SỬA CHỮA VÀ THAY THẾ VAN ĐỘNG MẠCH PHỔI

Tổng quan

Sửa van động mạch phổi và thay van động mạch phổi là các thủ thuật điều trị tình trạng van động mạch phổi bị tổn thương hoặc bị hỏng.

Van động mạch phổi là một trong bốn van kiểm soát lưu lượng máu lưu thông trong tim. Nó nằm giữa buồng tim dưới bên phải (tâm thất phải) và động mạch đưa máu đến phổi (động mạch phổi).

Van động mạch phổi bị tổn thương có thể làm gián đoạn dòng máu từ tim đến phổi. Sửa van động mạch phổi và thay van động mạch phổi có thể giúp cải thiện lưu lượng máu và giảm các triệu chứng của bệnh van tim.

Phân loại

• Annuloplasty

• Valvuloplasty

Tại sao cần thực hiện

Sửa van động mạch phổi và thay van động mạch phổi được thực hiện để điều trị bệnh van động mạch phổi.

Bệnh van động mạch phổi là tình trạng van hoạt động không bình thường. Nó có thể tự xảy ra hoặc mắc phải với các bệnh tim khác có sẵn khi sinh (dị tật tim bẩm sinh), chẳng hạn như tứ chứng Fallot.

Các loại bệnh van động mạch phổi có thể cần điều trị bằng phương pháp sửa van động mạch phổi hoặc thay van động mạch phổi bao gồm:

• Hở van động mạch phổi. Van động mạch phổi bị rò rỉ khiến máu chảy ngược vào tim (trào ngược van động mạch phổi) chứ không phải trực tiếp đến phổi để lấy oxy.

• Hẹp van động mạch phổi. Van động mạch phổi bị dày lên hoặc bị tắc nghẽn, từ đó gây khó khăn để van mở đúng cách. Tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu vào động mạch phổi và lên phổi.

• Khiếm khuyết lỗ van động mạch phổi. Đây là một dị tật tim bẩm sinh mà trẻ sinh ra không có van động mạch phổi rõ ràng. Trong tình trạng này, máu không thể chảy từ buồng tim dưới bên phải vào động mạch phổi. Dòng máu duy nhất đến phổi là qua một lối đi mở giữa động mạch phổi và động mạch chính của cơ thể (động mạch chủ).

Quyết định sửa chữa hoặc thay thế van động mạch phổi bị hỏng phụ thuộc vào nhiều điều, bao gồm:

• Mức độ nghiêm trọng (giai đoạn) của bệnh van động mạch phổi

• Triệu chứng

• Tuổi và sức khỏe tổng thể

• Tình trạng bệnh có ngày càng nặng hay không

• Liệu phẫu thuật có cần thiết để điều chỉnh van hoặc tình trạng tim khác hay không

Phẫu thuật van động mạch phổi có thể được thực hiện cùng lúc với các phẫu thuật van tim khác. Nói chung, các bác sĩ phẫu thuật khuyên bạn nên sửa van động mạch phổi khi có thể, vì nó giúp hỗ trợ van tim và cải thiện chức năng tim.

Rủi ro

Tất cả các cuộc phẫu thuật đều có rủi ro. Rủi ro của việc sửa van động mạch phổi và thay van động mạch phổi phụ thuộc vào sức khỏe của bạn, loại thủ thuật và chuyên môn của bác sĩ phẫu thuật và các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác.

Những rủi ro tiềm ẩn của việc sửa van động mạch phổi và thay van động mạch phổi bao gồm:

• Sự chảy máu

• Các cục máu đông

• Hỏng van thay thế

• Đau tim

• Nhịp tim bất thường (loạn nhịp tim)

• Sự nhiễm trùng

• Đột quỵ

• Tử vong

Bạn cần chuẩn bị như thế nào

Trước khi sửa chữa hoặc thay van động mạch phổi, các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ giải thích cho bạn những gì sẽ xảy ra trước, trong và sau khi phẫu thuật và những rủi ro tiềm ẩn của cuộc phẫu thuật.

Trước khi nhập viện để phẫu thuật, hãy nói chuyện với người chăm sóc của bạn về thời gian nằm viện sắp tới. Thảo luận về bất kỳ sự trợ giúp nào bạn có thể cần khi trở về nhà.

Thực phẩm và thuốc

Nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn về:

• Khi nào hoặc nếu bạn có thể dùng thuốc thông thường trước khi phẫu thuật

• Khi nào hoặc nếu bạn nên ngừng ăn hoặc uống vào đêm trước khi phẫu thuật

Quần áo và đồ dùng cá nhân

Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thể khuyên bạn nên mang theo một số vật dụng đến bệnh viện, bao gồm:

• Bản sao của hướng dẫn chi tiết về chăm sóc y khoa 

• Danh sách các loại thuốc đang sử dụng

• Kính đeo mắt, máy trợ thính hoặc răng giả

• Các vật phẩm có thể giúp bạn thư giãn, chẳng hạn như máy nghe nhạc di động hoặc sách

• Quần áo rộng rãi, thoải mái

• Các vật dụng chăm sóc cá nhân, chẳng hạn như bàn chải, lược, thiết bị cạo râu và bàn chải đánh răng

Đừng mặc:

• Kính áp tròng

• Răng giả

• Kính đeo mắt

• Trang sức

• Làm móng

Quá trình thực hiện

Trong quá trình

Khi bạn đến để phẫu thuật, một nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sẽ đặt đường truyền tĩnh mạch vào cẳng tay của bạn. Chất lỏng và thuốc có thể được cung cấp qua đường tĩnh mạch. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc có thể cạo sạch lông tại vị trí sẽ tiến hành thủ thuật.

Đối với hầu hết các thủ thuật sửa chữa và thay thế van động mạch phổi, bạn sẽ được sử dụng thuốc (gây mê toàn thân) để đưa bạn vào trạng thái giống như đang ngủ để không cảm thấy đau trong khi phẫu thuật.

Bạn có thể được kết nối với một máy bắc cầu tim-phổi. Máy giữ cho máu di chuyển khắp cơ thể trong quá trình phẫu thuật van tim.

Sửa van động mạch phổi

Sửa van động mạch phổi thường được thực hiện bằng phẫu thuật tim hở và bằng cách mở xương lồng ngực (phẫu thuật mở xương ức). Các bác sĩ phẫu thuật nối xương lại sau thủ thuật để ngăn các xương di chuyển và hỗ trợ hồi phục.

Sửa van động mạch phổi bao gồm:

• Tách các nắp van bị hợp nhất

• Tạo ra một hoặc nhiều nắp van mới từ mô tim của chính bạn

• Loại bỏ bất kỳ miếng vá nào có thể đã được đặt trong các cuộc phẫu thuật bệnh tim bẩm sinh trước đó và gắn các lá van động mạch phổi lại với nhau để tạo ra một van hoàn chỉnh

• Định hình lại hoặc loại bỏ mô để cho phép van đóng chặt hơn

• Thắt chặt hoặc gia cố vòng quanh van (vòng đệm)

Sửa van động mạch phổi xâm lấn tối thiểu

Nếu van động mạch phổi không thể mở hoàn toàn do hẹp van động mạch phổi, một thủ thuật ít xâm lấn hơn được gọi là nong van động mạch bằng bóng có thể được sử dụng để sửa van. Phẫu thuật van tim xâm lấn tối thiểu thường bao gồm việc thực hiện vết mổ nhỏ hơn và thời gian nằm viện ngắn hơn so với phẫu thuật tim hở truyền thống.

Trong quá trình nong van tim bằng bóng, bác sĩ phẫu thuật sẽ chèn một ống rỗng, mỏng (ống thông) vào mạch máu, thường là ở bẹn, và luồn nó đến tim. Một quả bóng trên đầu ống thông được bơm căng, làm mở rộng van động mạch phổi bị hẹp. Quả bóng bay sẽ được xì hơi và loại bỏ.

Nong van bằng bóng thường được sử dụng để điều trị ở trẻ sơ sinh và trẻ em bị hẹp van động mạch phổi. Tuy nhiên, van sẽ có xu hướng hẹp lại ở người lớn đã làm thủ thuật. Các thủ thuật bổ sung có thể cần thiết để điều trị van bị hẹp theo thời gian.

Thay van động mạch phổi

Nếu van động mạch phổi không thể sửa chữa được, có thể cần phẫu thuật để thay van. Trong quy trình này, bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ van động mạch phổi và thay thế bằng van cơ học hoặc van làm từ mô tim của bò, lợn hoặc người (van sinh học).

Nếu được thay thế bằng van cơ học, bạn sẽ cần dùng thuốc chống đông máu suốt đời để ngăn ngừa cục máu đông. Các van sinh học cuối cùng vẫn thường cần được thay thế, vì chúng sẽ bị hỏng theo thời gian. Bạn và nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ cùng nhau thảo luận về những rủi ro và lợi ích của từng loại van để chọn loại van phù hợp nhất.

Thay van động mạch phổi có thể được thực hiện bằng phương pháp phẫu thuật tim hở hoặc các phương pháp xâm lấn tối thiểu, bao gồm các vết mổ nhỏ hơn so với phương pháp phẫu thuật tim hở.

Thay van động mạch phổi xâm lấn tối thiểu

Thay van động mạch phổi xâm lấn tối thiểu giúp giảm số ca phẫu thuật tim hở trong suốt cuộc đời của một người. Phương pháp thay van động mạch phổi xâm lấn tối thiểu phổ biến nhất là thay van động mạch phổi qua da.

Trong phương pháp thay van động mạch phổi này, bác sĩ phẫu thuật sẽ chèn một ống mềm, mỏng (ống thông) vào một mạch máu lớn ở háng hoặc ngực và dẫn nó đến tim. Một van động mạch phổi thay thế được dẫn qua ống thông. Một quả bóng trên đầu ống thông sẽ nở ra để ép van động mạch phổi mới vào đúng vị trí.

Một thủ thuật cũng có thể được sử dụng để chèn một van động mạch phổi mới vào một van đã được thay thế trước đó hiện đang bị hỏng.

Sau khi làm thủ thuật

Sau khi sửa van động mạch phổi hở hoặc thay van động mạch phổi, thông thường bạn sẽ dành một ngày hoặc hơn trong phòng chăm sóc đặc biệt (ICU).

Bạn sẽ được cung cấp chất lỏng, dinh dưỡng và thuốc qua đường truyền tĩnh mạch (IV). Các ống khác sẽ được đặt trong cơ thể để thoát nước tiểu từ bàng quang của bạn và thoát chất lỏng và máu từ tim và ngực. Bạn có thể được cung cấp oxy.

Sau một thời gian ở ICU, bạn sẽ được chuyển đến phòng bệnh thông thường trong vài ngày. Thời gian bạn ở ICU và bệnh viện có thể khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng và quy trình thực hiện.

Trong thời gian bạn nằm viện, nhóm điều trị của bạn sẽ:

• Theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng ở các vết mổ của bạn

• Định kỳ kiểm tra huyết áp, nhịp thở và nhịp tim của bạn

• Làm việc để kiểm soát bất kỳ cơn đau nào bạn gặp phải sau khi phẫu thuật

• Hướng dẫn bạn đi bộ thường xuyên để tăng dần hoạt động và tập thở khi bạn hồi phục

Bạn sẽ nhận được các hướng dẫn để làm theo trong quá trình hồi phục, chẳng hạn như theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng ở vết mổ, chăm sóc vết mổ đúng cách, dùng thuốc và kiểm soát cơn đau cũng như các tác dụng phụ khác sau phẫu thuật.

Thời gian phục hồi phụ thuộc vào quy trình cụ thể, sức khỏe tổng thể của bạn trước khi làm thủ thuật và bất kỳ biến chứng nào.

Kết quả

Sau phẫu thuật sửa van động mạch phổi hoặc thay van động mạch phổi, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ cho bạn biết khi nào bạn có thể trở lại các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như làm việc, lái xe và tập thể dục.

Bạn sẽ cần khám sức khỏe thường xuyên để theo dõi tình trạng tim và kiểm tra các biến chứng, chẳng hạn như suy van. Các xét nghiệm hình ảnh có thể được thực hiện để đảm bảo van động mạch phổi hoạt động bình thường.

Sau khi phẫu thuật van, điều quan trọng là phải tuân theo một lối sống lành mạnh cho tim. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể khuyến nghị những thay đổi lối sống sau:

• Tập thể dục thường xuyên

• Kiểm soát cân nặng

• Có một chế độ ăn uống lành mạnh

• Quản lý căng thẳng

• Không hút thuốc

Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc của bạn cũng có thể đề nghị tham gia một chương trình giáo dục và tập thể dục - được gọi là phục hồi chức năng tim - để cải thiện sức khỏe tổng thể và giúp bạn phục hồi sau phẫu thuật van động mạch phổi.

Kết quả của việc sửa và thay van động mạch phổi phụ thuộc phần lớn vào tay nghề và chuyên môn của bác sĩ phẫu thuật và trung tâm y tế. Nếu bạn cần sửa chữa hoặc thay van động mạch phổi, hãy cân nhắc điều trị tại trung tâm y tế có đội ngũ bác sĩ phẫu thuật và chăm sóc tim đa ngành được đào tạo và có kinh nghiệm về phẫu thuật van tim.