SIÊU ÂM TIM

Tổng quan

Siêu âm tim là thủ thuật sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh của trái tim. Xét nghiệm thông thường này cho phép bác sĩ quan sát cách tim bạn đập và bơm máu. Bác sĩ có thể sử dụng hình ảnh từ siêu âm tim để xác định các bệnh lý tim.

Tùy thuộc vào thông tin bác sĩ cần, bạn có thể được thực hiện một trong một số loại siêu âm tim. Các loại siêu âm tim đều có tương đối ít rủi ro.

Tại sao cần thực hiện

Bác sĩ có thể đề nghị siêu âm tim để:

• Kiểm tra các vấn đề về van hoặc buồng tim của bạn

• Kiểm tra xem các vấn đề về tim có phải là nguyên nhân gây ra các triệu chứng như khó thở hoặc đau ngực hay không

• Phát hiện dị tật tim bẩm sinh trước khi sinh (siêu âm tim thai)

Lựa chọn loại siêu âm tim nào tùy thuộc vào thông tin mà bác sĩ cần

Siêu âm tim qua lồng ngực

Trong loại siêu âm tim tiêu chuẩn này:

• Bác sĩ siêu âm phết gel lên thiết bị (đầu dò).

• Bác sĩ siêu âm ấn mạnh đầu dò lên da của bạn, hướng chùm sóng siêu âm qua ngực đến tim bạn.

• Đầu dò ghi lại tiếng vọng sóng âm thanh từ trái tim của bạn.

• Máy tính sẽ chuyển đổi tiếng vọng thành hình ảnh chuyển động trên màn hình.

Nếu phổi hoặc xương sườn của bạn cản trở tầm nhìn, bạn có thể cần một lượng nhỏ chất hóa học được tiêm qua đường truyền tĩnh mạch (IV). Những chất này (enhancing agent) thường an toàn và được dung nạp tốt, sẽ làm cho cấu trúc tim của bạn hiển thị rõ ràng hơn trên màn hình.

Siêu âm tim qua thực quản

Nếu bác sĩ của bạn muốn có hình ảnh chi tiết hơn hoặc khó thu thập được hình ảnh rõ ràng về tim của bạn bằng siêu âm tim tiêu chuẩn, bác sĩ có thể đề nghị siêu âm tim qua thực quản.

Trong quy trình này:

• Cổ họng của bạn sẽ được làm tê và bạn sẽ được sử dụng thuốc để giúp.

• Một ống mềm có chứa đầu dò được dẫn xuống cổ họng của bạn và vào ống nối miệng với dạ dày (thực quản).

• Đầu dò ghi lại tiếng vọng sóng âm thanh từ trái tim của bạn.

• Máy tính sẽ chuyển đổi tiếng vọng thành hình ảnh chuyển động chi tiết của tim bạn mà bác sĩ có thể quan sát trên màn hình.

Siêu âm tim Doppler

Sóng âm thanh thay đổi cao độ khi chúng dội lại từ các tế bào máu di chuyển qua tim và mạch máu. Những thay đổi này (tín hiệu Doppler) có thể giúp bác sĩ đo tốc độ và hướng lưu thông của dòng máu trong tim của bạn.

Kỹ thuật siêu âm Doppler thường được sử dụng trong siêu âm tim qua lồng ngực và qua thực quản. Kỹ thuật siêu âm Doppler cũng có thể được sử dụng để kiểm tra các vấn đề về lưu lượng máu và huyết áp trong các động mạch - điều mà siêu âm truyền thống có thể không phát hiện được.

Lưu lượng máu hiển thị trên màn hình được xác định bằng màu sắc để giúp bác sĩ xác định bất kỳ ra vấn đề nào tồn tại.

Siêu âm tim stress

Một số vấn đề ở tim - đặc biệt là những vấn đề liên quan đến các động mạch cung cấp máu cho cơ tim của bạn (động mạch vành) - chỉ xảy ra khi hoạt động thể chất. Bác sĩ có thể đề nghị siêu âm tim căng thẳng (stress) để kiểm tra các vấn đề về động mạch vành. Tuy nhiên, siêu âm tim không thể cung cấp thông tin về bất kỳ sự tắc nghẽn nào trong động mạch tim.

Trong siêu âm tim căng thẳng:

• Hình ảnh siêu âm tim của bạn được chụp trước và ngay sau khi bạn đi bộ trên máy chạy bộ hoặc đạp xe cố định

• Nếu không thể tập thể dục, bạn có thể được tiêm thuốc để khiến tim bơm mạnh như khi tập thể dục.

Rủi ro

Không có rủi ro nào liên quan đến siêu âm tim qua lồng ngực tiêu chuẩn. Bạn có thể cảm thấy khó chịu do đầu dò được giữ rất chắc tại ngực của bạn. Sự chắc chắn là cần thiết để cung cấp những hình ảnh tốt nhất về trái tim của bạn.

Nếu bạn được siêu âm tim qua thực quản, cổ họng của bạn có thể bị đau trong vài giờ sau đó. Hiếm khi, ống có thể tác động vào bên trong cổ họng của bạn. Nồgn độ oxy của bạn sẽ được theo dõi trong suốt quá trình thực hiện để kiểm tra xem có bất kỳ vấn đề hô hấp nào do thuốc an thần gây ra hay không.

Trong quá trình siêu âm tim căng thẳng, tập thể dục hoặc dùng thuốc - không phải siêu âm tim - có thể tạm thời gây ra nhịp tim không đều. Các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như đau tim, rất hiếm gặp.

Bạn cần chuẩn bị như thế nào?

Thực phẩm và thuốc

Bạn không cần chuẩn bị gì đặc biệt nào cho thủ thuật siêu âm tim qua lồng ngực tiêu chuẩn. Bạn có thể ăn, uống và dùng thuốc như bình thường.

Nếu bạn được siêu âm tim qua thực quản, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn không ăn trong vài giờ trước đó.

Các biện pháp chuẩn bị khác

Nếu bạn được thực hiện siêu âm tim qua thực quản, bạn sẽ không thể lái xe sau đó vì thuốc mà bạn được sử dụng. Hãy chắc chắn đã sắp xếp cho một chuyến đi về nhà.

Quá trình thực hiện

Trong quá trình

Siêu âm tim có thể được thực hiện tại văn phòng bác sĩ hoặc bệnh viện.

Để thực hiện thủ thuật siêu âm tim qua lồng ngực tiêu chuẩn:

• Bạn sẽ cần cởi quần áo từ thắt lưng trở lên và nằm trên bàn hoặc giường.

• Kỹ thuật viên sẽ gắn các miếng dán (điện cực) dính vào cơ thể bạn để giúp phát hiện dòng điện trong tim của bạn.

• Kỹ thuật viên cũng sẽ bôi một lớp gel lên đầu dò để cải thiện sự dẫn truyền của sóng âm thanh.

• Kỹ thuật viên sẽ di chuyển đầu dò qua lại trên ngực của bạn để ghi lại hình ảnh của tiếng vọng sóng âm thanh từ tim của bạn. Bạn có thể nghe thấy tiếng "vù vù", đó là lúc sóng siêu âm ghi lại dòng máu chảy qua tim bạn.

• Bạn có thể được yêu cầu thở theo một cách nhất định hoặc nằm nghiêng sang bên trái.

Nếu bạn thực hiện siêu âm tim qua thực quản:

• Cổ họng của bạn sẽ được làm tê bằng thuốc xịt hoặc gel

• Bạn sẽ được sử dụng một loại thuốc an thần để giúp thư giãn

• Ống chứa đầu dò sẽ được dẫn xuống cổ họng và đến thực quản của bạn, được định vị để thu lại hình ảnh từ tim của bạn

Hầu hết các thủ thuật siêu âm tim chỉ diễn ra ít hơn một giờ. Nếu thực hiện siêu âm tim qua thực quản, bạn có thể cần được theo dõi trong vài giờ tại văn phòng bác sĩ hoặc bệnh viện sau khi làm xét nghiệm.

Sau khi làm thủ thuật

Hầu hết mọi người có thể tiếp tục các hoạt động hàng ngày bình thường của họ sau khi siêu âm tim.

Nếu kết quả siêu âm tim của bạn bình thường, có thể không cần thực hiện xét nghiệm thêm. Nếu kết quả đáng lo ngại, bạn có thể được giới thiệu đến bác sĩ được đào tạo về các bệnh tim (bác sĩ tim mạch) để làm thêm các xét nghiệm.

Kết quả

Thông tin từ siêu âm tim có thể cho thấy:

• Những thay đổi về kích thước trái tim của bạn. Các van tim bị suy yếu hoặc bị hư hỏng, tăng huyết áp hoặc các bệnh khác có thể làm cho các buồng tim của bạn to ra hoặc thành của tim dày lên một cách bất thường.

• Khả năng bơm máu. Các phép đo thu được từ siêu âm tim bao gồm phần trăm máu được bơm ra từ tâm thất với mỗi nhịp tim (phân suất tống máu) và thể tích máu được tim bơm trong một phút (cung lượng tim). Tim không bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể có thể dẫn đến các triệu chứng suy tim.

• Tổn thương cơ tim. Siêu âm tim giúp bác sĩ xác định xem tất cả các phần của thành tim có góp phần vào hoạt động bơm máu của tim hay không. Các khu vực của thành tim có chuyển động yếu có thể đã bị tổn thương trong cơn đau tim hoặc nhận được quá ít oxy.

• Sự cố van tim. Siêu âm tim có thể giúp bác sĩ xác định xem van tim của bạn có mở đủ rộng để quá trình lưu thông máu diễn ra đầy đủ hay đóng hoàn toàn để ngăn ngừa tình trạng rò rỉ máu hay không.

• Dị tật tim. Siêu âm tim có thể cho thấy các vấn đề ở buồng tim, sự liên kết bất thường giữa tim và các mạch máu lớn, và các dị tật tim phức tạp xuất hiện khi sinh.