TẦM SOÁT UNG THƯ PHỔI

Tổng quan

Tầm soát ung thư phổi là một quá trình được thực hiện để phát hiện sự hiện diện của ung thư phổi ở những người khỏe mạnh có nguy cơ cao bị ung thư phổi. Tầm soát ung thư phổi được khuyến nghị cho người lớn tuổi hút thuốc lâu năm và không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của bệnh ung thư phổi.

Các bác sĩ sử dụng phương pháp chụp cắt lớp vi tính liều thấp (LDCT) ở phổi để xác định ung thư phổi. Nếu ung thư phổi được phát hiện ở giai đoạn đầu, bệnh ung thư phổi có nhiều khả năng được chữa khỏi bằng các phương pháp điều trị hiện có.

Thảo luận về lợi ích và rủi ro của việc tầm soát ung thư phổi bằng LDCT với bác sĩ của bạn. Làm việc cùng nhau sẽ giúp bạn quyết định xem liệu việc sàng lọc có phù hợp với mình hay không.

Tại sao cần thực hiện

Mục tiêu của tầm soát ung thư phổi là phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn rất sớm - khi bệnh có nhiều khả năng được chữa khỏi. Khi các dấu hiệu và triệu chứng ung thư phổi phát triển, ung thư thường đã quá tiến triển để có thể điều trị dứt điểm. Các nghiên cứu cho thấy tầm soát ung thư phổi làm giảm nguy cơ tử vong vì ung thư phổi.

Ai nên xem xét thực hiện sàng lọc

Tầm soát ung thư phổi thường được dành cho những người có nguy cơ mắc ung thư phổi cao, bao gồm:

• Người lớn tuổi đang hút thuốc hiện tại hoặc trước đây. Tầm soát ung thư phổi thường được thực hiện ở những người hút thuốc và những người từng hút thuốc từ 50 tuổi trở lên.

• Những người đã hút thuốc nhiều trong nhiều năm. Bạn có thể xem xét việc tầm soát ung thư phổi nếu bạn có tiền sử hút thuốc 20 gói năm hoặc nhiều hơn. Số gói năm được tính bằng cách nhân số gói thuốc lá hút một ngày và số năm bạn đã hút.

  Ví dụ, một người có lịch sử hút thuốc 20 gói năm có thể đã hút một gói mỗi ngày trong 20 năm, 2 gói mỗi ngày trong 10 năm hoặc 1/2 gói mỗi ngày trong 40 năm. Ngay cả khi thói quen hút thuốc của bạn thay đổi trong nhiều năm, thì việc bạn nhớ lại tiền sử hút thuốc của mình vẫn có thể được sử dụng để xác định liệu việc tầm soát ung thư phổi có thể có lợi cho bạn hay không.

• Những người đã từng hút thuốc nhiều nhưng đã bỏ. Nếu bạn là người nghiện thuốc lá nặng trong một thời gian dài và bạn đã bỏ hút thuốc trong 15 năm qua, bạn có thể cân nhắc việc tầm soát ung thư phổi.

• Mọi người nói chung sức khỏe tốt. Nếu bạn có các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bạn có thể ít được hưởng lợi từ việc tầm soát ung thư phổi và có nhiều khả năng gặp các biến chứng từ các xét nghiệm theo dõi hơn. Vì lý do này, tầm soát ung thư phổi được áp dụng cho những người có sức khỏe tốt.

  Thường không nên sàng lọc cho những người có chức năng phổi kém hoặc các tình trạng nghiêm trọng khác gây khó khăn cho việc thực hiện. Điều này có thể bao gồm những người cần bổ sung oxy liên tục, bị sụt cân không rõ nguyên nhân trong năm qua, ho ra máu gần đây hoặc đã chụp CT ngực trong năm qua.

• Người có tiền sử ung thư phổi. Nếu bạn đã được điều trị ung thư phổi cách đây hơn 5 năm, bạn có thể cân nhắc việc tầm soát ung thư phổi.

• Những người có các yếu tố nguy cơ ung thư phổi khác. Những người có các yếu tố nguy cơ khác của ung thư phổi có thể bao gồm những người bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), những người có tiền sử gia đình bị ung thư phổi và những người đã tiếp xúc với amiăng tại nơi làm việc.

Bao lâu thì nên sàng lọc một lần?

Không phải tất cả các nhân viên y tế đều đồng ý về độ tuổi mà bạn có thể cân nhắc ngừng việc tầm soát ung thư phổi. Nói chung, hãy tiếp tục tầm soát ung thư phổi hàng năm cho đến khi bạn đạt đến thời điểm mà bạn không có khả năng hưởng lợi từ việc tầm soát, chẳng hạn như khi bạn mắc phải các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng khác có thể khiến bạn quá yếu để điều trị ung thư phổi.

Rủi ro

Tầm soát ung thư phổi có một số rủi ro, chẳng hạn như:

• Tiếp xúc với một mức độ bức xạ thấp. Lượng bức xạ bạn tiếp xúc trong quá trình LDCT ít hơn nhiều so với bức xạ CT tiêu chuẩn. Nó bằng khoảng một nửa lượng bức xạ bạn tiếp xúc tự nhiên từ môi trường trong một năm.

• Cần tiến hành các xét nghiệm tiếp theo. Nếu việc tầm soát của bạn cho thấy một điểm đáng ngờ ở một trong các phổi, bạn có thể cần phải thực hiện thêm các xét nghiệm, khiến bạn tiếp xúc với nhiều bức xạ hơn hay các xét nghiệm xâm lấn, chẳng hạn như sinh thiết, mang lại những rủi ro nghiêm trọng. Nếu các xét nghiệm bổ sung này cho thấy bạn không bị ung thư phổi, bạn có thể đã phải đối mặt với những rủi ro nghiêm trọng mà bạn có thể tránh được nếu không đi khám sàng lọc.

• Phát hiện ra bệnh ung thư quá nặng không thể chữa khỏi. Ung thư phổi giai đoạn muộn, chẳng hạn như những ung thư đã di căn, có thể không đáp ứng tốt với điều trị, vì vậy việc phát hiện những ung thư này khi làm xét nghiệm tầm soát ung thư phổi có thể không cải thiện hay giúp kéo dài tuổi thọ của bạn.

• Tìm ra căn bệnh ung thư có thể không bao giờ làm tổn thương bạn. Một số bệnh ung thư phổi phát triển chậm và có thể không bao giờ gây ra các triệu chứng hoặc tác hại. Rất khó để biết loại ung thư nào sẽ không bao giờ phát triển để làm tổn thương bạn và loại ung thư nào phải được loại bỏ nhanh chóng để tránh gây hại. Nếu bạn được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi, bác sĩ có thể sẽ đề nghị điều trị. Việc điều trị các khối u ung thư còn nhỏ và hạn chế trong suốt quãng đời còn lại của bạn có thể không giúp ích được gì cho bạn và thậm chí là không cần thiết.

• Bỏ qua ung thư. Có thể ung thư phổi có thể bị che khuất hoặc bị bỏ sót trong xét nghiệm tầm soát ung thư phổi của bạn. Trong những trường hợp này, kết quả có thể chỉ ra rằng bạn không bị ung thư phổi khi mình đang thực sự mắc bệnh.

• Tìm các vấn đề sức khỏe khác. Những người hút thuốc trong thời gian dài có nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khác, bao gồm cả các bệnh về phổi và tim có thể được phát hiện khi chụp CT phổi. Nếu bác sĩ phát hiện ra một vấn đề sức khỏe khác, bạn có thể cần tiến hành xét nghiệm thêm và có thể là các phương pháp điều trị xâm lấn sẽ không được thực hiện nếu bạn chưa kiểm tra ung thư phổi.

Bạn cần chuẩn bị như thế nào

Để chuẩn bị cho việc quét LDCT, bạn có thể cần phải:

• Thông báo cho bác sĩ nếu bạn bị nhiễm trùng đường hô hấp. Nếu bạn hiện có các dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm trùng đường hô hấp hoặc nếu bạn vừa mới hồi phục sau nhiễm trùng, bác sĩ có thể khuyên bạn nên trì hoãn việc kiểm tra cho đến 1 tháng sau khi các dấu hiệu và triệu chứng của bạn biến mất. Nhiễm trùng đường hô hấp có thể gây ra các bất thường trên chụp CT và có thể yêu cầu tầm soát hoặc xét nghiệm bổ sung để điều tra. Các xét nghiệm bổ sung này có thể tránh được bằng cách đợi tình trạng nhiễm trùng được giải quyết hoàn toàn.

• Loại bỏ bất kỳ kim loại nào trên người. Kim loại có thể cản trở việc quan sát hình ảnh, vì vậy bạn có thể được yêu cầu tháo bất kỳ kim loại nào mà bạn có thể đang đeo, chẳng hạn như đồ trang sức, kính, máy trợ thính và răng giả.

• Mặc quần áo không có cúc hoặc cài kim loại. Không mặc áo ngực có gọng. Nếu quần áo của bạn có chứa nhiều kim loại, bạn có thể được yêu cầu thay áo choàng.

Quá trình thực hiện

Trong quá trình tầm soát ung thư phổi

Trong quá trình chụp phổi bằng LDCT, bạn được yêu cầu nằm ngửa trên một chiếc bàn dài. Bạn có thể sử dụng một chiếc gối để giúp mình thoải mái hơn.

Kỹ thuật viên điều hành quá trình quét của bạn sẽ chuyển đến một phòng riêng biệt, nơi họ vẫn có thể nhìn thấy và nói chuyện với bạn.

Bạn sẽ được yêu cầu nằm yên khi bàn trượt vào tâm của một chiếc máy lớn để bắt đầu chụp hình ảnh phổi của bạn.

Khi máy sẵn sàng bắt đầu quét, bạn có thể được yêu cầu nín thở trong thời gian ngắn để giúp cung cấp hình ảnh rõ ràng hơn về phổi của bạn. Bàn sẽ được di chuyển nhanh chóng qua máy khi hình ảnh được chụp lại. Thiết bị có thể phát ra tiếng gõ hoặc tiếng lách cách.

Dự kiến ​​quá trình tầm soát của bạn kéo dài khoảng nửa giờ, mặc dù quá trình quét thực tế chỉ mất chưa đầy 1 phút.

Sau khi tầm soát ung thư phổi

Khi quá trình quét LDCT của bạn hoàn tất, bạn có thể tiếp tục các hoạt động bình thường trong ngày.

Các hình ảnh được tạo ra trong quá trình quét được máy tính tổng hợp và được quan sát bởi một bác sĩ chuyên chẩn đoán ung thư phổi bằng các xét nghiệm hình ảnh (bác sĩ X quang phổi).

Kết quả

Ví dụ về kết quả tầm soát ung thư phổi bao gồm:

• Không có bất thường nào được phát hiện. Nếu không có bất thường nào được phát hiện trong xét nghiệm tầm soát ung thư phổi của bạn, bác sĩ có thể đề nghị bạn thực hiện một cuộc tầm soát khác sau một năm. Bạn có thể xem xét tiếp tục tầm soát hàng năm cho đến khi bạn và bác sĩ của bạn xác định rằng chúng không có khả năng mang lại lợi ích, chẳng hạn như nếu bạn mắc phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

• Nốt phổi. Ung thư phổi có thể xuất hiện dưới dạng một đốm nhỏ trong phổi. Thật không may, nhiều tình trạng phổi khác trông giống nhau, bao gồm sẹo do nhiễm trùng phổi và các khối u không phải ung thư (lành tính). Trong các nghiên cứu, có tới một nửa số người khám ung thư phổi có một hoặc nhiều nốt được phát hiện trên LDCT.

  Hầu hết các nốt nhỏ không cần phải hành động ngay lập tức và sẽ được theo dõi trong đợt kiểm tra ung thư phổi hàng năm tiếp theo. Trong một số tình huống, kết quả có thể cho thấy cần phải chụp CT phổi khác trong vài tháng để xem nốt phổi có phát triển hay không. Các nốt đang phát triển có nhiều khả năng là ung thư.

  Một nốt lớn có nhiều khả năng là ung thư. Vì lý do đó, bạn có thể được giới thiệu đến bác sĩ chuyên khoa phổi để làm các xét nghiệm bổ sung, chẳng hạn như thủ thuật (sinh thiết) để loại bỏ một phần của nốt lớn và kiểm tra trong phòng thí nghiệm hoặc để xét nghiệm hình ảnh bổ sung, chẳng hạn như chụp cắt lớp phát xạ positron (PET).

• Các vấn đề sức khỏe khác. Xét nghiệm tầm soát ung thư phổi của bạn có thể phát hiện các vấn đề về phổi và tim khác thường gặp ở những người hút thuốc trong thời gian dài, chẳng hạn như khí phế thũng và xơ cứng động mạch ở tim. Thảo luận về những phát hiện này với bác sĩ của bạn để xác định xem có cần làm thêm các xét nghiệm khác hay không.