TIỀN SẢN GIẬT

Tổng quan

Tiền sản giật là một biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ, là tình trạng huyết áp cao và có dấu hiệu tổn thương các cơ quan khác trong cơ thể, thường là gan và thận. Tiền sản giật thường bắt đầu sau 20 tuần của thai kỳ ở những phụ nữ có huyết áp bình thường.

Nếu không được điều trị, tiền sản giật có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong, cho cả người mẹ và thai nhi. Nếu bạn bị tiền sản giật, cách điều trị hiệu quả nhất là sinh con càng sớm càng tốt. Ngay cả sau khi sinh em bé, vẫn cần một thời gian bạn mới hồi phục lại.

Tiền sản giật có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ lẫn con

Nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng tiền sản giật quá sớm trong thời kỳ mang thai, không thể sinh con, bạn và bác sĩ của bạn phải đối mặt với một nhiệm vụ đầy thách thức. Em bé của bạn cần thêm thời gian để trưởng thành, trong khi bạn cần tránh để bản thân hoặc con của mình có nguy cơ gặp phải biến chứng nghiêm trọng.

Tiền sản giật khởi phát sau khi sinh em bé hiếm khi xảy ra, tình trạng được gọi là tiền sản giật sau sinh.

Triệu chứng

Tiền sản giật đôi khi tiến triển mà không có bất kỳ triệu chứng nào. Huyết áp cao có thể xuất hiện chậm, hoặc có thể khởi phát đột ngột. Theo dõi huyết áp là một phần quan trọng trong việc chăm sóc trước khi sinh vì dấu hiệu đầu tiên của tiền sản giật thường là tăng huyết áp. Huyết áp vượt quá 140/90 milimét thủy ngân (mmHg) - được ghi nhận trong hai lần, cách nhau ít nhất bốn giờ - được xem là bất thường.

Các dấu hiệu và triệu chứng khác của tiền sản giật có thể bao gồm:

• Protein dư thừa trong nước tiểu của bạn (protein niệu) hoặc kèm theo một số dấu hiệu của các vấn đề về thận

• Đau đầu dữ dội

• Thay đổi thị lực, bao gồm mất thị lực tạm thời, mờ mắt hoặc nhạy cảm với ánh sáng

• Đau bụng trên, thường là dưới xương sườn của bạn ở bên phải

• Buồn nôn hoặc nôn mửa

• Giảm lượng nước tiểu

• Giảm mức độ tiểu cầu trong máu của bạn (giảm tiểu cầu)

• Suy giảm chức năng gan

• Khó thở do ứ đọng dịch trong phổi

Tăng cân đột ngột và sưng (phù nề), đặc biệt là ở mặt và tay, có thể xuất hiện ở thai phụ tiền sản giật. Tuy nhiên, những dấu hiệu này cũng xảy ra ở nhiều người mẹ có thai kỳ bình thường, vì vậy chúng không được coi là dấu hiệu đáng tin cậy của bệnh lý tiền sản giật.

Đau đầu là một trong những triệu chứng của tiền sản giật

Nguyên nhân

Ở thai phụ bình thường, trong giai đoạn đầu thai kỳ, sẽ hình thành và phát triển các mạch mạch máu mới để đưa máu đến nhau thai một cách hiệu quả. Trường hợp thai phụ bị tiền sản giật, các mạch máu này dường như không phát triển hoặc không hoạt động bình thường. Chúng hẹp hơn các mạch máu bình thường và phản ứng khác với tín hiệu nội tiết tố, điều này làm giảm lưu lượng máu đến nhau thai.

Nguyên nhân của sự phát triển bất thường này có thể bao gồm:

• Lưu lượng máu đến tử cung không đủ

• Mạch máu bị tổn thuong

• Hệ thống miễn dịch có vấn đề

• Một số gen bất thường

Chẩn đoán

Phụ nữ mang thai sẽ được chẩn đoán tiền sản giật khi bị cao huyết áp kèm theo một hoặc nhiều biến chứng sau đây sau tuần thứ 20 của thai kỳ:

• Protein trong nước tiểu của bạn (protein niệu)

• Số lượng tiểu cầu thấp

• Suy giảm chức năng gan

• Dấu hiệu của các vấn đề liên quan đến thận ngoài protein niệu

• Dịch trong phổi (phù phổi)

• Nhức đầu hoặc rối loạn thị giác trong thời gian gần đây

Trước đây, tiền sản giật chỉ được chẩn đoán nếu có huyết áp cao và có protein trong nước tiểu. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số trường hợp bị tiền sẳn giật nhưng không hề có dấu hiệu protein niệu.

Chỉ số huyết áp vượt quá 140/90 mmHg được xem là bất thường trong quá trình mang thai. Tuy nhiên, chỉ số huyết áp cao không có nghĩa là bạn bị tiền sản giật. Khi đó, bác sĩ sẽ giám sát chặt chẽ hơn chỉ số huyết áp của bạn.

Nếu lần đo huyết áp thứ 2, sau 4 tiếng kể từ lần đo đầu tiên, cho kết quả bất thường, điều này có thể xác nhận nghi ngờ của bác sĩ về chứng tiền sản giật. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn đến để đo huyết áp bổ sung và xét nghiệm máu và nước tiểu. 

Điều trị

Phương pháp điều trị tiền sản giật hiệu quả nhất là sinh nở. Bạn có nguy cơ cao bị co giật, bong nhau thai, đột quỵ và có thể xuất huyết nghiêm trọng cho đến khi huyết áp giảm tơr về bình thường. Tuy nhiên, nếu còn quá sớm trong thời kỳ mang thai của bạn, việc sinh nở có thể không phải là điều tốt nhất cho thai nhi.

Nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng tiền sản giật, bác sĩ sẽ cho bạn biết tần suất bạn cần đến khám trước khi sinh. Bạn có thể sẽ cần đến khám thường xuyên hơn, tiến hành xét nghiệm máu, siêu âm và kiểm tra sức khỏe thường xuyên hơn so với dự kiến ​​thai phụ bình thường.

Thuốc

Thuốc điều trị tiền sản giật gồm:

• Thuốc hạ huyết áp: Huyết áp trong phạm vi 140/90 milimét thủy ngân (mmHg) thường không cần điều trị. Một số loại thuốc hạ huyết áp không an an toàn cho phụ nữ có thai. Do đó, cần thảo luận với bác sĩ để được quyết định xem có cần sử dụng thuốc hạ huyết áp trong tình huống của mình để kiểm soát huyết áp hay không.

• Thuốc corticoid: Nếu bạn bị tiền sản giật nặng hoặc mắc hội chứng HELLP, thuốc corticosteroid có thể tạm thời cải thiện chức năng gan và tiểu cầu để giúp kéo dài thời gian mang thai. Corticosteroid cũng có thể giúp phổi của thai nhi trưởng thành hơn trong vòng 48 giờ - một bước quan trọng trong việc chuẩn bị cho một đứa trẻ bị sinh non.

• Thuốc chống co giật: Nếu tình tràn tiền sản giật của bạn nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định một số thuốc chống co giật, như magie sulfat, để ngăn ngừa xuất hiện cơn động kinh.

Thai phụ cần thăm khám định kỳ đúng hẹn để kịp thời phát hiện những bất thường

Nghỉ ngơi tại giường

Nghỉ ngơi trên giường từng được khuyến khích khá thường xuyên cho phụ nữ mang thai bị tiền sản giật. Tuy nhiên, không có nhiều nghiên cứu chỉ ra lợi ích từ việc làm này, ngoài ra, còn có khả năng làm tăng nguy cơ đông máu, cũng như ảnh hưởng đến đời sống kinh tế và xã hội của bạn. Vì vậy, việc nghỉ ngơi trên giường đã không còn được khuyến khích.

Nhập viện

Tiền sản giật nghiêm trọng có thể phải nhập viện. Tại bệnh viện, bác sĩ có thể thực hiện một số xét nghiệm hoặc kiểm tra lý sinh để theo dõi tình trạng sức khỏe của thai nhi và đo thể tích nước ối. Thiếu nước ối là một dấu hiệu của việc cung cấp máu cho thai nhi kém.

Chấm dứt thai kỳ

Nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng tiền sản giật khi gần cuối thai kỳ, bác sĩ sẽ khuyên bạn nên sinh con ngay lập tức. 

Trong những trường hợp nghiêm trọng, không thể kéo dài thai kỳ thêm, bác sĩ có thể kích thích chuyển dạ hoặc lên lịch sinh mổ ngay lập tức mà không cần xem xét tuổi thai hoặc độ mở của cổ tử cung. Trong khi sinh, bạn có thể được tiêm magiê sulfat vào tĩnh mạch để ngăn ngừa co giật.