có khả năng bị sa trực tràng cao hơn.

Các yếu tố nguy cơ của sa trực tràng bao gồm:

Táo bón mãn tính
Khó khăn khi đi ngoài
Chấn thương lưng dưới hoặc mắc các bệnh về đĩa đệm
Cơ hậu môn hoặc cơ sàn chậu bị suy yếu
Trong gia đình có người bị sa trực tràng
Nhiễm ký sinh trùng như bệnh sán máng
Rối loạn phổi tắc nghẽn mãn tính ( COPD )
Phì đại tuyến tiền liệt lành tính
Dây chằng treo trực tràng vào thành ruột bị chấn thương hoặc gặp vấn đề.
Các rối loạn bẩm sinh ở ruột như bệnh Hirschsprung hoặc loạn sản thần kinh ruột

Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ chẩn đoán bằng cách khám trực tràng.

Ngoài ra bệnh nhân có thể cần đến một số xét nghiệm nâng cao hơn, đặc biệt khi tình trạng sa trực tràng có liên quan đến các bệnh lí khác:

Ghi điện cơ hậu môn (EMG): Đây là xét nghiệm nhằm kiểm tra liệu các tổn thương thần kinh có ảnh hưởng đến hoạt động của cơ vòng hậu môn hay không.
Đo áp lực hậu môn trực tràng: Một ống mảnh được đưa vào trực tràng để kiểm tra sức mạnh của cơ.
Siêu âm hậu môn: Một đầu dò được đưa vào hậu môn và trực tràng để kiểm tra các cơ và mô.
Kiểm tra độ trễ của dây thần kinh lưng: Nhằm kiểm tra dây thần kinh lưng có hoạt động bình thường hay không, đây là dây thần kinh kiểm soát các hoạt động của nhu động ruột.
Xét nghiệm hình ảnh: Video chụp X-quang trực tràng khi đi ngoài sẽ cho bác sĩ biết trực tràng hoạt động như thế nào khi đại tiện.
Nội soi đại tràng
Nội soi proctosigmoidoscopy
Chup cộng hưởng từ (MRI): Giúp kiểm tra bằng hình ảnh tất cả các cơ quan ở vùng chậu.

Điều trị

Phương pháp điều trị sa trực tràng phổ biến nhất là phẫu thuật để đặt trực tràng trở lại vị trí cũ, gồm một số cách khác nhau. Phương thức thực phẫu thuật mà bác sĩ đề xuất phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tình trạng sức khỏe tổng thể, tuổi tác và mức độ nghiêm trọng của tình trạng sa trực tràng. Hai phương pháp phẫu thuật phổ biến nhất là:

Phẫu thuật qua bụng: Phương thức phẫu thuật này có thể được thực hiện với một vết rạch lớn hoặc sử dụng dụng cụ nội soi ổ bụng.
Phẫu thuật qua tầng sinh môn: Phương pháp này có thể được áp dụng nếu bệnh nhân đã lớn tuổi hoặc có các vấn đề về bệnh lí.

Nếu tình trạng sa trực tràng ở mức độ nhẹ và được phát hiện sớm, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng cách uống thuốc giúp làm mềm phân để đi vệ sinh dễ dàng hơn và có thể dùng tay để đẩy trực tràng về vị trí ban đầu. Tuy nhiên, thường thì sau một thời gian vẫn cần đến phẫu thuật để điều trị dứt điểm sa trực tràng.

Phòng ngừa

Để ngăn ngừa sa trực tràng, cố gắng không rặn khi đại tiện. Hãy thử các mẹo sau để giảm bớt hoặc ngăn ngừa táo bón dẫn đến rặn:

Bổ sung nhiều chất xơ hơn trong chế độ ăn uống .
Uống 6 đến 8 cốc nước mỗi ngày.
Tập thể dục thường xuyên.
Giữ cân nặng ở mức hợp lý hoặc giảm cân nếu cần thiết.
Hãy đi khám nếu thường xuyên bị táo bón, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc nhuận tràng giúp việc đi đại tiện trở nên dễ dàng hơn.

Tránh khuân vác nặng vì hành động này có thể gây áp lực lên các cơ ruột.