U TIM

U tim là gì?

U tim là sự phát triển bất thường của mô trong tim và có thể được phân loại là ung thư (ác tính) hoặc không ung thư (lành tính). Các khối u tim được phân loại là nguyên phát (bắt nguồn từ tim) hoặc thứ phát (lây lan từ một khối u nguyên phát ở một bộ phận khác của cơ thể). Các khối u tim nguyên phát là cực kỳ hiếm, xảy ra ở khoảng 1 trong số 3000 người. 75% các khối u tim nguyên phát là lành tính. Các khối u tim thứ phát thường gặp hơn các khối u tim nguyên phát 20-30 lần và thường gặp phải nhất ở những bệnh nhân bị ung thư phổi, ung thư vú, u ác tính, ung thư tế bào thận hoặc ung thư hạch.

U tim có thể lành tính hoặc ác tính

Các loại u tim

Các loại u tim lành tính phổ biến nhất là:

• Myxoma - khối u tim nguyên phát phổ biến nhất. Chiếm khoảng 50% các khối u tim nguyên phát.

• U sợi đàn hồi dạng nhú (papillary fibroelastoma) - khối u tim phổ biến nhất ở van tim. Tuổi trung bình khi được chẩn đoán là 60 tuổi. Những khối u này có liên quan đến tắc mạch (vỡ ra và di chuyển trong dòng máu) dẫn đến đột quỵ hoặc đau tim.

• U cơ vân (rhabdomyoma) - khối u tim phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ em. Tình trạng này rất hay gặp phải và có nguồn gốc từ thành tâm thất. Bệnh xơ củ (tuberous sclerosis) gặp phải ở 1/3 số bệnh nhân mắc tình trạng u cơ v.

• U xơ (fibroma) - thường xảy ra ở trẻ sơ sinh và trẻ em, nằm trong thành tâm thất. Tình trạng này có liên quan đến rối loạn nhịp tim (nhịp tim không đều) và nguy cơ đột tử do tim.

• U mỡ (lipoma) - khối u được tạo thành từ các tế bào mỡ. Chụp MRI có thể giúp chẩn đoán tình trạng này.

• U máu (hemangioma) - khối u tạo bởi các mạch máu bất thường. Chụp CT hay MRI tim có thể giúp chẩn đoán.

Gần như tất cả các khối u tim ác tính nguyên phát là sarcoma, và u thường gặp nhất là u mạch máu (angiosarcoma). Angiosarcoma là một dạng ung thư rất nguy hiểm gặp phải ở các mạch máu bất thường. Nó bắt nguồn từ tâm nhĩ phải. Diễn biến lâm sàng diễn ra nhanh chóng với tỷ lệ lây lan khắp cơ thể (di căn) rất cao. Một khi ung thư đã di căn sẽ mang lại tiên lượng xấu.

Myxoma

Myxoma là một khối u không phải ung thư (lành tính) của tim. Trên thực tế, nó là khối u tim nguyên phát phổ biến nhất. U tim nguyên phát là một khối u bắt nguồn từ trong tim chứ không phải một cơ quan hoặc mô khác. Khoảng 75% u myxomas nằm trong tâm nhĩ trái. Thông thường, u myxomas phát triển từ vách ngăn giữa các tâm nhĩ (bức tường ngăn cách hai tâm nhĩ). Myxomas có xu hướng diễn ra đơn độc (một mình).

Nguyên nhân của myxoma hiên nay chưa rõ. Myxomas thường gặp ở nữ hơn nam. Khoảng 10% myxomas được cho là do di truyền (di truyền qua các gia đình). Nó có nhiều khả năng xảy ra ở những bệnh nhân trẻ hơn.

Nhiều bệnh nhân bị u myxoma không có bất kỳ triệu chứng nào. Đối với những bệnh nhân có các triệu chứng, nó có thể là khó thở khi nằm thẳng, đau hoặc tức ngực, ho, chóng mặt, ngất xỉu, sốt hoặc bệnh giống cúm.

Chẩn đoán myxoma thường được thực hiện bằng siêu âm tim. Ngoài ra, chụp cắt lớp vi tính (CT scan) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể xác nhận chẩn đoán.

Phương pháp điều trị duy nhất của u myxoma là phẫu thuật cắt bỏ. Điều này cần phải được thực hiện bởi một bác sĩ phẫu thuật tim có tay nghề cao vì việc loại bỏ không hoàn toàn có thể dẫn đến tái phát khối u. Một khi bệnh nhân được chẩn đoán mắc u myxoma, phẫu thuật cắt bỏ thường được khuyến cáo để ngăn ngừa các biến chứng. Biến chứng bao gồm rối loạn nhịp tim (nhịp tim không đều), suy tim, tắc mạch (phá vỡ các tế bào khối u sau đó di chuyển trong máu) có thể gây đột quỵ hoặc tắc nghẽn dòng máu đến các cơ quan khác.

Siêu âm tim định kỳ được khuyến cáo cho những bệnh nhân có tiền sử phẫu thuật cắt u myxoma.

Triệu chứng

Nhiều bệnh nhân có khối u ở tim nhưng không có triệu chứng. Đối với những bệnh nhân có các triệu chứng, chúng thường không đặc trưng và có thể trùng lắp với nhiều tình trạng tim mạch phổ biến khác. Biểu hiện của các triệu chứng phụ thuộc chủ yếu vào vị trí, kích thước, tốc độ phát triển của khối u và bị vỡ ra, di chuyển theo dòng máu.

Các triệu chứng trên lâm sàng bao gồm:

• Suy tim (khó thở, phù chân, nhất là khi nằm thẳng)

• Rối loạn nhịp tim (nhịp tim không đều)

• Tưc ngực

• Đột quỵ (nói lắp, suy nhược, giảm thị lực)

• Tràn dịch màng ngoài tim (dịch/ máu/ khối u trong túi bao quanh tim)

• Các triệu chứng toàn thân (sốt, sụt cân, tăng các dấu hiệu viêm, thiếu máu)

U tim gây nhiều triệu chứng khó chịu

Chẩn đoán

Các khối u ở tim thường được chẩn đoán bằng siêu âm tim. Các xét nghiệm hình ảnh không xâm lấn chẳng hạn như chụp cắt lớp vi tính (CT scan), chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp phát xạ positron (PET scan) có thể giúp xác định đặc điểm và chẩn đoán khối u tim tốt hơn.

Điều trị

Trước khi điều trị chẩn đoán xác định đầy đủ đặc điểm của khối u, kích thước và vị trí giải phẫu của nó, cũng như khả năng lây lan bên ngoài tim. Điều này thường yêu cầu xét nghiệm máu và xét nghiệm hình ảnh tim không xâm lấn. Đánh giá chính xác khối u tim rất quan trọng trước khi bắt đầu điều trị.

Các lựa chọn điều trị phụ thuộc vào một số yếu tố bao gồm loại ung thư, kích thước và vị trí khối u, có hay không di căn toàn thân và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.

Nói chung, bệnh nhân có khối u tim nguyên phát cần phải phẫu thuật cắt bỏ. Tuy nhiên, tùy thuộc vào kích thước và vị trí khối u, việc loại bỏ hoàn toàn khối u có thể không thực hiện được bằng các kỹ thuật phẫu thuật thông thường. Một số phương pháp bao gồm phẫu thuật tái tạo tim, liệu pháp thay thế tim bằng thiết bị hỗ trợ thất trái (LVAD), thay tim nhân tạo (TAH) và cấy ghép tim.

Sau khi cắt bỏ khối u ác tính, bệnh nhân có thể yêu cầu hóa trị và/ hoặc xạ trị để ngăn khối u tái phát.