TUYẾN GIÁP

Tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một tuyến hình bướm nằm thấp ở phía trước cổ với hai thùy bên, được nối với nhau bằng một cầu (eo đất) ở giữa. Tuyến giáp có màu nâu đỏ với nhiều mạch máu.

Tuyến giáp nằm bên dưới lồi thanh quản, dọc theo mặt trước của khí quản. Tuyến giáp cũng là nơi đi qua của các dây thần kinh quan trọng có vai trò với giọng nói.

Sử dụng muối i-ốt trong thực đơn ăn uống hằng ngày giúp hạn chế các nguy cơ bệnh về tuyến giáp

Chức năng

Tuyến giáp tiết ra một số hormone, được gọi chung là hormone tuyến giáp. Hormone chính là thyroxine, còn được gọi là T4. Hormone tuyến giáp hoạt động khắp cơ thể, ảnh hưởng đến sự trao đổi chất, tăng trưởng, phát triển và nhiệt độ cơ thể. Trong thời kỳ ấu thơ và thanh thiếu niên, hormone tuyến giáp có vai trò rất quan trọng cho sự phát triển của não.

Các tình trạng rối loạn liên quan đến tuyến giáp

• Bướu cổ: Một thuật ngữ chung để chỉ tình trạng sưng tuyến giáp. Bướu cổ có thể vô hại đại diện cho tình trạng thiếu hụt i-ốt của cơ thể hoặc một tình trạng liên quan đến viêm tuyến giáp được gọi là viêm tuyến giáp Hashimoto.

• Viêm tuyến giáp: Tình trạng viêm tuyến giáp, thường do nhiễm virus hoặc tình trạng tự miễn dịch. Viêm tuyến giáp có thể gây đau đớn nhưng ở một số trường hợp không có bất kì triệu chứng gì.

• Cường giáp: Sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp. Cường giáp thường do bệnh Graves hoặc nhân giáp hoạt động quá mức gây ra.

• Suy giáp: Sản xuất ít hormone tuyến giáp. Tổn thương tuyến giáp do bệnh tự miễn là nguyên nhân phổ biến nhất của suy giáp.

• Bệnh Graves: Một tình trạng tự miễn dịch trong đó tuyến giáp bị kích thích quá mức, gây ra cường giáp.

• Ung thư tuyến giáp: Một dạng ung thư không phổ biến, ung thư tuyến giáp thường có thể chữa khỏi. Phương pháp điều trị bằng phẫu thuật, bức xạ và hormone có thể được sử dụng để điều trị ung thư tuyến giáp.

• Nhân tuyến giáp: Một khối hoặc u nhỏ bất thường trong tuyến giáp. Các nhân tuyến giáp là cực kỳ phổ biến. Một số ít trong đó là ung thư. Chúng có thể tiết ra hormone dư thừa, gây ra tình trạng cường giáp. 

• Bão tuyến giáp: Một dạng cường giáp hiếm gặp, trong đó nồng độ hormone tuyến giáp cực cao gây ra bệnh nặng.

Các phương pháp kiểm tra tình trạng sức khỏe tuyến giáp

• Kháng thể chống TPO: Trong bệnh tuyến giáp tự miễn, các protein tấn công nhầm vào enzym peroxidase của tuyến giáp, được tuyến giáp sử dụng để tạo ra hormone tuyến giáp.

• Siêu âm tuyến giáp: Một đầu dò được đặt trên da cổ và các sóng âm thanh phản xạ có thể phát hiện các khu vực bất thường của mô tuyến giáp.

• Chụp tuyến giáp: Một lượng nhỏ iốt phóng xạ được đưa qua đường uống để có hình ảnh của tuyến giáp.

• Sinh thiết tuyến giáp: Một lượng nhỏ mô tuyến giáp được loại bỏ, thường là để tìm ung thư tuyến giáp. Sinh thiết tuyến giáp thường được thực hiện bằng kim. 

• Hormone kích thích tuyến giáp (TSH): Do não tiết ra, TSH điều chỉnh việc giải phóng hormone tuyến giáp. Xét nghiệm máu với TSH cao cho thấy nồng độ hormone tuyến giáp thấp (suy giáp) và TSH thấp cho thấy cường giáp.

• Chẩn đoán các hormone T3 và T4 trong tuyến giáp (thyroxine): Các dạng chính của hormone tuyến giáp, được kiểm tra bằng xét nghiệm máu.

• Thyroglobulins: Một chất do tuyến giáp tiết ra có thể được sử dụng như một dấu hiệu của ung thư tuyến giáp. Nó thường được đo trong quá trình theo dõi ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp. Mức độ cao cho thấy sự tái phát của ung thư. 

• Các xét nghiệm hình ảnh khác: Nếu ung thư tuyến giáp đã lan rộng (di căn), các xét nghiệm như chụp CT, chụp MRI hoặc chụp PET có thể giúp xác định mức độ lây lan. 

Các phương pháp điều trị bệnh tuyến giáp

• Phẫu thuật tuyến giáp (phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp): Bác sĩ phẫu thuật loại bỏ toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp được thực hiện đối với bệnh nhân bị ung thư tuyến giáp, bướu cổ hoặc cường giáp. 

• Thuốc kháng giáp: Thuốc có thể làm chậm quá trình sản xuất quá mức hormone tuyến giáp trong bệnh cường giáp. Hai loại thuốc kháng giáp phổ biến thường được sử dụng là methimazole và propylthiouracil. 

• Iốt phóng xạ: Iốt có tính phóng xạ có thể được sử dụng với liều lượng thấp để kiểm tra tuyến giáp hoặc phá hủy một tuyến hoạt động quá mức. Ngoài ra, liều lượng lớn của i-ốt có thể được sử dụng để tiêu diệt các mô ung thư.

• Bức xạ: Một chùm bức xạ được chiếu trực tiếp vào tuyến giáp giúp tiêu diệt các tế bào ung thư tuyến giáp. 

• Thuốc nội tiết tố tuyến giáp: Điều trị hàng ngày thay thế lượng hormone tuyến giáp mà bạn không còn có thể tạo ra. Thuốc nội tiết tố tuyến giáp điều trị suy giáp và cũng được sử dụng để giúp ngăn ngừa ung thư tuyến giáp tái phát sau khi điều trị. 

Những thực phẩm hỗ trợ cân bằng hormone tuyến giáp

Cần bổ sung Protein và I-ốt qua việc sử dụng các loại thực phẩm như hải sản, các loại rau xanh. Đặc biệt bổ sung iốt giúp cải thiện quá trình trao đổi chất, ổn định hoạt động của tuyến giáp.

Sắt, selen và kẽm: Các chất khoáng kích thích tuyến giáp hoạt động một các ổn định. Các nguồn thực phẩm như rau cải bó xôi, thịt bò, thịt lợn, các loại hạt

Chất béo Omega-3: Các chất béo lành mạnh tốt hơn rất nhiều so với các chất béo khác,việc bổ sung các chất béo trong thực đơn ăn uống hằng ngày là điều cần thiết. Cá hồi, hạt lanh, rau cải bó xôi rất giàu axit béo omega 3 giúp cải thiện sự trao đổi chất và điều trị các bệnh liên quan đến tuyến giáp.

Bổ sung vitamin A: là khoáng chất quan trọng giúp T3 đi vào tế bào. Các nguồn thực phẩm chứa nhiều vitamin A là rau quả có màu vàng cam như cà rốt, khoai lang, xoài, mơ…

Các loại vitamin B và vitamin D có mối liên quan đến bệnh Hashimoto – nguyên nhân thường gặp nhất của người mắc phải tình trạng suy giáp. Các loại vitamin B và vitamin D có thể tìm thấy trong các loại rau lá xanh đậm, súp lơ, củ cải đỏ, thịt lợn, gan động vật, nấm, các loại cá béo và ánh nắng mặt trời.

Những thực phẩm cần tránh sử dụng đối với người mắc bệnh tuyến giáp

Thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, đường, cà phê…

Thực phẩm từ sữa có thể gây bất dung nạp lactose. Do đó hãy tránh sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa nếu gặp phải các triệu chứng như khó tiêu, đầy hơi, mệt mỏi sau khi sử dụng.

Những thực phẩm chứa gluten ảnh hưởng đến thuốc tuyến giáp và làm giảm tác dụng của thuốc, vì vậy nên cần tránh các thực phẩm như lúa mạch đen, lúa mạch và lúa mì.

Đậu nành: Tránh các sản phẩm đậu nành vì chúng cũng có thể cản trở chức năng tuyến giáp.