U NANG BUỒNG TRỨNG

Tổng quan

U nang buồng trứng là những túi chứa đầy chất lỏng trong buồng trứng hoặc trên bề mặt. Phụ nữ có hai buồng trứng – mỗi buồng trứng có kích thước và hình dạng như quả hạnh – ở mỗi bên tử cung. Trứng (noãn), phát triển và trưởng thành trong buồng trứng, được phóng thích theo chu kỳ hàng tháng ở tuổi sinh đẻ.

Nhiều phụ nữ bị u nang buồng trứng ở những thời điểm khác nhau. Hầu hết các u nang buồng trứng ít biểu hiện hoặc không gây khó chịu và vô hại. Phần lớn, nó tự biến mất mà không cần điều trị trong vòng vài tháng.

Tuy nhiên, u nang buồng trứng – đặc biệt là những u đã vỡ – có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, hãy khám phụ khoa thường xuyên và nhận biết các triệu chứng có thể báo hiệu một vấn đề nghiêm trọng.

Cơ quan sinh sản nữ

Triệu chứng

Hầu hết các u nang không gây ra triệu chứng và tự biến mất. Tuy nhiên, một khối u nang buồng trứng lớn có thể gây:

• Đau vùng chậu - đau âm ỉ hoặc đau nhói ở vùng bụng dưới ở bên có u nang

• Đầy bụng hoặc nặng bụng

• Phình to

Đến gặp bác sĩ

Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn xuất hiện:

• Đau bụng hoặc vùng chậu đột ngột, dữ dội

• Đau kèm theo sốt hoặc nôn mửa

Nếu bạn có những triệu chứng này hoặc bị sốc - da lạnh, ẩm ướt; thở nhanh; choáng váng hoặc suy nhược - hãy đi khám ngay.

U nang buồng trứng

Nguyên nhân

Hầu hết các u nang buồng trứng phát triển do chu kỳ kinh nguyệt của bạn (u nang chức năng). Các loại u nang khác ít phổ biến hơn nhiều.

U nang chức năng

Buồng trứng của bạn thường xuất hiện các cấu trúc giống như u nang được gọi là nang trứng mỗi tháng. Các nang trứng tạo ra các hormone estrogen và progesterone và giải phóng trứng.

Nếu một nang bình thường tiếp tục phát triển, nó được gọi là u nang chức năng. Có hai loại u nang chức năng:

• Thể nang. Vào khoảng giữa chu kỳ kinh nguyệt của bạn, một quả trứng sẽ vỡ ra khỏi nang trứng và di chuyển xuống ống dẫn trứng. Thể nang xuất hiện khi nang không vỡ hoặc không phóng thích trứng ra ngoài, nhưng vẫn tiếp tục phát triển.

• U nang hoàng thể. Khi một nang trứng giải phóng, nó bắt đầu sản xuất estrogen và progesterone để thụ thai. Nang này bây giờ được gọi là hoàng thể. Đôi khi, chất lỏng tích tụ bên trong nang trứng, khiến thể vàng phát triển thành u nang.

U nang chức năng thường vô hại, hiếm khi gây đau và thường tự biến mất trong vòng hai hoặc ba chu kỳ kinh nguyệt.

U nang khác

Các loại u nang không liên quan đến chức năng bình thường của chu kỳ kinh nguyệt của bạn bao gồm:

• Nang Dermoid. Còn được gọi là u quái (teratomas), chúng có thể bao gồm các mô, chẳng hạn như tóc, da hoặc răng, vì chúng hình thành từ các tế bào phôi. Tình trạng này hiếm khi phát triển thành ung thư.

• U tuyến nang. Những khối u này phát triển trên bề mặt buồng trứng và có thể chứa đầy nước, chất nhầy.

• U nội mạc tử cung. Chúng xuất hiện do các tế bào nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung của bạn (lạc nội mạc tử cung). Một số mô có thể gắn vào buồng trứng của bạn và phát triển.

Nang Dermoid và u tuyến nang có thể tăng kích thước, khiến buồng trứng di chuyển ra khỏi vị trí. Điều này làm tăng khả năng bị xoắn buồng trứng của bạn. Xoắn buồng trứng cũng có thể làm giảm hoặc ngừng máu lưu thông đến buồng trứng.

Biến chứng

Một số phụ nữ gặp phải các loại u nang ít phổ biến hơn mà bác sĩ tìm thấy khi khám phụ khoa. Các khối u phát triển sau thời kỳ mãn kinh có thể là ung thư (ác tính). Đó là lý do tại sao khám phụ khoa thường xuyên rất quan trọng.

Các biến chứng thường gặp liên quan đến u nang buồng trứng bao gồm:

• Xoắn buồng trứng. Các u nang to ra có thể khiến buồng trứng di chuyển, làm tăng nguy cơ bị xoắn buồng trứng. Các triệu chứng có thể khởi phát đột ngột bao gồm đau vùng chậu dữ dội, buồn nôn và nôn. Xoắn buồng trứng cũng có thể làm giảm hoặc ngừng lưu lượng máu đến buồng trứng.

• Vỡ u nang. U nang bị vỡ có thể gây đau dữ dội và chảy máu bên trong. U nang càng lớn thì nguy cơ vỡ càng cao. Các hoạt động mạnh tác động đến khung xương chậu, chẳng hạn như giao hợp qua đường âm đạo, cũng làm tăng nguy cơ.

U nang buồng trứng có thể gây biến chứng làm đau dữ dội

Chẩn đoán

Bạn có thể tìm thấy u nang buồng trứng khi khám phụ khoa. Tùy thuộc vào kích thước của nó và nó chứa đầy chất lỏng, rắn hay hỗn hợp, mà bác sĩ có thể sẽ đề nghị các xét nghiệm. Xét nghiệm giúp xác định loại u nang và liệu bạn có cần điều trị hay không. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

• Thử thai. Kết quả xét nghiệm dương tính có thể gợi ý rằng bạn bị u nang hoàng thể.

• Siêu âm vùng chậu. Đầu dò gửi và nhận sóng âm tần số cao (siêu âm) để tạo ra hình ảnh của tử cung và buồng trứng. Bác sĩ phân tích hình ảnh để xác nhận sự hiện diện của u nang, xác định vị trí của nó và kiểm tra xem nó rắn, chứa đầy chất lỏng hay hỗn hợp.

• Nội soi ổ bụng. Nội soi – sử dụng một dụng cụ hẹp, nhẹ đưa vào bụng của bạn thông qua một vết rạch nhỏ - bác sĩ có thể nhìn thấy buồng trứng của bạn và loại bỏ u nang. Đây là một thủ tục phẫu thuật cần phải gây mê.

• Xét nghiệm CA 125 máu. Nồng độ của một loại protein được gọi là kháng nguyên ung thư 125 (CA 125) trong máu thường tăng cao ở phụ nữ bị ung thư buồng trứng. Nếu u nang rắn một phần và bạn có nguy cơ cao bị ung thư buồng trứng, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm này.

Nồng độ CA 125 tăng cao cũng có thể xảy ra trong các tình trạng không phải ung thư, chẳng hạn như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung và bệnh viêm vùng chậu.

Điều trị

Việc điều trị phụ thuộc vào độ tuổi, loại và kích thước của u nang cũng như các triệu chứng của bạn. Bác sĩ có thể đề nghị:

• Chờ đợi và theo dõi. Trong nhiều trường hợp, bạn có thể đợi và tái khám để xem liệu u nang có biến mất trong vòng vài tháng hay không. Đây thường là một lựa chọn - bất kể tuổi tác của bạn - nếu bạn không có triệu chứng và siêu âm cho thấy bạn có một u nang bình thường, nhỏ, chứa đầy chất lỏng.

Bác sĩ của bạn có thể sẽ khuyên bạn nên siêu âm vùng chậu định kỳ để theo dõi sự thay đổi kích thước của u nang.

• Sử dụng thuốc. Bác sĩ có thể đề nghị các nội tiết tố, chẳng hạn như thuốc tránh thai, để ngăn u nang buồng trứng tái phát. Tuy nhiên, thuốc tránh thai sẽ không làm giảm kích thước u nang hiện có.

• Phẫu thuật. Bác sĩ có thể loại bỏ u nang lớn, trông không giống u nang chức năng, đang phát triển trong hai hoặc ba chu kỳ kinh nguyệt hoặc gây đau.

Một số u nang có thể được loại bỏ mà không cần cắt bỏ buồng trứng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị cắt bỏ buồng trứng bị ảnh hưởng và để nguyên buồng trứng còn lại.

Nếu khối u nang là ung thư, bác sĩ có thể sẽ giới thiệu bạn đến bác sĩ chuyên ngành ung thư phụ khoa. Bạn có thể cần phải cắt bỏ tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng và có thể cần điều trị bằng hóa trị hoặc xạ trị. Bác sĩ cũng thể đề nghị phẫu thuật khi u nang buồng trứng xuất hiện sau khi mãn kinh.

U nang buồng trứng có thể không cần điều trị